Co dalej z samochodem wykupionym z leasingu?

Z firmowego na potrzeby prywatne

Żaden przepis nie zobowiązuje przedsiębiorcy wykupującego samochód z leasingu do dalszego wykorzystywania go w działalności gospodarczej. Dlatego przedsiębiorca może zdecydować, że samochód będący pierwotnie przedmiotem leasingu po jego zakończeniu kupi na cele prywatne. Transakcja ta nie wpłynie na przychody oraz koszty w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. W takiej bowiem sytuacji samochód nie podlega wprowadzeniu na stan środków trwałych lub wyposażenia, a wydatki na jego nabycie nie podlegają rozliczeniu w kosztach firmowych. W efekcie, gdy dojdzie do jego sprzedaży, u przedsiębiorcy nie powstanie przychód z działalności gospodarczej.

Nie oznacza to jednak, że przychód w ogóle nie powstanie. Przychód ze sprzedaży takiego samochodu jako przychód ze zbycia rzeczy (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o pdof) powstanie w sytuacji, gdy do sprzedaży dojdzie przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, czyli wykup z leasingu.

Samochód środkiem trwałym

W okresie obowiązywania umowy leasingu operacyjnego odpisów amortyzacyjnych od samochodu dokonuje leasingodawca. Nie wpływa to jednak na możliwość przyjęcia samochodu do środków trwałych i amortyzowania przez przedsiębiorcę, który po zakończeniu umowy wykupił go od leasingodawcy. O ile tylko samochód będzie spełniał ustawowe kryteria, podatnik będzie mógł go amortyzować.

Samochód uznany za środek trwały podlega wpisaniu do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania go do używania. Można go amortyzować na cztery sposoby: metodą liniową, według indywidualnej stawki, jednorazowo w ramach limitu 100.000 euro oraz metodą degresywną. Jednak dwa ostatnie sposoby odnoszą się wyłącznie do samochodów ciężarowych.

Amortyzacja metodą liniową polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych w równych ratach, rozpoczynając od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wprowadzony do ewidencji. Odpisów dokonuje się aż do chwili, gdy ich wartość zrówna się z wartością początkową samochodu lub do momentu, w którym zostanie on zbyty albo postawiony w stan likwidacji. Podstawowa stawka amortyzacyjna dla samochodów - zarówno osobowych, jak i ciężarowych wynosi 20%.

Indywidualną stawką może być amortyzowany samochód wykupiony z leasingu, który może być uznany za używany lub ulepszony. Dla uznania pojazdu za używany podatnik musi udowodnić, że przed jego nabyciem był on wykorzystywany przez okres co najmniej 6 miesięcy. Okres amortyzacji takiego samochodu nie może być krótszy niż 30 miesięcy.

Wykupiony z leasingu operacyjnego samochód ciężarowy może być też amortyzowany jednorazowo, jeżeli jego nowy właściciel spełnia kryteria do uznania go za tzw. małego podatnika. Odpis ten jest limitowany. Bez względu na liczbę nabywanych środków trwałych, w latach 2009-2010 nie może w roku podatkowym przekroczyć łącznie 100.000 euro (w 2009 r. - 338.000 zł, w 2010 r. - 422.000 zł).

Przy metodzie degresywnej mającej zastosowanie wyłącznie dla środków transportu niebędących samochodami osobowymi, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przy zastosowaniu podstawowej stawki podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0. Przy czym w pierwszym roku używania środka trwałego - od jego wartości początkowej, a w latach następnych - od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat jego używania (tzw. wartości netto). Od roku podatkowego, w którym roczna kwota amortyzacji określona w powyższy sposób miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji według metody liniowej, samochód będzie podlegał amortyzacji metodą liniową.

Zaliczając do środków trwałych samochód osobowy wykupiony w leasingu, przedsiębiorca nie może obciążać kosztów działalności odpisami amortyzacyjnymi z tytułu jego zużycia, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro. Kwotę tę przelicza się na złote według kursu średniego ogłoszonego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania. W przypadku auta droższego niż 20.000 euro, odpisy amortyzacyjne naliczane od jego wartości początkowej będą kosztem podatkowym tylko w części.

W firmie krócej niż rok

Przedsiębiorca wykupujący samochód z leasingu może również założyć, że będzie go w firmie użytkował przez okres nieprzekraczający roku. Wówczas, nawet gdy jego wartość jest wyższa od kwoty 3.500 zł, może wydatki na jego nabycie jednorazowo zaliczyć w ciężar kosztów bez wprowadzania go na stan środków trwałych. Jednak gdy faktyczny okres użytkowania samochodu przekroczy 1 rok, zobowiązany będzie w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:

• zaliczyć samochód do środków trwałych, przyjmując go do ewidencji w cenie nabycia,
   
• skorygować koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres dotychczasowego używania samochodu; odpisy amortyzacyjne oblicza się stosując stawkę amortyzacyjną określoną w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych,
   
• stosować w całym okresie amortyzacji stawkę wynikającą z Wykazu (czyli 20%),
   
• wpłacić w terminie do 20. dnia tego miesiąca do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie samochodu do dnia, w którym okres jego używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym; odsetki te naliczane są według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia samochodu do środków trwałych.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa Nr 620 z dnia 2009-12-17

GOFIN podpowiada