Co może zmienić się w VAT od nowego roku?

Proponuje się uchylenie art. 19 ustawy i wprowadzenie nowego art. 19a zawierającego przepisy dotyczące zasad powstania obowiązku podatkowego. Ma być wprowadzona generalna zasada (w art. 19a ust. 1), zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstawać będzie z upływem miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, w tym usługę częściową. Także podatek VAT stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i zasadniczo zostanie rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Przez usługę częściową rozumieć się będzie określoną część podzielnej w sensie gospodarczym usługi, dla której to części określono zapłatę.

Usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane będą następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnosić się będą te rozliczenia lub płatności, do momentu zakończenia tych usług. Wynikać to będzie z art. 19a ust. 3. Natomiast w przypadku świadczenia usług w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla których w związku z ich świadczeniem w danym roku nie upłynąłby termin płatności lub rozliczeń, uznawałoby się je za wykonane z upływem każdego roku podatkowego do momentu zakończenia tych świadczeń.

Przepis art. 19 ust. 3 stosować się będzie odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy (wydania towarów) na podstawie umowy dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa określa, że w następstwie normalnych przewidzianych nią zdarzeń lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione.

Otrzymanie całości lub części zapłaty w dalszym ciągu skutkować będzie powstaniem obowiązku podatkowego, przy czym będzie on powstawać z upływem miesiąca, w którym zapłatę otrzymano.

W art. 19 ust. 5 pkt 1 wymienione będą sytuacje, gdy moment powstania obowiązku podatkowego wiązać się będzie z zapłatą. Dotyczyć to będzie m.in. dostawy towarów na podstawie umowy komisu dokonanej przez komitenta komisantowi czy świadczenia na zlecenie sądów usług związanych z postępowaniem sądowym. Obowiązek podatkowy w tych przypadkach będzie powstawał z upływem miesiąca, w którym otrzymano całość lub cześć zapłaty z tytułu tych czynności.

Proponuje się także ustalenie tylko jednego momentu powstania obowiązku podatkowego u małego podatnika rozliczającego się metodą kasową. Będzie nim upływ miesiąca, w którym podatnik otrzyma zapłatę (całość lub jej część).

Planuje się także uchylenie art. 29 ustawy o VAT i dodanie nowego art. 29a, w którym określone będą zasady ustalania podstawy opodatkowania podatkiem VAT. Zgodnie z brzmieniem art. 29a ust. 1 podstawą opodatkowania będzie wszystko co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą usługodawca otrzyma z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze związanymi bezpośrednio z ceną towarów dostarczanych lub usług świadczonych.

Nastąpi także zmiana przy ustalaniu, czy otrzymane dotacje, subwencje mają wpływ na wysokość podstawy opodatkowania. Proponuje się wprowadzenie zamiast sformułowania "bezpośredni wpływ na cenę" określenia "związane bezpośrednio z ceną". Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu ustawy, zmiana ta ma wskazać, że jeżeli przy kształtowaniu wysokości przekazywanych kwot w związku z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu uwzględniane są wszelkie koszty związane z ich wykonaniem, otrzymane kwoty będą uwzględniane w określeniu wysokości podstawy opodatkowania. Będzie tak również wówczas, gdy w związku z otrzymanymi przez podatnika dotacjami i subwencjami nie jest pobierana zapłata od podmiotów, na których rzecz jest faktycznie wykonana czynność.

Tak jak obecnie, obniżenie podstawy opodatkowania będzie możliwe w sytuacji, gdy podatnik będzie posiadał potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi. Jednocześnie zniesiony będzie ten obowiązek w przypadku, gdy uzyskanie tego potwierdzenia przez odbiorcę nie jest możliwe, pomimo udokumentowanych prób dostarczenia faktury korygującej.

Resort proponuje wprowadzenie zmian w art. 113 ustawy o VAT. Mają one precyzyjnie określać stosowanie zwolnienia od podatku dla drobnych przedsiębiorców, których obrót w skali roku nie przekroczył 150.000 zł. Proponuje się nieadresowanie tego zwolnienia do podatnika, tylko do "sprzedaży" dokonywanej przez podatnika. Zmiana ta spowoduje wykreślenie z ust. 13 tego artykułu przypadków, do których nie stosuje się tego zwolnienia (tj. importu towarów i usług, WNT, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, czy świadczenia usług, dla których podatnikiem jest ich usługobiorca).

Ponadto w ust. 2 wskazane będą czynności, których wykonanie nie będzie uwzględniane w limicie uprawniającym do zwolnienia. Do limitu nie będzie wliczana wartość WDT, natomiast będzie się wliczało wartość transakcji związanych z nieruchomościami, usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 (m.in. usługi udzielania kredytów), oraz usług ubezpieczeniowych - jeżeli czynności te będą miały charakter czynności pomocniczych.

Podatnik, który w trakcie roku przekroczy limit uprawniający do zwolnienia podmiotowego, będzie musiał opodatkować VAT całą kwotę sprzedaży, która spowodowała jego przekroczenie. Ponadto proponuje się wykreślenie w ust. 5 omawianego artykułu warunku uzależniającego prawo podatnika do odliczenia VAT od zakupów dokonanych przed utratą zwolnienia od zgody naczelnika urzędu skarbowego i od sporządzenia i przedłożenia w urzędzie spisu z natury zapasów towarów. Nie oznacza to, że podatnik nie będzie obowiązany do wykazania podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną.

Zaproponowano także zmianę w ust. 13 pkt 1 lit. b), dzięki której, jeżeli podatnik zwolniony podmiotowo z VAT dokona dostawy samochodu (niebędącego nowym środkiem transportu), nie będzie tracił zwolnienia z VAT, tylko z uwagi na tę dostawę.

Resort zamierza także podnieść limit kwotowy (wymieniony w art. 7 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy) dla prezentów o małej wartości. Obecnie przez prezenty te rozumie się przekazanie jednej osobie towarów, o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób. Przez prezenty o małej wartości rozumie się także towary, których przekazania nie ujęto w ewidencji, jeżeli cena jednostkowa ich nabycia bez podatku nie przekracza 10 zł. Zaproponowano podniesienie kwoty 100 zł do 200 zł i kwoty 10 zł do 20 zł. Przy czym wskazano, że chodzi o wartość brutto przekazanych prezentów.

Ponadto planuje się doprecyzować warunek, kiedy nieodpłatną dostawę uznaje się za podlegającą opodatkowaniu VAT. Po zmianie art. 7 ust. 2 ustawy będzie już wiadomo, że chodzi o przypadki, gdy podatnikowi przysługiwało prawo (w całości lub części) do odliczenia VAT. Nie będzie już również wskazania, że nieodpłatne przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych nie podlega VAT.

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 42 (874) z dnia 2012-05-24

GOFIN podpowiada