Dzieci nie zapłacą podatku od darowizny na zakup mieszkania przelanej przez rodziców na konto dewelopera

Interpretacja dotyczy możliwości zwolnienia z podatku od spadku i darowizn środków pieniężnych, które nie trafiają bezpośrednio na konto obdarowanego a np. na konto developera. W praktyce zdarza się bowiem, że rodzice chcąc wspomóc dzieci w zakupie mieszkania partycypują w jego kosztach lub tez finansują je w całości. Bardzo często w takich przypadkach pieniądze trafiają bezpośrednio na konto sprzedającego mieszkanie z pominięciem konta obdarowanych. Taka sytuacja od jakiegoś czasu wywoływała rozbieżności w ocenie możliwości skorzystania ze zwolnienia. Organy podatkowe podważały w takim przypadku spełnienie ustawowego warunku zwolnienia takiej darowizny.

Minister finansów przypomniał w interpretacji, że zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie własności nastąpi w wyniku darowizny lub z formie polecenia darczyńcy przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, nabycie to jest zwolnione od podatku od spadków i darowizn. Aby móc skorzystać z powyższego zwolnienia należy spełnić dwa warunki. Po pierwsze otrzymanie darowizny należy zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Po drugie, w przypadku gdy przedmiotem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, udokumentowanie ich otrzymania przekazem pocztowym lub dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową.

O ile spełnienie pierwszego z powyższych warunków nie powodowało większych trudności, to w praktyce często występowały problemy ze spełnieniem drugiego warunku, szczególnie w sytuacji gdy środki nie trafiały na konto obdarowanego, tylko innego podmiotu (np. pieniądze z darowizny były kierowane bezpośrednio na rachunek bankowy dewelopera, w wykonaniu umowy zawartej między nim a obdarowanym). Organy podatkowe w odmienny sposób interpretowały bowiem pojęcie "rachunku bankowego nabywcy". Prowadziło do niejednolitego orzekania w bardzo podobnych przypadkach, a podatnicy często musieli dowodzić swoich racji przed sądem. Wydana 15 lutego 2012 r. interpretacja ogólna Ministra Finansów ma na celu ujednolicenie tej praktyki.

Należy zauważyć, że omawiana interpretacja uwzględnia linię orzeczniczą wyznaczoną przez Naczelny Sąd Administracyjny, zgodnie z którą przez określenie "rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć nie tylko konto obdarowanego (m.in. wyroki NSA: sygn. akt II FSK 1952/08 oraz sygn. akt II FSK 818/09). Według argumentacji NSA wykładnia znaczenia tego pojęcia nie może się sprowadzać tylko i wyłącznie do wykładni językowej. Przy interpretacji pojęcia "rachunek bankowy nabywcy" należy kierować się przede wszystkim wykładnią celowościową danego rozwiązania, co w przypadku przedmiotowego zwolnienia oznacza ochronę sytuacji majątkowej rodziny.

W ocenie NSA nieracjonalne i uciążliwe jest różnicowanie sytuacji obdarowanych tylko na podstawie sposobu przekazania środków pieniężnych, które w przypadku wykonania darowizny na cele mieszkaniowe i tak ostatecznie trafią na konto dewelopera. Dokonanie wpłaty na rachunek bankowy dewelopera przez darczyńcę należy traktować, jak ominięcie zbędnego pośrednika w osobie obdarowanego. Dlatego, zgodnie z orzecznictwem sądowym, sformułowanie "rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć, jako "sztuczny" wymóg techniczny nie związany w żaden sposób z istotą zwolnienia, którą nie jest pomnażanie zysków banków pośredniczących w operacjach finansowych stron umowy darowizny, ale uzyskanie pewności co do pochodzenia środków pieniężnych będących przedmiotem darowizny (wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II FSK 2028/08, wyrok NSA z dnia 14 października 2010 r., sygn. akt II FSK 981/09).

Powyższe potwierdził NSA także w wyroku z dnia 22 września 2010 r. (sygn. II FSK 818/09) w którym wprost stwierdzono, że: "podlega zwolnieniu od podatku nabycie tytułem darowizny środków pieniężnych, jeżeli nabycie to zostało zgłoszone organowi podatkowemu we właściwym czasie i udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy prowadzony dla innego, niż obdarowany, podmiotu, ale na rzecz osoby obdarowanej. Sformułowanie użyte w art. 4a ust 1 pkt 2 u.p.s.d. "na rachunek bankowy nabywcy" nie oznacza, że musi to być konto, jakie bank prowadzi dla obradowego".

Wobec powyższego należy uznać, że w świetle przyjętej przez Ministerstwo Finansów interpretacji przepisu art. 4a pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, warunek określony w tym przepisie jest spełniony także wtedy, gdy nabywca udokumentuje ich otrzymanie dowodem przekazania bezpośrednio na rachunek dewelopera w wykonaniu zawartej z nim umowy.

Marcin Parulski

_{Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie}

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}