Grudniowa zaliczka - wpłata, której można uniknąć
Mamy dopiero połowę grudnia, ale warto, aby przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy zaliczkowo już dziś zastanowili, się co bardziej im się opłaca: wpłacić zaliczkę za ostatni miesiąc (kwartał) roku podatkowego, czy też ominąć ten obowiązek, rozliczając roczne zobowiązanie w podatku dochodowym już w styczniu. Okazuje się, że ten z pozoru prosty wybór dla wielu podatników bywa problematyczny. Co zatem warto wiedzieć przed jego dokonaniem?
Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (opodatkowani według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym), a także podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych - opłacający zaliczki na podatek dochodowy zarówno w systemie miesięcznym, jak i kwartalnym - są zobowiązani dokonywać wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc roku do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Wysokość tej zaliczki, podobnie jak zaliczek za poprzednie miesiące, począwszy od 2012 r. oblicza się na podstawie rzeczywistych wyników osiągniętych przez przedsiębiorcę za okres od pierwszego do ostatniego dnia roku podatkowego. Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których podatnicy nie muszą dokonywać zapłaty zaliczki za ostatni okres rozliczeniowy (tj. miesiąc bądź kwartał).
Samo złożenie do 20 stycznia następnego roku podatkowego zeznania za rok poprzedni bez wypłaty podatku nie zwalnia z obowiązku wpłaty grudniowej zaliczki.
Zasadniczo przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi korzystający z opodatkowania na zasadach ogólnych (skala i podatek liniowy) są obowiązani składać zeznanie roczne w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym samym terminie powinni wpłacić różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników (art. 45 ust. 1 i 4 ustawy o pdof). Ustawodawca zwolnił z obowiązku wpłaty ostatniej w roku zaliczki na podatek tych przedsiębiorców, którzy przed upływem terminu do jej wpłaty (czyli do 20 stycznia następnego roku podatkowego) dokonają rocznego rozliczenia podatku w wyniku złożenia zeznania.
Co istotne, dla zwolnienia z tej powinności konieczne jest złożenie zeznania rocznego we wskazanym, "przyspieszonym" terminie i jednocześnie w tym samym terminie dokonanie zapłaty wynikającego z niego podatku. Oznacza to w praktyce, że jeżeli np. przedsiębiorca rozliczający się na zasadach ogólnych według skali podatkowej i opłacający miesięczne zaliczki złoży zeznanie PIT-36 za 2013 r. np. w dniu 15 stycznia 2014 r. i przed upływem terminu do wpłaty zaliczki zapłaci wynikający z tego zeznania podatek, to nie będzie musiał wpłacać do urzędu skarbowego zaliczki za grudzień 2013 r. To samo dotyczy podatników będących osobami fizycznymi opłacającymi w ramach zasad ogólnych podatek liniowy. Natomiast złożenie zeznania za rok podatkowy do 20 stycznia następnego roku podatkowego, przy jednoczesnej zapłacie podatku z tego zeznania już po upływie tego terminu, nie uchroni podatnika od zapłaty zaliczki na podatek za grudzień. Potwierdzają to organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 9 lipca 2013 r., nr IPPB1/415-453/13-2/ES.
U podatników podatku dochodowego od osób prawnych omówione zasady i terminy dotyczące wpłat zaliczek podatku dochodowego ustalanych na ogólnych zasadach dotyczą ostatniego miesiąca (kwartału) roku podatkowego, który nie zawsze pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Również oni zaliczki tej nie wpłacają w sytuacji, gdy przed upływem tego terminu (czyli do 20. dnia pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego) złożą zeznanie roczne i dokonają wpłaty podatku wynikającego z tego zeznania podatkowego.
U podatników podatku dochodowego od osób prawnych przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o pdop. Stanowi go nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Z kolei u osób fizycznych opodatkowanych na zasadach ogólnych, prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, sposób ustalania dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki na podatek określają przepisy ustawy o pdof. Dotyczy to zarówno przedsiębiorców korzystających z opodatkowania według skali podatkowej, jak i podatku liniowego.
Generalnie podatnicy podatku dochodowego wyliczają dochód jako różnicę pomiędzy wynikającym z podatkowej księgi przychodów i rozchodów przychodem a kosztami jego uzyskania. Wysokość przychodów, jak i wysokość kosztów ustala się w rachunku narastającym, tj. według sum przychodów i kosztów wykazanych w podatkowej księdze od początku roku.
Natomiast gdy podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych, zastosowanie znajduje art. 24 ust. 2 ustawy o pdof, podobnie jak wówczas, gdy naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu. W obu przypadkach dochód ustala się jako różnicę pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania:
- powiększoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków - jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa od remanentu początkowego, lub
- pomniejszoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego - jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Stąd wyłącznie podatnik, który w trakcie roku przy obliczaniu dochodu na potrzeby wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych uwzględnia różnice remanentowe, zobowiązany jest zaliczkę za grudzień obliczyć w ten sam sposób.
Przedsiębiorca, który w trakcie roku przy zaliczkach na podatek nie uwzględniał różnic remanentowych - nie może ich także brać pod uwagę przy zaliczce za grudzień.
Zaliczka za grudzień rozliczana jest w rachunku narastającym, dlatego będzie ona uwzględniać dochód za całe 12 miesięcy. W konsekwencji w przypadku podatników rozliczających się zaliczkowo z uwzględnieniem tzw. różnic remanentowych jej wyliczenie będzie wyglądało tak samo jak standardowe rozliczenie dochodu rocznego z podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Ci przedsiębiorcy jako remanent początkowy do wyliczenia tzw. różnicy remanentowej przyjmują bowiem w każdym miesiącu spis z natury na dzień 1 stycznia danego roku, a jako końcowy uwzględniają spis z natury na ostatni dzień danego miesiąca tego roku. W efekcie obliczając dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki za grudzień, zobowiązani są uwzględnić jako remanent początkowy ten sporządzony na 1 stycznia, a jako końcowy - spis z natury na 31 grudnia 2013 r.
Z kolei podatnicy wyliczający dochód jako różnicę pomiędzy wynikającym z podatkowej księgi przychodów i rozchodów przychodem a kosztami jego uzyskania przy wyliczaniu grudniowej zaliczki nie uwzględnią żadnego remanentu, co potwierdzają rozstrzygnięcia fiskusa (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2013 r., nr ILPB1/415-72/13-2/IM).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 100 (1037) z dnia 2013-12-16