Jak korygować rozliczenia po kontroli podatkowej?

Podatnik, u którego urząd skarbowy prowadzi kontrolę podatkową, nie może swobodnie zmienić wysokości daniny za weryfikowany okres rozliczeniowy. Uprawnienie do korygowania deklaracji jest w czasie trwania kontroli podatkowej - w zakresie nią objętym - zawieszone. Korekta złożona wbrew temu ograniczeniu nie wywołuje skutków prawnych. Urzędnicy nie są w takim przypadku związani nowymi wyliczeniami przedstawionymi przez podatnika. Wynika to z art. 81b § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

Uchybienia można usunąć po zakończeniu kontroli podatkowej. Nie został jednak określony termin złożenia pokontrolnych korekt. Teoretycznie można tego dokonać po otrzymaniu protokołu do momentu wszczęcia pokontrolnego postępowania podatkowego. Postępowanie podatkowe jest podejmowane w zakresie, w jakim była prowadzona kontrola, gdy w jej trakcie urzędnicy ujawnią nieprawidłowości w wywiązywaniu się przez podatnika z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, i nie zostaną one w całości usunięte poprzez złożenie lub skorygowanie deklaracji. Problem w tym, że urząd skarbowy ma na uruchomienie tej procedury zasadniczo 6 miesięcy od zakończenia kontroli. Nie uprzedza o zamiarze jej wdrożenia. Postępowanie podatkowe uważa się za rozpoczęte w dniu doręczenia podatnikowi postanowienia o jego wszczęciu. Bezpieczniej przyjąć, że pokontrolnej korekty sprawdzanych deklaracji można dokonać do czasu upływu terminu zgłoszenia zastrzeżeń i wyjaśnień do ustaleń kontroli, czyli w ciągu 14 dni od dnia otrzymania protokołu.

Korekty dokonuje się poprzez złożenie w urzędzie skarbowym deklaracji korygującej wraz z uzasadnieniem przyczyn nanoszenia zmian. W drodze wyjątku uzasadnienia nie sporządza się w przypadku wprowadzania modyfikacji w takich formularzach, jak: VAT-UE, VIU-D, VIN-D.

Deklaracja korygująca to poprawiona wersja rozliczenia. Odpowiedni formularz wypełnia się prawidłowymi danymi i wartościami. Obowiązkowo zaznacza się, że celem jego złożenia jest korekta. Uzasadnienie powinno natomiast zawierać wyjaśnienie, które elementy rozliczenia zostały zmienione, w jakim zakresie i dlaczego.

Takie wymogi muszą być spełnione bez względu na to, czy korekta jest składana w formie papierowej, czy elektronicznej. Podatnik, który poprawia jednocześnie większą liczbę deklaracji, a dokonuje korekty pisemnej, może jednak dołączyć jedno uzasadnienie, jeżeli korekty dotyczą tego samego podatku i wynikają z tego samego powodu. W innych sytuacjach zbiorcze wyjaśnienie jest niedozwolone. Taka praktyka nie sprawdza się w przypadku korekt przekazywanych drogą elektroniczną. Nie ma technicznych możliwości, aby przez internet przesłać zbiorczą korektę kilku deklaracji podatkowych, a pojedyncze poprawione rozliczenia wprowadzić do systemu bez uzasadnienia przyczyn naniesienia zmian (ORD-ZU). Wyjaśnienie trzeba sporządzić tyle razy, ile jest składanych deklaracji korygujących - chociażby jego treść powielała się.

Rezultatem dokonania pokontrolnych modyfikacji w rozliczeniach może być ujawnienie zaległości podatkowych. Zaległe podatki należy uiścić wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi według stawki podstawowej.

Poprawki nie muszą obejmować wszystkich błędów odnotowanych przez urzędników. Bez względu na to, czy i w jakim zakresie zostały one uwzględnione, pokontrolne korekty rozliczeń są skuteczne. Należy jednak pamiętać, że tylko wyeliminowanie wszystkich stwierdzonych przez urzędników w trakcie kontroli podatkowej uchybień w wywiązywaniu się z obowiązków wynikających z przepisów podatkowych pozwala uniknąć pokontrolnego postępowania podatkowego. Stanowi o tym art. 165b § 1 Ordynacji podatkowej.

Uprawnienie do poprawiania deklaracji jest natomiast w czasie postępowania podatkowego ograniczone. Korekta złożona w zakresie objętym tą procedurą nie wywołuje skutków prawnych. Nie ma jednak przeszkód, aby podatnik podnosił w toku postępowania podatkowego okoliczności istotne - w jego opinii - dla rozstrzygnięcia sprawy. Ma prawo brać czynny udział w przeprowadzaniu dowodów, zgłaszać wnioski dowodowe, wypowiadać się na temat zebranego materiału dowodowego itp.

Podatnikowi przysługuje co prawda po zakończeniu postępowania podatkowego uprawnienie do poprawiania weryfikowanych deklaracji, ale tylko w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego. Wyliczeń zawartych w decyzji nie wolno zmienić poprzez złożenie korekty. Decyzja podlega weryfikacji wyłącznie w trybie postępowania podatkowego (zwykłego lub nadzwyczajnego) oraz sądowoadministracyjnego.