Jak rozliczyć różnice kursowe z wyceny bilansowej?
Na 31 grudnia 2011 r. dokonaliśmy wyceny rozrachunków oraz środków pieniężnych wyrażonych w walucie obcej. W księgach 2012 r. chcemy rozliczyć naliczone na dzień bilansowy różnice kursowe. Czy przyjęta dla celów podatkowych metoda ustalania różnic kursowych - podatkowa lub według przepisów o rachunkowości - ma wpływ na wybór metody rozliczania różnic kursowych z wyceny bilansowej?
?
Jednostki prowadzące księgi rachunkowe zobowiązane były do wyceny na dzień bilansowy posiadanych aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów wyrażonych w walucie obcej po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski (por. art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
W księgach roku następnego - tutaj 2012 r. - dokonuje się rozliczenia różnic kursowych ustalonych na dzień bilansowy. Ani przepisy ustawy o rachunkowości, ani ustaw o podatku dochodowym nie określają terminu czy sposobu przeprowadzenia tego rozliczenia. W praktyce różnice kursowe z wyceny bilansowej można:
1) wystornować pod datą 1 stycznia roku następnego,
2) wystornować dopiero w momencie uregulowania rozrachunku lub rozchodu waluty,
3) obliczać od wartości kursów ustalonych na dzień bilansowy.
Sposób ustalania różnic kursowych dla celów podatkowych w żaden sposób nie determinuje wyboru jednej z powyższych metod. Jednak dokonując wyboru sposobu rozliczenia ustalonych na dzień bilansowy różnic kursowych, można wziąć pod uwagę to, według jakiej metody rozliczane są różnice kursowe dla celów podatku dochodowego.
Przypomnijmy, że różnice kursowe z wyceny bilansowej w jednostkach, które dla celów podatkowych ustalają różnice kursowe według metody podatkowej, określonej w art. 15a ustawy o PDOP oraz art. 24c ustawy o PDOF, nie są uznawane za koszty bądź przychody podatkowe. Z kolei w tych jednostkach, które dla celów podatkowych różnice kursowe ustalają na podstawie przepisów o rachunkowości, a zatem zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOP oraz art. 14b ust. 2 ustawy o PDOF, różnice kursowe ustalone na dzień bilansowy zaliczane są do przychodów podlegających opodatkowaniu bądź kosztów uzyskania przychodów.
W zależności od wybranej dla celów podatkowych metody ustalania różnic kursowych jednostki mogą przyjąć w polityce rachunkowości, że będą rozliczać różnice kursowe z wyceny bilansowej następująco:
a) przy metodzie podatkowej - najłatwiej będzie stosować rozwiązanie z pkt 1 lub 2, a więc storno pod datą 1 stycznia lub pod datą uregulowania rozrachunku albo rozchodu waluty; taki sposób jest najbardziej praktyczny, bowiem wystornowane różnice kursowe nie będą stanowiły w całości kosztu lub przychodu podatkowego (analogicznie jak różnice kursowe naliczone w księgach 2011 r.), natomiast w podstawie opodatkowania w 2012 r. zostaną ujęte w całości tylko faktycznie zrealizowane różnice kursowe;
b) przy metodzie opartej o przepisy o rachunkowości - najprościej będzie stosować rozwiązanie z pkt 3, a więc pozostawić w księgach rachunkowych różnice kursowe z wyceny bilansowej, które stanowiły przychód bądź koszt podatkowy w 2011 r., a pod datą uregulowania rozrachunku lub rozchodu waluty - tj. w 2012 r. - obliczyć różnice kursowe od dnia bilansowego do tego dnia, różnice te zostaną uznane za koszt uzyskania przychodów bądź przychód podlegający opodatkowaniu; gdyby wybrano sposób z pkt 1 lub 2, wówczas stornowane różnice kursowe z wyceny bilansowej, jak i różnice faktycznie zrealizowane, zostałyby uwzględnione w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym.
Zaznaczmy jeszcze raz, że to jednostka decyduje, jaką wybierze metodę rozliczania naliczonych na dzień bilansowy różnic kursowych. Podany powyżej sposób rozliczania tych różnic w zależności od stosowanej metody ustalania różnic kursowych dla celów podatkowych jest jedynie przykładowy.
Przykład 1 Jednostka - która dla celów podatkowych stosuje podatkową metodę ustalania różnic kursowych - na dzień 31 grudnia 2011 r. posiadała zobowiązanie wobec kontrahenta zagranicznego w wysokości 5.000 euro, które uregulowano w połowie stycznia 2012 r. z rachunku walutowego. Z polityki rachunkowości jednostki wynika, że do rozliczania różnic kursowych z wyceny bilansowej przyjęła metodę storna w dniu faktycznej zapłaty. Wycenę zobowiązania na dzień jego powstania, na dzień bilansowy oraz na dzień zapłaty przedstawiono w tabeli:
|
Dekretacja w 2012 r.:
Opis operacji: | |
|
podatku dochodowego | |
Wn | Ma | |||
1. WB - zapłata w styczniu 2012 r. z rachunku walutowego zobowiązania wobec kontrahenta zagranicznego: | 22.500 zł |
|
|
|
2. PK - storno różnicy kursowej z wyceny bilansowej - pod datą zapłaty zobowiązania: | - 84 zł |
|
|
|
3. PK - naliczenie zrealizowanej różnicy kursowej: | 500 zł |
|
|
|
Księgowania w 2012 r.:
Uwaga! Saldo początkowe Ma konta 21 w wysokości 22.084 zł wynika z wyliczenia: zobowiązanie 22.000 zł + różnica kursowa z wyceny bilansowej 84 zł.
Gdyby jednostka stosowała metodę 3 rozliczania różnic kursowych z wyceny bilansowej, wówczas w księgach rachunkowych 2012 r. zarachowałaby wyłącznie różnicę kursową ustaloną pomiędzy dniem bilansowym a dniem uregulowania zobowiązania w wysokości 416 zł (tj. 22.500 zł - 22.084 zł). Natomiast dla celów podatkowych różnice kursowe ujemne - stanowiące koszt uzyskania przychodów - nadal wynosiłyby 500 zł. A zatem tyle samo, co przy stornowaniu naliczonych na dzień bilansowy różnic kursowych. |
Przykład 2 Jednostka - która dla celów podatkowych ustala różnice kursowe w oparciu o przepisy o rachunkowości - na dzień 31 grudnia 2011 r. posiadała należność od kontrahenta zagranicznego w kwocie 3.000 euro, którą nabywca uregulował w styczniu 2012 r. na rachunek walutowy jednostki. Z polityki rachunkowości jednostki wynika, że do ustalenia różnic kursowych jednostka przyjmuje kursy z wyceny bilansowej i z dnia zapłaty. Wycenę należności na dzień jej powstania, na dzień bilansowy oraz na dzień otrzymania przedstawiono w tabeli:
|
Dekretacja w 2012 r.:
Opis operacji: | |
|
| |
Wn | Ma | |||
1. WB - otrzymanie na rachunek walutowy w styczniu 2012 r. należności od kontrahenta zagranicznego: | |
|
| |
2. PK - naliczenie zrealizowanej różnicy kursowej pomiędzy kursem z dnia bilansowego a kursem z dnia otrzymania zapłaty (13.350 zł - 13.250,40 zł): | 99,60 zł | |
|
|
Księgowania w 2012 r.:
Uwaga! Saldo początkowe Wn konta 20 w wysokości 13.250,40 zł wynika z wyliczenia: należność 13.050 zł + różnica kursowa naliczona na dzień bilansowy 200,40 zł.
W sumie, w wyniku tej transakcji powstały dodatnie różnice kursowe w łącznej kwocie 300 zł (200,40 zł z 2011 r. i 99,60 zł z 2012 r.). Gdyby jednostka stosowała metodę stornowania różnic kursowych z wyceny bilansowej, wówczas w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym uwzględniłaby:
|
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 6 z dnia 2012-02-20