Jakie składki przedsiębiorcy pobierającego zasiłek macierzyński?
Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, zasadniczo opłaca za siebie z tego tytułu w ZUS składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli nie ma ukończonego określonego wieku, musi też uiszczać do ZUS składkę na Fundusz Pracy.
Jeśli jednak osoba prowadząca firmę uzyska prawo do zasiłku macierzyńskiego, wówczas jej zobowiązania składkowe są niższe. W czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca opłaca za siebie do ZUS tylko składkę zdrowotną. Gdy natomiast zasiłek macierzyński jest niski i nie przekracza 1.000 zł, wtedy nie musi za siebie płacić nawet składki zdrowotnej.
Druki zgłoszeniowe
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, pobierająca zasiłek macierzyński, nie podlega - jako przedsiębiorca - obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tytułu pobierania tego zasiłku.
Natomiast z racji prowadzonej firmy obowiązkowo podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a do ubezpieczeń emerytalno-rentowych może przystąpić dobrowolnie, na swój wniosek.
Jeśli przedsiębiorca nie wnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego powinien:
- wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZWUA od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
- zgłosić się na druku ZUS ZZA, z tym samym dniem, do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Przez cały okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca wykazuje wówczas składkę na ubezpieczenie zdrowotne w składanej za siebie co miesiąc do ZUS deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, o ile opłaca składki tylko za siebie. Nie musi co miesiąc przekazywać tej deklaracji tylko wtedy, gdy nic się nie zmieni w stosunku do miesiąca poprzedniego, a do podstawy wymiaru składki zdrowotnej zadeklaruje minimalną jej wysokość. Jeśli przedsiębiorca opłaca składki również za inne osoby, np. pracowników czy zleceniobiorców, wtedy składkę zdrowotną rozlicza za siebie w raporcie ZUS RZA.
W sytuacji gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to wówczas może pomniejszyć najniższą obowiązującą go podstawę wymiaru składek społecznych z działalności. Dokonuje się tego dzieląc pełną podstawę przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu w tym miesiącu (tj. przez dni, za które nie przysługiwał przedsiębiorcy zasiłek macierzyński). Zmniejszeniu ulega też podstawa wymiaru składki na FP. Z kolei składka zdrowotna z tytułu prowadzonej działalności jest należna w pełnej wysokości.
Niski zasiłek
W przypadku gdy przedsiębiorca pobiera zasiłek macierzyński w kwocie nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1.000 zł, wówczas jest on zwolniony z opłacania za siebie składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy. Trzeba jednak zaznaczyć, że jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje mu począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Przedsiębiorca korzystający z omawianej preferencji powinien być zgłoszony w ZUS z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80. Ponownie więc powinien dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA, ale już z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80. W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, powinien wtedy wykazać:
- zerowe składki społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje mu zasiłek macierzyński,
- pełną podstawę wymiaru składki zdrowotnej oraz zerową składkę zdrowotną.
Przykład Pani Ewa prowadzi działalność gospodarczą. Jest zgłoszona w ZUS do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0 (czyli jako przedsiębiorca niemający prawa do renty i opłacający składki społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia). W dniu 7 lipca 2017 r. urodziła dziecko i od tego dnia (do 5 lipca 2018 r.) przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1.000 zł (przed porodem pobierała z ZUS zasiłek chorobowy). Od 7 lipca 2017 r. jako przedsiębiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym, ale nadal jest objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Od tego więc dnia:
Od 1 sierpnia 2017 r. będzie jej przysługiwało zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej. Dlatego od tego dnia powinna dokonać zmiany kodu tytułu ubezpieczenia poprzez:
W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za lipiec 2017 r. pani Ewa wykaże zerowe składki społeczne (przez cały miesiąca miała prawo do zasiłku - najpierw chorobowego, a później macierzyńskiego) oraz zerowe podstawy ich wymiaru, a składkę zdrowotną - w kwocie 297,28 zł, naliczoną od podstawy 3.303,13 zł. Natomiast w deklaracji ZUS DRA sporządzanej za miesiące od sierpnia 2017 r. do czerwca 2018 r. (tj. za miesiące, za które będzie jej przysługiwało zwolnienie), w bloku VII powinna wykazywać obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast w polu dotyczącym kwoty składki - wpisywać wartość 0,00 zł. |
autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 59 (1413) z dnia 2017-07-24