Kary finansowe dla przedsiębiorców łamiących przepisy
Nawet prowadzenie niedużej jednoosobowej działalności wiąże się z obowiązkiem przestrzegania szeregu przepisów, pilnowania terminów, dokonywania zgłoszeń w różnych instytucjach czy też regulowania podatków i opłat. Niedopełnianie obowiązków związanych z funkcjonowaniem firmy może skutkować dla przedsiębiorcy nałożeniem grzywny bądź innej kary pieniężnej.
Wysokie kary finansowe
Obecnie wiele instytucji kontrolnych upoważnionych jest do nakładania na przedsiębiorców naruszających obowiązujące przepisy kar administracyjnych (pieniężnych) oraz w postaci mandatów karnych.
Kary pieniężne mogą być nakładane m.in. na podmioty wykonujące przewozy drogowe. Do nakładania kar za naruszenia przepisów ustawy o transporcie drogowym upoważniona jest Inspekcja Transportu Drogowego. Wysokość wymierzanych przez nią kar uzależniona jest m.in. od liczby kierowców pracujących dla przewoźnika. Przykładowo, podmiot zatrudniający kierowców w liczbie średnio do 10 w okresie 6 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli może zapłacić karę w wysokości 15.000 zł za naruszenia stwierdzone podczas kontroli w jego przedsiębiorstwie. Natomiast suma kar nałożonych w trakcie jednej kontroli drogowej może wynieść nawet 10.000 zł.
Kary finansowe mogą również dotyczyć tych przedsiębiorców, którzy naruszają przepisy dotyczące ochrony środowiska. Przykładowo, administracyjna kara pieniężna jest ponoszona za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska, ustalonych w decyzji wydanej przedsiębiorcy. Może być również nałożona za przekroczenie określonych w pozwoleniach ilości lub rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, przekroczenie określonych w pozwoleniach warunków dotyczących ilości ścieków itp. Kary te wymierza w drodze decyzji wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Mogą one sięgać do 10.000 zł.
Takiej finansowej odpowiedzialności może też podlegać przedsiębiorca zobowiązany do właściwego gospodarowania odpadami. Przykładowo, posiadacz odpadów podlega karze pieniężnej w wysokości 5.000 zł, jeżeli np. wytwarza odpady bez wymaganej decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub z naruszeniem jej warunków bądź gdy wytwarza odpady bez złożenia wymaganej informacji o wytworzonych odpadach. Opisane kary wymierza również w drodze decyzji właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska.
Z konsekwencjami finansowymi muszą liczyć się także producenci, którzy np. wprowadzają do obrotu niebezpieczne produkty. Na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara nawet do 100.000 zł za nierespektowanie przepisów dotyczących właściwego informowania konsumentów o możliwych zagrożeniach wynikających z użytkowania produktu i za wprowadzanie do obrotu produktu niebezpiecznego.
Bardzo wysokie kary finansowe mogą zostać nałożone na tych przedsiębiorców, którzy stosują praktyki naruszające zasady uczciwej konkurencji czy też praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nawet jeżeli przedsiębiorca działał nieumyślnie.
Grzywna od inspektora
Inspektorzy organów i inspekcji kontrolnych takich jak: Inspekcja Transportu Drogowego, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcja Handlowa, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Nadzór Budowlany, Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Inspekcja Pracy, uprawnieni są do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Takie uprawnienie przyznają im regulujące ich prace ustawy szczególne oraz Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
W postępowaniu mandatowym inspektor może nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a w przypadku zbiegu wykroczeń do 1.000 zł. Organy Państwowej Inspekcji Pracy mogą w postępowaniu mandatowym nałożyć grzywnę w wysokości do 5.000 zł, jeżeli ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika określone w Kodeksie pracy popełnia takie wykroczenie w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania.
W postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może to zrobić, gdy:
- schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,
- stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy, a nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu,
- stwierdzi popełnienie wykroczenia za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, lecz nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu.
Odmowa przyjęcia mandatu
Inspektor nakładający grzywnę obowiązany jest określić jej wysokość, wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformować go o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy. Mandat karny może być uregulowany bezpośrednio funkcjonariuszowi, który go nałożył, może zostać kredytowany albo wydany jako zaoczny.
Przedsiębiorca może odmówić przyjęcia mandatu karnego. W takim przypadku sprawa jest skierowana do sądu.
Przykładowo inspektor Inspekcji Handlowej może ukarać przedsiębiorcę za niedopełnienie obowiązku uwidaczniania cen czy też za niezapewnienie należytego stanu sanitarnego w firmie. Inspektorzy nadzoru budowlanego mogą ukarać przedsiębiorcę grzywną, gdy ten zmienia sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego zgłoszenia. Inspektorzy Sanepidu nałożą mandat karny, gdy przedsiębiorca zatrudnia pracowników nieposiadających ważnych badań sanitarno-epidemiologicznych.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 24.08.2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. nr 133, poz. 848 ze zm.)
autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa nr 9 (841) z dnia 2012-01-30
