Kłopoty z uznaniem nazwiska

Dziecko to również jest obywatelem Niemiec i od urodzenia mieszka w Danii. Nazwisko rodowe Leonharda Matthiasa, złożone z nazwiska jego ojca i nazwiska jego matki, zostało wpisane do jego duńskiego aktu urodzenia. W Danii dopuszczalne jest noszenie takiego podwójnego nazwiska.

W 2006 r. rodzice Leonharda Matthiasa złożyli wniosek o zarejestrowanie go w aktach rodzinnych założonych w Niebüll, w Niemczech, pod nazwiskiem Grunkin-Paul. Jednakże właściwe niemieckie organy odmówiły dokonania wpisu z tego względu, że nazwisko rodowe obywateli niemieckich podlega prawu niemieckiemu, a prawo niemieckie nie zezwala na to, by dziecko nosiło podwójne nazwisko. Wówczas rodzice dziecka zaskarżyli tę decyzję niemieckich organów administracyjnych do Amtsgericht Flensburg. Sąd ten zwrócił się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy jest zgodne z prawem wspólnotowym uregulowanie krajowe na podstawie, którego obywatel Unii Europejskiej jest zmuszony do noszenia różnych nazwisk rodowych w zależności od państwa członkowskiego.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, co następuje:

Artykuł 18 TWE stoi na przeszkodzie temu, aby, w okolicznościach stanowiących przedmiot postępowania przed sądem krajowym, organy państwa członkowskiego, stosując prawo krajowe, mogły odmówić uznania nazwiska rodowego dziecka, ustalonego i zarejestrowanego w innym państwie członkowskim, w którym dziecko się urodziło i od urodzenia ma miejsce zamieszkania, przy czym - podobnie jak jego rodzice - ma ono obywatelstwo tylko pierwszego z tych państw członkowskich.

Trybunał zauważył najpierw, że chociaż przepisy, którym podlega nazwisko rodowe osoby należą do kompetencji państw członkowskich, to państwa zobowiązane są do wykonywania tej kompetencji zgodnie z prawem wspólnotowym. Ponadto stwierdził, sytuacja Leonharda Matthiasa jest objęta prawem wspólnotowym, ponieważ jest on obywatelem jednego państwa członkowskiego i przebywa legalnie na terytorium innego państwa członkowskiego.

Następnie Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że obowiązek posługiwania się, w państwie członkowskim, którego dana osoba jest obywatelem, nazwiskiem innym niż już nadane i zarejestrowane w państwie członkowskim urodzenia i miejsca zamieszkania może stanowić przeszkodę w wykonywaniu prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Liczne czynności życia codziennego wymagają, bowiem dowodu tożsamości, przy czym funkcję tę pełni zwykle paszport. Z racji, że Leonhard Matthias ma tylko obywatelstwo niemieckie, wydanie tego dokumentu leży w wyłącznej kompetencji organów niemieckich. Tak więc w sytuacji odmowy uznania przez te organy nazwiska rodowego Leonharda Matthiasa ustalonego i zarejestrowanego w Danii, wydany przez nie paszport zawierać będzie jego nazwisko inne od nazwiska nadanego mu w Danii.

Rozbieżności w nazwiskach rodowych wpisanych do poszczególnych dokumentów niemieckich i duńskich mogą spowodować szereg poważnych niedogodności dla Leonharda Matthiasa, zarówno w stosunkach zawodowych jak i prywatnych, w szczególności mogą rodzić wątpliwości co do jego tożsamości oraz autentyczności przedstawionych dokumentów lub prawdziwości zawartych w nich danych. Wobec tego oraz zważywszy, że niemieckie przepisy ograniczające nie zostały odpowiednio uzasadnione Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, iż przysługujące obywatelom europejskim prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich stoi na przeszkodzie temu, aby niemieckie organy mogły odmówić uznania nazwiska rodowego Leonharda Matthiasa, ustalonego i zarejestrowanego w Danii. Niemcy nie mogą odmówić swym obywatelom uznania ich nazwiska rodowego już zarejestrowanego w państwie członkowskim ich urodzenia i miejsca zamieszkania.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 października 2008 r. w sprawie C-353/06 - Stefan Grunkin i Dorothee Regina Paul przeciwko Standesamt Niell.