Nabycie mieszkania od spółdzielni a podatek od czynności cywilnoprawnych

Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.- dalej jako "ustawa o PCC") zawiera katalog zamknięty czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Do takich czynności zaliczana jest umowa sprzedaży. W przypadku jej zawarcia obowiązek zapłaty analizowanego podatku spoczywa na stronie kupującej.

A zatem należy stwierdzić, że umowa zobowiązująca do przeniesienia własności lokalu mieszkalnego w formie umowy sprzedaży, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednak dla ostatecznej oceny, czy umowa ta będzie opodatkowana analizowanym podatkiem, istotne znaczenie ma kwestia, czy powyższa transakcja jest objęta zakresem podatku VAT.

W ustawie o PCC przewidziano bowiem sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W myśl art. 2 pkt 4 cytowanej ustawy, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług bądź,

b) zwolniona z podatku od towarów i usług (za wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach a także umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych).

W analizowanej sytuacji, należy zaznaczyć, iż co do zasady spółdzielnie mieszkaniowe, jako strona sprzedająca, występują w charakterze podatnika VAT. Ma to znaczący wpływ na ewentualną zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych przez stronę kupującą. Opodatkowanie transakcji sprzedaży podatkiem VAT przez sprzedającego skutkuje tym, iż kupujący nie ma obowiązku zapłaty ww. podatku z tytułu dokonanej czynności.

W takiej sytuacji będzie mieć bowiem zastosowanie wyłączenie czynności sprzedaży spod podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy podkreślić, że w powyższej sytuacji nie decyduje okoliczność, iż strony danej umowy sprzedaży są podatnikami VAT, lecz jedynie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług - tak też wyrok NSA z dnia 18 lutego 2003 r. (sygn. akt SA/Bk 877/02).

Powyższe rozważania znajdują potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 stycznia 2011r. (sygn. IPPB2/436-392/10-4/MZ), w której organ podatkowy stwierdził, że: "Jeżeli sprzedający lokal mieszkalny, tj. Spółdzielnia Mieszkaniowa jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, powyższa czynność korzystała z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast w przypadku, gdy powyższa transakcja nie była objęta zakresem podatku od towarów i usług lub była objęta zakresem podatku od towarów i usług, ale korzystała ze zwolnienia z tego podatku, czynność ta była opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych".

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}