Nie każdy przedsiębiorca opłaca składkę zdrowotną

Emeryt i rencista

Jak każdy przedsiębiorca, również emeryt i rencista prowadzący własną firmę podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wiąże się to z comiesięcznym odprowadzaniem do ZUS składki zdrowotnej. Trzeba ją naliczać od podstawy wymiaru nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku, w IV kwartale roku poprzedniego (w 2013 r. podstawa wymiaru wynosi - 2.908,13 zł, natomiast składka zdrowotna - 261,73 zł).

Niektórzy emeryci i renciści prowadzący pozarolniczą działalność mogą być zwolnieni z opłacania składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej… (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), zwanej ustawą zdrowotną. Wynika z niego, że osoba pobierająca świadczenie emerytalne lub rentowe (brutto) nieprzekraczające miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności. Jest to jednak możliwe pod warunkiem, że:

• uzyskuje z tej działalności przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
   
• opłaca (jako przedsiębiorca) podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Osoby niepełnosprawne

Zwolnieni z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy mogą być również niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy. Ulga ta jest adresowana wyłącznie do osób legitymujących się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej). Aby z niej skorzystać, trzeba spełniać jeden z dwóch warunków, tj.:

1) uzyskiwać z działalności przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub

2) opłacać z tej działalności podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Mogą też z niej korzystać przedsiębiorcy nieposiadający co prawda ustalonego właściwego stopnia niepełnosprawności, lecz mający odpowiednie orzeczenie o ustalonym stopniu niezdolności do pracy. Jest ono bowiem traktowane na równi z odpowiadającym mu orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. W przypadku tej preferencji przepisy ustawy zdrowotnej nie uzależniają zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej od wysokości pobieranego świadczenia rentowego. Oznacza to, że mogą z niej korzystać również renciści pobierający stosunkowo wysokie świadczenie rentowe (tj. wyższe niż kwota minimalnej płacy).

Przedsiębiorca legitymujący się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, dla którego prowadzona działalność stanowi jedyne źródło przychodu, może opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie stosuje się tego wobec niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej.

Jak ustalić przychód?

Dość często się zdarza, że przedsiębiorcy mają wątpliwości, jak prawidłowo ustalić przychód uzyskany z racji prowadzonej firmy. W związku z tym, że ustawa zdrowotna nie definiuje tego pojęcia dla celów ubezpieczenia zdrowotnego, należy posiłkować się definicją wynikającą z przepisów podatkowych.

Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, chociażby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek VAT.

Obowiązek składania rozliczeń

Przedsiębiorca uprawniony do zwolnienia z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne może korzystać z ulgi jedynie w tych miesiącach, w których spełnia wymagane ku temu warunki. Nie jest jednak zwolniony ze składania dokumentów rozliczeniowych za te miesiące. Powinien je przekazywać do ZUS za każdy miesiąc kalendarzowy, wykazując w nich prawidłową podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (tj. nie niższą niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku) oraz kwotę tej składki w wysokości:

• 0,00 zł - jeżeli w danym miesiącu spełnione zostały warunki uprawniające do zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej lub
   
• wynikającej z przemnożenia wykazanej podstawy wymiaru składki przez obowiązującą stopę procentową składki (tj. 2.908,13 zł × 9%) - jeżeli nie spełnia wymaganych warunków.

autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 55 (992) z dnia 2013-07-11

GOFIN podpowiada