O dacie poniesienia kosztu nie mogą decydować przepisy ustawy o rachunkowości
Prowizję od kredytu należy w całości zaliczyć do kosztów podatkowych w dacie dokonania zapisu w księgach rachunkowych, pomimo że w księgach tych część prowizji zostanie zaliczona do kosztów w bieżącym okresie rozliczeniowym, a pozostała część będzie zaliczana do kosztów bilansowych w kolejnych latach obrotowych.
Tak wynika z wyroku NSA z 20 maja 2014 r., sygn. akt II FSK 1443/12.
Spółka zaciągnęła kredyty bankowe. Za udzielenie kredytów bank pobrał prowizje. Zapłacenie tych prowizji warunkowało uruchomienie kredytów. Spółka zapłaciła prowizje w roku podatkowym, w którym udostępnione zostały kredyty. Kredyty zostały udzielone na kilka lat. W księgach rachunkowych spółka zaliczyła prowizje do kosztów bilansowych proporcjonalnie, rozkładając je w czasie - część została zaliczona do kosztów w bieżącym okresie, a pozostała część ujęta jako rozliczenie międzyokresowe czynne kosztów będzie zaliczana do kosztów bilansowych w kolejnych latach obrotowych.
Spółka zadała organowi podatkowemu pytanie: w którym roku podatkowym może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowizje od poszczególnych kredytów oraz czy prawidłowe będzie zaliczenie tych prowizji w całości do kosztów uzyskania przychodów w dacie, na jaką ujęto je w księgach, tzn. w roku, w którym nastąpiło udzielenie kredytów?
W ocenie spółki koszty prowizji zapłaconych przez spółkę powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w całości w dacie ujęcia ich w księgach spółki - czyli w roku, w którym nastąpiło udzielenie kredytów.
Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Jego zdaniem z art. 15 ust. 4e updop wynika jednoznacznie, że ustawodawca uzależnił moment potrącalności wydatku będącego kosztem uzyskania przychodów od momentu ujęcia kosztu w księgach rachunkowych.
Wojewódzki sąd administracyjny przyznał rację spółce. Uznał, że spółka mogła za dzień poniesienia kosztu uznać dzień wpisania do ksiąg rachunkowych wydatku na podstawie dokumentów otrzymanych od banku (częściowo na koncie kosztowym i w pozostałej części na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów).
NSA zgodził się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wyroku NSA zauważył, że zamieszczając w art. 15 ust. 4e updop po słowach "ujęto koszt w księgach rachunkowych" słowo w nawiasie "zaksięgowano", ustawodawca definiuje pojęcie ujęcia w księgach rachunkowych. Ustawa o rachunkowości nie posługuje się jednak pojęciem księgowania. Natomiast w potocznym rozumieniu księgować znaczy wpisać wydatki lub wpływy do księgi rachunkowej. Za dzień poniesienia kosztu należy zatem uznać dzień wpisania do ksiąg rachunkowych wydatku na podstawie faktury lub innego dokumentu (tu: dokumentu otrzymanego z banku). Skoro w księgach rachunkowych winny być wpisane chronologicznie wszystkie zdarzenia, które nastąpiły w okresie sprawozdawczym (art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.), to dzień wpisania faktury (a także dzień wpisania wydatku na innej podstawie) jest dniem poniesienia kosztu.
Komentarz redakcji
W orzecznictwie sądowym nie wykształciła się do tej pory jednolita interpretacja przepisów określających dzień poniesienia kosztu. Niektóre sądy uznają, że jest to dzień ujęcia wydatku jako kosztu dla celów rachunkowych (np. wyrok NSA z 27 września 2012 r., sygn. akt II FSK 253/11 oraz WSA w Opolu z 25 września 2013 r., sygn. akt I SA/Op 330/13, orzeczenie nieprawomocne), a inne uważają, że wystarczy jakiekolwiek ujęcie zakupu w księgach rachunkowych (np. wyrok NSA z 14 grudnia 2012 r., sygn. akt II FSK 861/11 oraz z 20 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 2406/11). Do drugiej z wymienionych grup należy również komentowany wyrok.
Przegląd Podatku Dochodowego Nr 14 z dnia 2014-07-20