Paragon fiskalny jako faktura uproszczona

Z przepisów ustawy o VAT wynika, że faktury określane jako faktury "uproszczone" to dokumenty wystawiane w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro (jeżeli kwota ta określona jest w euro). Faktury takie - stosownie do art. 106e ust. 5 pkt 3 tej ustawy - mogą nie zawierać imienia i nazwiska lub nazwy nabywcy towarów lub usług oraz jego adresu, a także danych takich jak:

• miara i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
   
• cena jednostkowa towaru lub usługi bez kwoty podatku (cena jednostkowa netto),
   
• wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),
   
• stawka podatku,
   
• suma wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
   
• kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Uwaga

Warunkiem wystawienia faktur w uproszczonej formie jest umieszczenie w nich danych pozwalających określić kwotę podatku dla poszczególnych stawek podatku. Dodatkowo należy wpisać NIP nabywcy.

Ponadto, faktury uproszczone - na takich samych zasadach jak zwykłe faktury - uprawniają nabywcę do odliczenia wykazanego w nich podatku naliczonego.

Wzór faktury uproszczonej dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl

Należy w tym miejscu nadmienić, że faktury takie - nawet przy kwocie należności nieprzekraczającej 450 zł albo 100 euro - nie mogą być, zgodnie z art. 106e ust. 6 ustawy o VAT, wystawiane w celu udokumentowania:

1) sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,

2) sprzedaży, dla której nie jest na fakturze podawany numer za pomocą którego nabywca towarów i usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi,

3) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

4) dostawy towarów i świadczenia usług, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika.

2. Zakres danych objętych paragonem fiskalnym

Elementy, które - co najmniej - powinny zostać zamieszczone na paragonie fiskalnym określone zostały w § 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących. Analizując dane, jakie musi zawierać paragon fiskalny należy dojść do wniosku, że są one zbliżone do tych, które powinny znaleźć się na fakturze uproszczonej.

Paragon fiskalny powinien bowiem zawierać co najmniej:

• imię i nazwisko lub nazwę podatnika, adres punktu sprzedaży, a dla sprzedaży prowadzonej w miejscach niestałych - adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika;
   
• numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP);
   
• numer kolejny wydruku;
   
• datę oraz godzinę i minutę sprzedaży;
   
• oznaczenie "PARAGON FISKALNY";
   
• nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację;
   
• cenę jednostkową towaru lub usługi;
   
• ilość i wartość sumaryczną sprzedaży danego towaru lub usługi z oznaczeniem literowym przypisanej stawki podatku;
   
• wartość rabatów lub narzutów, o ile występują;
   
• wartość sprzedaży brutto i kwoty podatku według poszczególnych stawek podatku po uwzględnieniu rabatów lub narzutów;
   
• wartość sprzedaży zwolnionej od podatku;
   
• łączną kwotę podatku;
   
• łączną kwotę sprzedaży brutto;
   
• oznaczenie waluty, w której rejestrowana jest sprzedaż, przynajmniej przy łącznej kwocie sprzedaży brutto;
   
• kolejny numer paragonu fiskalnego;
   
• numer kasy i oznaczenie kasjera - przy więcej niż jednym stanowisku kasowym;
   
• numer identyfikacji podatkowej nabywcy (NIP nabywcy) - na żądanie nabywcy;
   
• logo fiskalne i numer unikatowy kasy.

W świetle powyższego, na każde żądanie klienta sprzedawca powinien umieścić NIP nabywcy na paragonie fiskalnym.

Uwaga

Jeśli zgodnie z żądaniem nabywcy sprzedawca zamieści na paragonie jego NIP, a wartość transakcji nie przekroczy kwoty 450 zł lub 100 euro, to paragon taki można uznać za fakturę uproszczoną.

3. Żądanie wydania paragonu z NIP nabywcy

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt I FSK 431/15 (orzeczenie prawomocne).

W prowadzonej działalności gospodarczej spółka dokonuje sprzedaży na rzecz przedsiębiorców, jak również na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W tym ostatnim przypadku sprzedaż ewidencjonowana jest za pomocą kas fiskalnych, a następnie potwierdzana fakturą.

W związku z powyższym podatnik zapytał:

• czy jako podmiot dokonujący sprzedaży ewidencjonowanej za pomocą drukarki fiskalnej jest zobowiązany do umieszczania NIP kontrahenta na każdym paragonie, na którym klient zażąda takiego numeru,
   
• czy też obowiązek umieszczania NIP na paragonie jest ograniczony tylko do tych przypadków, w których dopuszczalne jest wystawienie faktury uproszczonej, a więc spółka może odmówić umieszczenia NIP na paragonach dokumentujących sprzedaż o wartości brutto powyżej 450 zł lub 100 euro lub na paragonie dotyczącym sprzedaży dla konsumenta,
   
• czy w każdym przypadku spółka może odmówić umieszczenia na paragonie NIP klienta i wystawić fakturę pełną, ponieważ przepisy dotyczące wystawiania faktur dają prawo wyboru, czy wystawić fakturę uproszczoną, czy pełną?

W ocenie spółki, obowiązek umieszczania NIP na paragonie na żądanie nabywcy nie może dotyczyć wszystkich przypadków, a jedynie tych, w których dopuszczalne jest wystawienie faktury uproszczonej. Zatem można odmówić umieszczenia na paragonie NIP w sytuacji, gdy wartość sprzedaży przekracza 450 zł brutto. Ponadto, zdaniem spółki, żądanie dotyczące umieszczenia na paragonie NIP należy potraktować jako żądanie wystawienia faktury, które nie obliguje do wystawienia faktury uproszczonej w formie paragonu z NIP, ale daje możliwość wyboru co do formy faktury (pełna, uproszczona).

Naczelny Sąd Administracyjny, który tę sprawę ostatecznie rozstrzygnął powołując się między innymi na zapis § 8 ust. 1 pkt 17 rozporządzenia w sprawie kas wskazał, że obowiązek umieszczania NIP na paragonach na żądanie nabywcy wynika wprost z literalnego brzmienia tego przepisu i to niezależnie od wartości dokonywanej sprzedaży. W ocenie Sądu utożsamianie paragonu zawierającego NIP z fakturą uproszczoną nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach dotyczących VAT, bowiem faktura (w tym również faktura uproszczona) i paragon fiskalny to dwa różne dokumenty uregulowane na podstawie odrębnych aktów prawnych.

W dalszej części orzeczenia Sąd nie podzielił argumentacji spółki co do tego, że w przypadku wystawienia paragonu z NIP nabywcy (na podstawie rozporządzenia w sprawie kas) oraz faktury (na podstawie ustawy o VAT) naraża się ona na sankcję określoną w art. 108 ustawy. W tym zakresie czytamy: "(...) Naczelny Sąd Administracyjny nie dostrzega bowiem nieprawidłowości w sytuacji, w której podatnik na żądanie nabywcy wystawia paragon fiskalny z NIP nabywcy oraz wystawia fakturę VAT. Wystawiając nabywcy równocześnie paragon i fakturę VAT, podatnik nie wystawia dwóch faktur. Sytuację taką normuje ponadto § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zasad wystawiania faktur (w stanie prawnym obowiązującym w 2013 r. - przypis redakcji), stanowiąc, że przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż. Odmienne stanowisko skarżącej w tej kwestii opiera się zaś na błędnym przekonaniu, że paragon zawierający NIP nabywcy jest w istocie fakturą VAT uproszczoną, które to rozumowanie - w świetle przeprowadzonej powyżej analizy stanu prawnego - należy uznać za nieuprawnione. (...)"

Ostatecznie Sąd uznał, iż: "(...) spółka ma obowiązek wydać nabywcy paragon fiskalny zawierający jego NIP w każdej sytuacji, gdy nabywca tego zażąda, niezależnie od wartości sprzedaży. Konsument - nabywca może żądać zarówno wystawienia faktury VAT pełnej, jak i wydania paragonu z NIP. To nabywca decyduje bowiem, czy chce otrzymać fakturę VAT, czy paragon fiskalny. Sprzedawca nie ma zaś prawa odmówić ich wystawienia, ani wydać innego dokumentu, niż żąda nabywca (podkreślenie redakcji). (...)"