Podatnik odpowiada za błędy zawinione

Wśród podatników obawy przed fiskusem wzbudza między innymi treść art. 56 i 76 kks. Zgodnie z art. 56 par. 1 kks podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Natomiast w myśl art. 76 par. 1 kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

Jednakże, nie każdy podatnik, który zaniżył kwotę zobowiązania podatkowego lub zawyżył kwotę nadpłaty jest narażony na sankcje karne skarbowe. Ukarany może być bowiem tylko ten, komu można przypisać winę umyślną. Zgodnie z art. 1 par. 1 kks, odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. W art. 1 par 3 kks ustanowiono jednak zasadę uzależnienia odpowiedzialności karnej skarbowej osoby, która swoim zachowaniem wypełnia znamiona przedmiotowe czynu zabronionego od tego czy można tej osobie przypisać winę w zakresie jego popełnienia. Przepis ten stanowi bowiem, iż "nie popełnia jednak przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu". Winę umyślną definiuje art. 4 par. 2 kks. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi

Konsekwencją przyjęcia jako podstawy odpowiedzialności istnienia po stronie sprawcy czynu zabronionego, winy w zakresie popełnienia tego czynu, jest obowiązywanie również w postępowaniu w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe zasady domniemania niewinności osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, aż do czasu skazania jej prawomocnym wyrokiem sądu stwierdzającym winę oraz zakazu tłumaczenia niemożliwych do wyjaśnienia wątpliwości na niekorzyść oskarżonego (zasada in dubio pro reo). należy więc wyraźnie stwierdzić, iż w postępowaniu w sprawach o przestępstwa/wykroczenia skarbowe obowiązują inne zasady niż np. w postępowaniu podatkowym - to organ prowadzący postępowanie musi udowodnić winę oskarżonego, a nie oskarżony swoją niewinność.

Jak naprawić błąd ?Najprostszym sposobem naprawienia błędu w deklaracji lub zeznaniu jest złożenie korekty wraz z pismem wyjaśniającym przyczyny jej złożenia. Zgodnie bowiem z art. 16 a kks, nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa lub ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65, z późn. zm. ), korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.

Warto jednak zaznaczyć, iż uprawnienie do skorygowania zeznania czy deklaracji ulega "zawieszeniu" na okres prowadzenia postępowania podatkowego, kontroli podatkowej prowadzonej przez organ podatkowy lub urząd kontroli skarbowej.

Ewa Dudała