Pracodawca nie może o odszkodowaniu

Barbara G. - powódka - pracowała jako księgowa w Przedsiębiorstwie Komunikacji Samochodowej w Łańcucie. Gdy na początku stycznia 2001 r. pojawiły się plany prywatyzacji, związki zawodowe pracowników przedsiębiorstwa oraz inwestor francuski zawarli porozumienie - tzw. Pakiet uprawnień pracowniczych - który gwarantowało, że w okresie 3 lat od prywatyzacji nie będzie możliwa redukcja zatrudnienia (poza ewentualnymi zwolnieniami dyscyplinarnymi - na podstawie art. 52 kodeksu pracy). Pakiet ten został zawarty nie bezpośrednio z przyszłym pracodawcą, lecz z inwestorem, który jest właścicielem pracodawcy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę w tym okresie pracownikowi przysługiwałaby rekompensata w wysokości wynagrodzenia za czas pozostały do wygaśnięcia postanowień pakietu. W listopadzie 2001 r., już po prywatyzacji, sporządzono aneks do owego pakietu, w którym wycofano się z wcześniejszych postanowień. Powódka została zwolniona z pracy za porozumieniem stron i zażądała odszkodowania wynikającego z zawartego uprzednio pakietu. Pracodawca odmówił, powołując się na nowe regulacje wynikające z aneksu. Barbara G. wniosła zatem pozew, w którym żądała zasądzenia kwoty wynikającej z pakietu. Sąd I instancji uwzględnił powództwo, stwierdzając, że pakiet ma charakter normatywny i jest źródłem prawa pracy. Wynika to z art. 9 k.p., który stanowi, że prawo pracy to poza przepisami kodeksu także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Natomiast sąd II instancji uznał, że pakiet nie zobowiązuje pracodawcy do wypłaty odszkodowania. W kasacji powódka zarzuciła, iż sąd II instancji błędnie przyjął, że ów pakiet nie ma charakteru normatywnego.

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W ustnym uzasadnieniu sąd stwierdził, że w tej sytuacji należy także uwzględnić orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, jak również dyrektywy unijne, które wskazują, iż tego typu zobowiązania są wiążące dla pracodawcy. Zaliczenie pakietu do źródeł prawa pracy powoduje, że nie można aneksu do niego wprowadzić w życie tylko wolą stron dokonujących zmian. Zmiana, która dokonała się w aneksie i która była zmianą na niekorzyść pracowników, wymagała, zgodnie z art. 24113 par. 2 k.p., wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umów o pracę, co w tej sytuacji nie miało miejsca.

Sygn. akt III PK 38/04.

Maria Sankowska