Prawa marszałka Sejmu ograniczają rolę opozycji

Skrócenie terminu, w którym projekty ustaw oczekują na wprowadzenie do porządku obrad Sejmu - zapowiada Bronisław Komorowski, kandydat Platformy Obywatelskiej na marszałka Sejmu. Według niego niezbędna jest zmiana regulaminu Sejmu. Obecnie czas oczekiwania projektu na uwzględnienie go w porządku obrad wynosi sześć miesięcy. W rozmowie z Gazetą Prawną Bronisław Komorowski zaznacza, że skrócenie tego okresu jest jedną z jego sugestii, ale nie wyklucza, że zmian w regulaminie będzie więcej.

- Pracujemy nad zmianami w regulaminie i wkrótce przedstawimy bardziej konkretne propozycje - zapowiada Bronisław Komorowski.

Wady obecnego regulaminu Sejmu wskazują specjaliści od prawa konstytucyjnego. Wymieniają m.in. zbyt dużą swobodę marszałka, a za małą Prezydium Izby.

Co należy zmienić

Półroczny termin, podczas którego projekty oczekują na wprowadzenie do porządku obrad Sejmu, może powodować, że niektóre proponowane ustawy mogą być przesuwane na koniec kolejki, uniemożliwiając lub opóźniając tym samym zmianę przepisów.

- Praktyka pokazała, że rola marszałka Sejmu jest zbyt silna w stosunku do praw opozycji. Ponadto regulamin Sejmu umożliwia ignorowanie postanowień konstytucji odnoszących się do kontroli parlamentarnej - uważa dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego. Zaznacza, że chodzi tu m.in. o nieudzielanie odpowiedzi na pytania lub interpelacje oraz blokowanie powołania komisji sejmowych. Zdaniem Ryszarda Piotrowskiego powinno się wyeliminować możliwość pracy nad projektami ustaw w szybkim tempie i z pominięciem uwag opozycji.

- W mijającej kadencji mieliśmy już taką sytuację i skończyło się to zakwestionowaniem niektórych przepisów przez Trybunał Konstytucyjny - mówi Ryszard Piotrowski.

Jego zdaniem regulamin trzeba przygotować w spójny i przemyślany sposób, aby rzeczywiście był on oparty o konstytucję.

Potrzebny nowy regulamin

Eksperci wskazują, że regulamin wymaga napisania go od nowa.

- Obecny regulamin jest zlepkiem przepisów z różnych lat i jest aktem nieczytelnym. Należałoby podjąć prace nad nowym regulaminem - uważa prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Zaznacza, że przy zmianach tego aktu nacisk powinien być położony na kolegialność, czyli podejmowanie decyzji przez prezydium. Należy także bardziej precyzyjnie określić funkcję prezydium. Wymienia też szereg obecnych przepisów, które należałoby zmienić w nowym regulaminie.

- Dziś marszałek Sejmu może kierować projekty pod obrady parlamentu według swojego uznania. Także okres, jaki projekt może czekać na jego uwzględnienie w porządku obrad, jest za długi. Trzeba zmodyfikować również przepisy o odwoływaniu marszałka. Należy wskazać jasno, na jakich zasadach ma się to odbywać - wylicza prof. Chmaj.

Mniej komisji sejmowych

Posłowie myślą także nad innymi zmianami, które miałyby usprawnić pracę Sejmu. Polskie Stronnictwo Ludowe wskazuje na potrzebę zmniejszenia liczby komisji sejmowych. Swoj e propozycje chcą omówić ze zwycięską partią w wyborach - Platformą Obywatelską.

- W poprzednim Sejmie było za dużo komisji, bo PiS musiał oddać koalicjantom - Samoobronie i LPR - wpływ na niektóre z nich. Zapowiedzieliśmy odchudzenie ministerstw, dlatego też ograniczenie liczby komisji sejmowych wydaje się naturalne - powiedział Eugeniusz Grzeszczak, wiceszef klubu PSL.

Potrzebne także inne zmiany

Nie tylko zmiany w regulaminie są potrzebne, by Sejm mógł właściwie pracować. Istotne jest stworzenie warunków, w których tworzenie prawa będzie właściwie przebiegało i gwarantowało jego dobrą jakość.

- Konieczne jest przede wszystkim uchwalenie ustawy o tworzeniu prawa, która by bardzo dokładnie regulowała proces legislacyjny. Takie przepisy powinny precyzyjnie określać zasady pracy nad rządowymi projektami ustaw oraz metody prac w komisjach sejmowych - uważa prof. Andrzej Zoll, były prezes Trybunału Konstytucyjnego. Podkreśla, że istotną rzeczą byłoby utrudnienie procedury zgłaszania poprawek, szczególnie w przypadku rządowych projektów ustaw.

9 razy zmieniano regulamin sejmowy

Podstawa prawna

■ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (MP z 2002 r. nr 23, poz. 398 z późn. zm.).

Łukasz Kuligowski