Skapitalizowane odsetki od kredytu (pożyczki) są przychodem w dacie kapitalizacji - wyrok NSA
| Kapitalizację odsetek od kredytów/pożyczek należy traktować na równi z ich faktycznym uzyskaniem. Skapitalizowane odsetki stanowią zatem przychód podatkowy w dacie kapitalizacji. |
(wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 2849/11)
W rozpatrywanej sprawie spółka świadczy usługi m.in. w zakresie udzielania pożyczek i kredytów. Gdy kredytobiorca (pożyczkobiorca) nie wywiązuje się z obowiązku spłaty kredytu (pożyczki), strony często zawierają aneks do umowy, w ramach którego postanawiają dokonać kapitalizacji zadłużenia z tytułu zaległych odsetek. Spółka zapytała organ podatkowy: Czy skapitalizowane odsetki od kredytów (pożyczek) stanowią przychód podatkowy w dacie ich kapitalizacji, czy też w dacie ich otrzymania? Spółka uważała, że na moment powstania przychodu wpływa tu data otrzymania odsetek (zapłaty dokonanej przez podmiot zobowiązany).
Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, wskazując, że przychód z tytułu kapitalizacji odsetek powstaje w dacie ich kapitalizacji.
Tego samego zdania był WSA w Warszawie, a także NSA, do którego spółka wniosła skargę kasacyjną. NSA stwierdził, że kapitalizacja odsetek polega na ich doliczeniu do kwoty głównej długu. "Dopisanie" odsetek do pierwotnej kwoty kredytu (pożyczki) czyni zadość roszczeniu kredytodawcy (pożyczkodawcy) o ich zwrot. Już zatem od dnia kapitalizacji wierzyciel uzyskuje korzyść ekonomiczną w postaci zwiększenia kwoty, od której naliczane są dalsze odsetki. Z datą kapitalizacji odsetki tracą odrębny od kwoty głównej byt prawny, tj. stają się częścią kwoty głównej z wszelkimi tego konsekwencjami. W momencie ostatecznego rozliczenia nie mamy już do czynienia ze spłacanymi odsetkami, a jedynie ze spłatą powiększonej kwoty głównej kredytu (pożyczki). Kapitalizacja odsetek powinna być więc traktowana na równi z ich zapłatą. Wywiera ona bowiem ten sam skutek, tj. zmniejsza kwotę odsetek do zapłaty, zaś powstałe przysporzenie dla pożyczkodawcy ma charakter trwały, definitywny i bezwarunkowy. W wyniku kapitalizacji, kredytobiorca (pożyczkobiorca) pozostawia odsetki do dyspozycji kredytodawcy (pożyczkodawcy), który otrzymuje w ten sposób wynagrodzenie za udostępnienie kapitału. Zdaniem NSA:
"(…) pomimo braku fizycznego wpływu odsetek na rachunek pożyczkodawcy (kredytodawcy), otrzymuje on wynagrodzenie za udostępnienie kapitału, stanowiące przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. (…) W wyniku kapitalizacji odsetek pożyczkobiorca pozostawia odsetki do dyspozycji pożyczkodawcy, który otrzymuje w ten sposób wynagrodzenie za udostępnienie kapitału.
(…) rozliczanie odsetek wynikających z umowy pożyczki może następować bądź poprzez ich fizyczną wypłatę, bądź to przez ich kapitalizację, tj. doliczenie do kwoty głównej (...). W sensie ekonomicznym w obu tych przypadkach pożyczkodawca uzyskuje określone przysporzenie: w momencie wypłaty odsetek i w momencie ich kapitalizacji. Brak usprawiedliwionych powodów, by dla obu tych sytuacji ustalać inny moment doniosłości podatkowej, również w zakresie kosztów uzyskania przychodów (…)."
Od redakcji:
Pogląd, iż przychód z tytułu skapitalizowanych odsetek powstaje w dacie kapitalizacji, prezentują nie tylko sądy administracyjne, ale także organy podatkowe (zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 20 września 2013 r., nr IPTPB3/423-237/13-4/PM).
Dodajmy, że dla kredytobiorcy (pożyczkobiorcy) skapitalizowane odsetki stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich kapitalizacji.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 7 z dnia 2014-03-01