Tytoń droższy, alkohol tańszy?

Gazeta Prawna dotarła do projektu nowej ustawy o podatku akcyzowym. Główne zmiany to wprowadzenie wszystkich maksymalnych stawek akcyzy do ustawy, wzrost opłat za olej opałowy i papierosy, opracowanie ulgi na biopaliwa, spadek stawek na alkohole oraz rozszerzenie zakresu zwolnień z akcyzy. Od przyszłego roku nie zapłacimy akcyzy m.in. od futer, broni czy kart do gier (dziś bez akcyzy można kupić tylko karty dla dzieci). Wiele zmian ma charakter dostosowujący do wymogów Unii Europejskiej. Z tego powodu na listę towarów akcyzowych trafił węgiel i koks.

Droższe papierosy

Amatorzy tytoniu od początku przyszłego roku będą musieli płacić za niego więcej. Nadal utrzymane zostaną kwotowe i procentowe stawki akcyzy. Dla papierosów będą one wynosić do 31 grudnia 2008 r. - 134,18 zł za każdy 1 tys. sztuk i 25 proc. maksymalnej ceny detalicznej (dziś jest to 80,87 zł za każdy 1 tys. sztuk i 33,70 proc. maksymalnej ceny detalicznej). Od 2009 roku stawki te jeszcze wzrosną i wyniosą 173,66 zł za każdy 1 tys. sztuk i 25 proc. maksymalnej ceny detalicznej.

Wzrosną stawki akcyzy na tytoń. Do 31 grudnia 2008 r. mają wynosić 60,89 zł za każdy kilogram i 25 proc. maksymalnej ceny detalicznej (dziś jest to 56,80 zł za każdy kilogram i 23,67 proc. maksymalnej ceny detalicznej dla ciętego tytoniu do ręcznego sporządzania papierosów, dla innego tytoniu to 59 proc. maksymalnej ceny detalicznej). Od 1 stycznia 2009 r. akcyza na tytoń ma wynosić dodatkowo 80,62 zł za każdy kilogram i 25 proc. maksymalnej ceny detalicznej. Zmaleje opodatkowanie cygar i cygaretek. Będzie ono wynosić 149 za każdy 1 tys. sztuk (dziś jest to 150 zł za każdy 1 tys. sztuk).

Alkohol może być tańszy

Akcyza na papierosy wzrośnie. Spadną za to stawki maksymalne na alkohol. Nie można jednak liczyć na to, że wraz ze spadkiem akcyzy spadną ceny alkoholu. Należy przypuszczać, że będzie podobnie jak z kosmetykami. Od 1 grudnia 2006 r. kosmetyki faktycznie nie są już objęte akcyzą (stawka na nie wynosi 0 proc.), a mimo to ich ceny utrzymują się na takim samym poziomie jak przed 1 grudnia.

Od początku 2008 roku stawka maksymalna dla alkoholu wyniesie 4550 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100-proc. zawartego w gotowym wyrobie (dziś jest to 6,3 tys. zł). Stawka maksymalna akcyzy dla wina ma wynosić 136 zł od 1 hektolitra (dziś jest to 300 zł). Niższa będzie również stawka akcyzy dla napojów fermentowanych. Od 2008 roku wyniesie 136 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu (dziś wynosi 300 zł).

Dla piwa stawka się nie zmieni i nadal będzie wynosić 6,86 zł od 1 hektolitra za każdy stopień Plato gotowego wyrobu.

Określone w projekcie stawki dla tytoniu i alkoholu od 2008 roku znajdą się w ustawie o podatku akcyzowym. Będą to stawki maksymalne. Dziś znajdują się one w rozporządzeniu w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego.

Podatek od samochodów

Do nowej ustawy akcyzowej wprowadzono też stawki akcyzy na samochody. Są to te same stawki, które obowiązują od początku grudnia 2006 r. Zgodnie z projektem ustawy stawka akcyzy na samochody osobowe wynosi:

13,6 proc. podstawy opodatkowania - dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm3,
3,1 proc. podstawy opodatkowania - dla pozostałych samochodów osobowych.

Ważne zmiany zostaną wprowadzone w zakresie ustalania wartości importowanego auta lub nabytego w ramach UE i sprowadzonego do Polski.

Jeżeli wysokość podstawy opodatkowania w przypadku importu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu osobowego bez uzasadnionej przyczyny będzie znacznie odbiegała od wartości rynkowej samochodu osobowego, podstawę opodatkowania określać będzie organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej. Ustali ją w wysokości wartości rynkowej samochodu osobowego. Wartością rynkową będzie wartość ustalana na podstawie obowiązującej na rynku krajowym ceny samochodu osobowego tej samej marki, modelu, rocznika, wyposażenia i o przybliżonym stanie technicznym co sprzedany na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy.

W przypadku zaniżenia podstawy opodatkowania organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. Jeśli podatnik nie udzieli odpowiedzi, nie zmieni wysokości podstawy opodatkowania lub nie wskaże przyczyn, które uzasadniają podanie jej wysokości znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wysokość podstawy opodatkowania z uwzględnieniem opinii biegłego. Gdy ustalona w ten sposób wysokość podstawy opodatkowania będzie różniła się co najmniej o 33 proc. od podstawy opodatkowania podanej przez podatnika, za opinię biegłego zapłaci podatnik.

Wprowadzenie do dziś obowiązującej ustawy akcyzowej takich samych regulacji przewiduje specjalna ustawa o zwrocie akcyzy, nad którą resort finansów właśnie kończy pracę (pisaliśmy o niej w GP nr 67/2007).

Oleje opałowe i energia

Nowa ustawa nie przewiduje już oddzielnych uregulowań dla energii elektrycznej i paliw. Zarówno jedne, jak i drugie mają trafić do wspólnego rozdziału - wyroby energetyczne i energia elektryczna. W tej grupie znalazły się paliwa ciekłe, energia elektryczna oraz po raz pierwszy węgiel i koks, na które zgodnie z okresami przejściowymi powinniśmy wprowadzić akcyzę najpóźniej do 2011 roku. Podstawą opodatkowania ma być wartość energetyczna wyrażona w gigadżulach. A zatem, im lepszej jakości będzie sprzedawany węgiel lub koks, tym wyższa będzie należna akcyza. Przewidziana w projekcie stawka wynosi w tym przypadku 1,18 zł za gigadżul.

Z projektu wynika, że nie czeka nas wzrost stawek akcyzy na paliwa. Przeniesione zostaną dotychczasowe, obniżone stawki akcyzy z rozporządzenia do ustawy. Zamiast stawek maksymalnych w ustawie znajdą się stawki rzeczywiste.

Również w przypadku energii elektrycznej stawka akcyzy pozostaje bez zmian, chociaż zamiast kilowatogodzin pojawiły się megawatogodziny. Podstawą naliczania akcyzy ma być jej ilość wyrażona w megawatogodzinach (MWh).

Wyższa będzie natomiast akcyza na gaz płynny do samochodów. Ma ona wzrosnąć do 1,1 tys. zł na każdy 1 tys. litrów. Zgodnie z zapowiedziami wyższa będzie także akcyza na olej opałowy, a także inne paliwa wykorzystywane w celach opałowych. W projekcie przewiduje się, że stawka ta wyniesie 1139 zł na 1 tys. litrów. Dziś stawka w zależności od rodzaju paliwa opałowego wynosi albo 60, albo 232 zł na 1 tys. litrów. Z zapowiedzi resortu finansów wynikało jednak, że stawki te miały wrosnąć już we wrześniu tego roku do 1139 zł i 1284 zł za każdy 1 tys. litrów. W zamian miałyby zacząć obowiązywać przepisy dotyczące zwrotu akcyzy dla osób wykorzystujących olej do celów grzewczych, nad którą pracuje obecnie Sejm. Faktycznie zatem ustawa podniosłaby tylko stawkę akcyzy na inne paliwa niż opałowe, wykorzystywane do celów grzewczych.



Ulga dla biopaliw

Nowa ustawa przewiduje obniżone stawki akcyzy na biopaliwa. W przypadku benzyny, do której dodawane będzie powyżej 2 proc. biokomponentów, akcyza obniżana będzie o 1,56 zł za każdy dodany do paliwa litr biokomponentów. W przypadku oleju napędowego obniżyć będzie można akcyzę o 1,048 zł za każdy litr biokomponentów. Jednak zarówno w jednym, jak i drugim przypadku kwota należnej akcyzy nie będzie mogła być niższa niż 100 zł za 1 tys. litrów paliwa. To spora ulga, zwłaszcza że stawka określona w ustawie dla benzyny to 1565 zł na 1 tys. litrów, a w przypadku oleju napędowego 1048 zł na 1 tys. litrów.

Same biokomponenty, o ile tylko spełniały będą rolę samoistnego paliwa, będą opodatkowane akcyzą w wysokości 100 zł na 1 tys. litrów.

Brak jednolitych urzędów

Organami podatkowymi w zakresie akcyzy będą naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej. Taka właściwość organów podatkowych może dziwić. Zgodnie bowiem z projektem ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, przygotowywanym przez resort finansów, 1 stycznia 2008 r. ma powstać jednolita administracja skarbowa z połączenia dzisiejszej skarbówki i służby celnej. Urzędy i izby celne zostaną zlikwidowane. Dotychczasowe zadania i kompetencje organów podatkowych i celnych przejmą organy KAS. Trzeba mieć nadzieję, że MF zsynchronizuje wszystkie planowane zmiany i uwzględni w nich również nową administrację podatkową.

Nie będzie PKWiU

W zakresie akcyzy czeka nas też ostateczne pożegnanie ze starymi klasyfikacjami statystycznymi. Dziś do celów poboru akcyzy i obowiązku oznaczania znakami akcyzy na terytorium Polski stosuje się klasyfikację wyrobów akcyzowych w układzie odpowiadającym Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Natomiast do celów poboru akcyzy i obowiązku oznaczania znakami akcyzy w imporcie oraz w dostawie i nabyciu wewnątrzwspólnotowym stosuje się klasyfikację wyrobów akcyzowych w układzie odpowiadającym Scalonej Nomenklaturze (CN).

Od przyszłego roku PKWiU nie będzie już przy wyrobach akcyzowych potrzebna. Do celów poboru akcyzy i obowiązku oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy stosować się będzie tylko klasyfikację w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN).

Przygotowany przez resort projekt nowej ustawy jest na razie wersją wstępną i jego ostateczny kształt może być zupełnie inny. Projekt jest w fazie uzgodnień wewnątrzresortowych, a zatem nie trafił jeszcze nawet do konsultacji między ministerstwami.

Ewa Matyszewska

Współpraca Bogdan Świąder