Usługi nabywania wierzytelności w celu ich egzekucji nie są zwolnione z VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "ustawa o VAT"), opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, zgodnie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej lub prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Nie ma wątpliwości, że usługa nabywania wierzytelności w celu ich egzekucji spełnia tak określoną definicję świadczenia usług.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT podstawowa stawka podatku wynosi 22 proc. Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT jak i w przepisach wykonawczych do ustawy przewidziano czynności opodatkowane obniżonymi stawkami podatku lub zwolnione od podatku od towarów i usług. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,

2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,

3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),

4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,

5. usług ściągania długów oraz faktoringu,

6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,

9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 23 września 2010 (sygn. IPPP1-443-695/10-2/EK) wyjaśnił, że usługi pośrednictwa finansowego co do zasady korzystają ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednakże w katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się ww. zwolnienia wymieniono m. in. usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Zdaniem organu podatkowego "usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Obejmują one m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu."

Jak wynika ze stanowiska przedstawionego w wydanej interpretacji usługa nabywania wierzytelności w celu ich samodzielnej egzekucji jest co prawda jedną z usług finansowych podlegających zwolnieniu z podatku VAT, ale jednocześnie jako usługa ściągania długów została wyłączona z zakresu tego zwolnienia. Oznacza to, że podatnicy nabywający na własny rachunek wierzytelności muszą zapłacić 22 proc. podatek VAT.

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie