Ustalenie warunków zatrudnienia dla niepełnoetatowca
Zatrudnienie na część etatu nie może negatywnie wpływać na warunki, w jakich będzie wykonywał pracę pracownik niepełnoetatowy w stosunku do wykonującego taką samą pracę na pełny etat. Jednakże np. wynagrodzenie, wymiar czasu pracy czy urlop takiego pracownika należy ustalić proporcjonalnie do wymiaru etatu, w jakim jest on zatrudniony.
Ustawodawca określił w art. 292 § 1 K.p., że zawarcie z pracownikiem umowy o pracę przewidującej zatrudnienie na część etatu nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny niż dla do pracowników wykonujących taką samą lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W takim przypadku należy jednak uwzględniać zasadę proporcjonalności wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą, w odniesieniu do wymiaru czasu pracy pracownika.
Pracownikowi niepełnoetatowemu, podobnie jak pełnoetatowemu, gwarantowane jest minimalne wynagrodzenie za pracę. Przy czym, jeżeli pracownik jest zatrudniony na część etatu, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku (przykład 1). Tak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r. nr 200, poz. 1679 ze zm.).
Wynagrodzenie niepełnoetatowca także objęte jest ochroną. Przy czym kwoty wolne od potrąceń pracowników zatrudnionych na część etatu ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy (art. 871 § 2 K.p.).
Wymiar czasu pracy pracownika niepełnoetatowego oblicza się w ten sam sposób co pełnoetatowego, obniżając go proporcjonalnie do wielkości niepełnego etatu. Stosownie do art. 130 K.p. obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:
- mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
- dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
- obniżając wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela.
Przy czym rozkład czasu pracy takiego pracownika może mieć charakter stały bądź zmienny. Oznacza to, że pracownik niepełnoetatowy może wykonywać pracę przeciętnie przez 5 dni w tygodniu, we wszystkie dni robocze w niższym wymiarze dobowym lub tylko w niektóre dni tygodnia przez większą liczbę godzin. Należy przy tym zachować dobowe normy czasu pracy. Ponadto, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika niepełnoetatowego wynosi co najmniej 6 godzin, ma on prawo do tzw. przerwy śniadaniowej trwającej 15 minut i zaliczanej do czasu pracy (art. 134 K.p.).
Niepełnoetatowcowi wykonującemu pracę przy komputerze przysługuje również prawo do 5-minutowej przerwy po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Warunkiem skorzystania z tej przerwy jest użytkowanie monitora przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, czyli co najmniej przez 4 godziny.
Praca na część etatu wymaga określenia przez strony w umowie o pracę dopuszczalnej liczby godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia jak za nadgodziny (art. 151 § 5 K.p.). Ustalenie limitu zależy od rozkładu czasu pracy danego pracownika. Powinien on być odpowiedni do jego wymiaru czasu pracy. W praktyce limit może być nieco wyższy niż wymiar, ale powinien być niższy niż norma.
Przykładowo zapis w umowie dotyczący limitu godzin może wskazywać:
- wymiar dobowy np. "praca powyżej 5 godzin na dobę",
- wymiar średniotygodniowy: "praca przekraczająca 30 godzin przeciętnie w tygodniu w okresie rozliczeniowym".
Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę pełny przysługujący mu urlop (art. 154 § 2 K.p.). Wynikający z obliczeń niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Ponadto, jeżeli zatrudnienie takiego pracownika ustaje w danym roku, jego urlop ustala się w sposób proporcjonalny (przykład 2), uwzględniając następujące zasady:
- kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu,
- niepełny miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca (art. 1552a § 1 K.p.).
|
Przykład 1 Od 1 marca 2015 r. zatrudniono pracownika na 2/5 etatu. W marcu br. wymiar czasu dla pracownika pełnoetatowego wynosi 176 godzin. Pracownik w br. nie był dotychczas zatrudniony. Minimalne wynagrodzenie za marzec br. dla pracownika zatrudnionego na 2/5 etatu nie może być niższe niż 699,78 zł, zgodnie z wyliczeniem:
Pracownik legitymuje się 12-letnim stażem urlopowym. Został zatrudniony na podstawie umowy na czas określony na okres od 3 marca do 30 września 2015 r. na 3/4 etatu. Jest to jego pierwsze zatrudnienie w tym roku. W 2015 r. za okres pracy od 3 marca do 30 września br. przysługuje mu urlop w wymiarze:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 21 (1166) z dnia 2015-03-12