Utracona zaliczka a koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z ogólną zasadą, podatnicy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów takie koszty, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów i nie zostały z tych kosztów wyłączone na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. W praktyce przyjmuje się także, że wydatek - aby mógł zostać uznany za koszt podatkowy - musi m.in. mieć charakter ostateczny, definitywny.

Takiego charakteru nie ma zaliczka wpłacona na poczet zakupu towaru/usługi, gdyż zasadniczo do czasu wykonania umowy ma ona charakter zwrotny. W związku z tym przyjmuje się, że zaliczka w momencie jej wpłaty nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.

Odnosząc się natomiast do kosztowego rozliczenia omawianej zaliczki na skutek jej utraty, należy wziąć pod uwagę regulacje zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 56 ustawy o PDOP.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 56 ustawy o PDOP, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

Analogiczne regulacje zawarto w art. 23 ust. 1 pkt 54 ustawy o PDOF.

Zatem z ww. przepisu wprost wynika, że wartość wpłaconej zaliczki, utraconej w związku z niewykonaniem umowy, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.

Na marginesie zwróćmy uwagę na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 listopada 2017 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.293.2017.1.AN, w której organ podatkowy, odnosząc się do stosowania ww. przepisu, wyjaśnił:

"(...) Wyłączenie zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 56 updop dotyczy wartości poniesionych przez podatnika wydatków, które - przy założeniu zawarcia umowy w celu uzyskania przychodów, zachowania albo zabezpieczenia ich źródła albo w celu nabycia lub wytworzenia składników majątku wykorzystywanych w prowadzonej działalności - w przypadku wykonania umowy podlegałyby rozliczeniu dla celów podatkowych odpowiednio jako element kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z przychodami, kosztów uzyskania przychodów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami albo element kapitalizowany w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej (rozliczany podatkowo poprzez odpisy amortyzacyjne lub jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia składnika majątku). Celem powołanego przepisu jest wyłączenie wartości tych wydatków (wartości dokonanych przedpłat/zaliczek/zadatków) z kategorii kosztów uzyskania przychodów w sytuacji, gdy umowa nie została wykonana, a przedpłaty te (zaliczki/zadatki) zostały przez podatnika utracone. (...)"

W interpretacji tej organ podatkowy stwierdził także, że w sytuacji, gdy podatnik podejmuje kroki prawne w celu odzyskania wpłaconej zaliczki, to nie można jeszcze mówić o stracie.

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 2 z dnia 2018-01-10

GOFIN podpowiada