W drodze po unijne fundusze

Wywiad z Piotrem Kamińskim wiceprezesem zarządu PKO BP, nadzorującym rynek korporacyjny

? Małe i średnie przedsiębiorstwa mogą już składać wnioski o dotacje z unijnych funduszy strukturalnych. Jakie kryteria muszą spełniać i jaka jest rola banku przy realizacji programów mających na celu pozyskanie tych środków?

- Naszym celem jest kompleksowa obsługa klientów starających się o finansowanie przedsięwzięć w oparciu o środki z Unii Europejskiej. Nie sprowadza się to wyłącznie do zaoferowania określonych produktów bankowych. Chcemy przede wszystkim zapewnić odpowiednie rozwiązanie systemowe, nazwane przez nas Programem Europejskim, którego głównym celem będzie również zabezpieczenie płynnej realizacji projektu. Szczególnie istotne znaczenie w początkowej fazie ma profesjonalne przygotowanie całego przedsięwzięcia, w którym trzeba skalkulować, jaka część środków własnych klienta będzie niezbędna do realizacji projektu. Jednocześnie bardzo ważnym elementem przy montażu finansowym jest określenie kwoty, na jaką może liczyć nasz kredytobiorca w ramach refinansowania środków z funduszy pomocowych. Bank musi przedstawić klientowi cały szereg rozwiązań możliwych do zastosowania na poszczególnych etapach wdrażania przedsięwzięcia. Chodzi tutaj również o właściwe prowadzenie dokumentacji i rozliczanie projektu, zgodnie z zaakceptowanym wcześniej harmonogramem.

? Czy istnieje zagrożenie, że w ramach realizacji poszczególnych projektów, niezbyt ścisłe stosowanie procedur może zaowocować koniecznością zwrotu przydzielonych już środków? Jakie elementy zabezpieczające powinny odgrywać główną rolę?

- Z całą pewnością musi być zapewnione odpowiednie monitorowanie kosztów kwalifikowanych i niekwalifikowanych, co jest podstawą do określenia wysokości faktycznego refinansowania przez Unię. Jest to kwestia całego kompleksu usług doradczych, związanych z odpowiednim złożeniem montażu finansowego przedsięwzięcia. Ponadto, dzięki kompleksowej obsłudze projektu przez bank, przedsiębiorcy dostają swego rodzaju polisę ubezpieczeniową, która chroni ich w przypadku ewentualnej kontroli. Należy bowiem zauważyć, że w wielu krajach Unii zdarzały się sytuacje, kiedy trzeba było w wyniku niezbyt dokładnego stosowania procedur zwracać pieniądze z dotacji. Szczególnie ten ostatni aspekt wydaje się ważny dla rodzimych firm, które w ciągu najbliższych 2-3 lat będą dopiero nabierać doświadczeń w tym zakresie.

Zależy nam również na możliwie najbardziej efektywnej obsłudze klientów w zakresie pozyskiwanych funduszy strukturalnych. Dla nas bardzo ważne jest, żeby w tym programie objąć nasze lokalne przedsiębiorstwa i tworzyć pewien pomost pomiędzy beneficjentami funduszy unijnych a wykonawcami inwestycji czy dostawcami usług w poszczególnych projektach. Takie kompleksowe podejście umożliwi jednocześnie współpracę rodzimych firm w ramach całego Programu Europejskiego.

? Jakie warunki muszą spełnić przedsiębiorcy przy ubieganiu się o refinansowanie z puli funduszy strukturalnych i funduszy Phare?

- Trzeba rozgraniczyć dwa podstawowe zagadnienia. Jeżeli chodzi o Phare, a więc fundusze przedakcesyjne, to mamy tutaj do czynienia z dosyć prostym prefinansowaniem. Oprócz przygotowania projektu, klient musi zapewnić, że posiada odpowiednie środki, z których będzie korzystał przy realizacji przedsięwzięcia.

Jeżeli przy realizacji projektu ma być wykorzystany kredyt bankowy, wydajemy promesę kredytową i czekamy na akceptację wniosku klienta przez odpowiednie instytucje. Po uzyskaniu zgody na realizację przedsięwzięcia z dofinansowaniem unijnym, klient rozpoczyna działania i wówczas np. prefinansujemy projekt, udzielając klientowi kredytu pomostowego. Oczywiście przed udzieleniem kredytu bank stara się ustalić z klientem zabezpieczenie jego spłaty, bowiem przelew praw do dotacji unijnej jest zazwyczaj głównym, ale nie jedynym zabezpieczeniem kredytów pomostowych. Finansowanie projektów realizowanych w ramach funduszy przedakcesyjnych jest w miarę bezpieczne dla banku, jednak nie przygotowaliśmy aż tak zaawansowanych rozwiązań systemowych, jak w przypadku obsługi przedsięwzięć, które będą realizowane z udziałem funduszy strukturalnych.

? Czym różnią się oba podejścia?

- Należy tutaj zwrócić uwagę na fakt, że za przygotowanie programów pomocowych oraz przygotowanie systemu wdrażania pomocy w ramach funduszy strukturalnych odpowiedzialna jest polska administracja. Pomoc przedakcesyjna była i jest wdrażana według reguł ustalonych w miarę jednolicie dla wszystkich krajów kandydujących. W przypadku wykorzystywania pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych, to my będziemy decydować, jaki projekt wybrać, jakie zastosować kryteria oceny itd. Te reguły i zasady zostały określone w tzw. uzupełnieniach do programów operacyjnych i uzgodnione z Komisją Europejską.

Trzeba również zwrócić uwagę na ogromną różnicę w poziomie środków wyasygnowanych w ramach funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych. Ponadto w pierwszym przypadku adresatami pomocy były przede wszystkim przedsiębiorstwa i samorządy lokalne, tutaj tych adresatów jest zdecydowanie więcej, np. organizacje skupiające przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, szkoły wyższe oraz wiele innych. Ze względu na duże rozmiary pomocy strukturalnej, konieczność znajomości zasad jej udzielania w ramach różnych programów oraz różnych adresatów wsparcia bank musiał poszerzyć i uzupełnić swoją ofertę.

? Na jaką pomoc ze strony banku mogą liczyć przedstawiciele sektora małych i średnich przedsiębiorstw?

- Przede wszystkim pomagamy odpowiedzieć klientowi na trzy podstawowe pytania - czy może aplikować o pomoc, w jakim zakresie i w ramach jakiego programu może się ubiegać o dotacje oraz w jaki sposób rozpocząć starania o pozyskanie środków finansowych.

Oczywiście, klient może skorzystać z usług wyspecjalizowanych firm doradczych, które z nami współpracują. W tym ostatnim przypadku można powiedzieć, że klient osiąga dwojaką korzyść. Po pierwsze ma wolny wybór przy wyborze doradcy, z którym ustala nie tylko zakres usług, ale także ich cenę, z drugiej zaś strony może liczyć na wsparcie, które zwiększa szansę na uzyskanie akceptacji dla fachowo przygotowanego projektu. Warto zwrócić uwagę, iż firmy konsultacyjne i doradcze, z którymi współpracujemy, nie są podmiotami związanymi z bankiem. Nawiązując z nimi współpracę, opieramy się przede wszystkim na wcześniejszych doświadczeniach takich firm i doświadczeniach wynikających z bieżącej współpracy. Oznacza to, że na bieżąco weryfikujemy listę naszych partnerów działających na rynkach lokalnych czy o zasięgu krajowym.

Rozmawiał