Warunki zwrotu dofinansowania na naukę pracownika

Dodatkowe świadczenia zgodnie z umową

Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy, przysługują uprawnienia, które można podzielić na ustawowe i umowne. Te pierwsze to urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy, w celu punktualnego przybycia i obecności na obowiązkowych zajęciach. Podstawą prawną do przyznania tych ustawowych uprawnień jest art. 103¹ K.p.

Drugą grupą świadczeń, jakie mogą być przyznane pracownikowi podnoszącemu swoje kwalifikacje zawodowe, są świadczenia dodatkowe, do których należą m.in. dofinansowanie albo pokrycie opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (art.103³ K.p.). Prawo do określonych świadczeń dodatkowych wynika z umowy szkoleniowej, która jest obligatoryjna, jeżeli pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do odpracowania przyznanej mu pomocy finansowej. Odpracowanie to polega na pozostawaniu w zatrudnieniu u pracodawcy, który wsparł naukę pracownika, przez okres ustalony w umowie szkoleniowej (nie dłuższy niż 3 lata).

Pracodawca, który zdecydował się wspomóc finansowo naukę pracownika, w niektórych sytuacjach może otrzymać zwrot tej pomocy. Zgodnie z art. 103⁵ K.p., pracownik jest zobowiązany do zwrotu wartości świadczeń dodatkowych, jeżeli:

1) bez uzasadnionych przyczyn nie podjął podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwał podnoszenie tych kwalifikacji,

2) pracodawca rozwiązał z nim stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie szkoleniowej, nie dłuższym niż 3 lata,

3) w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiązał stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu,

4) w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracodawcę lub mobbingu, mimo braku uzasadniających to przyczyn.

W tych przypadkach zwrot kosztów następuje w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia (szczegółowe zasady ustalania zwrotu kosztów patrz stanowisko w ramce).

Kiedy nie trzeba zwracać wsparcia?

Katalog przypadków, w których pracodawca może domagać się zwrotu dofinansowania przyznanego pracownikowi podnoszącego kwalifikacje zawodowe, ma charakter zamknięty. Nie obejmuje on jednak wszystkich sytuacji, jakie potencjalnie mogą się wiązać z wcześniejszym niż planowano zakończeniem nauki lub okresu odpracowania. Wątpliwości mogą się pojawić przy ustalaniu obowiązku zwrotu świadczeń dodatkowych w przypadku np. rozwiązania umowy za porozumieniem stron lub w trybie wypowiedzenia przez pracodawcę. Podobna wątpliwość może wystąpić w sytuacji rozwiązania umowy z upływem jej końcowego terminu. Z analizy art. 103⁵ K.p. wynika jednak, że obowiązek zwrotu świadczeń dodatkowych przyznanych przez pracodawcę nie występuje w przypadku:

• wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę lub rozwiązania jej za porozumieniem stron,
   
• rozwiązania umowy o pracę z upływem terminu, na który była zawarta,
   
• wygaśnięcia umowy o pracę,
   
• rozwiązania umowy przez pracodawcę w trybie natychmiastowym, bez winy pracownika (art. 53 K.p.),
   
• uzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę jego obowiązków lub mobbingu,
   
• wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika z powodu mobbingu,
   
• rozwiązania umowy o pracę przez pracownika w trybie art. 23¹ § 4 K.p., w związku z przejęciem zakładu pracy przez innego pracodawcę.

Należy ponadto nadmienić, że pracodawca w żadnym przypadku nie może żądać zwrotu wynagrodzenia za urlop szkoleniowy lub zwolnienie od pracy w celu udziału w zajęciach.