Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów - faktura przed dostawą towarów
Podatnicy nabywający towary od kontrahentów posiadających siedzibę na terytorium innego niż Polska kraju Unii Europejskiej mają liczne wątpliwości w zakresie prawidłowego rozliczania na gruncie podatku od towarów i usług przedmiotowych transakcji. Powyższe wątpliwości budzą szczególnie sytuacji, gdy zagraniczny kontrahent wystawia fakturę zanim jeszcze dokona dostawy towarów, a faktura ta nie potwierdza uiszczenia przez polskiego nabywcę przedpłaty na poczet przyszłej dostawy. W związku z tym powstaje pytanie, czy tak wystawiona faktura obliguje nabywcę do rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej WNT).
Określając moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT należy w pierwszej kolejności wskazać, iż zgodnie z dyspozycją art. 20 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) obowiązek podatkowy w WNT powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że podstawowym momentem powstania obowiązku podatkowego jest 15. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Regulacje art. 20 ustawy VAT wprowadzają także odmienny - do wskazanego powyżej - moment powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie bowiem z dyspozycją ust. 6 analizowanego artykułu, obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą wystawienia faktury, jeżeli faktura ta została wystawiona przed upływem 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru. Powyższe oznacza, że moment wystawienia faktury VAT przez dostawcę towarów wyznacza moment powstania obowiązku podatkowego w WNT, ale tylko wtedy, gdy faktura ta wystawiona zostania przed terminem określonym w art. 20 ust. 5 ustawy VAT. Faktura wystawiona po upływie tego terminu nie jest już miarodajna dla momentu powstania obowiązku podatkowego.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika jeszcze jeden istotny wniosek. Otóż wystawienie faktury powoduje powstanie obowiązku podatkowego w WNT, pod warunkiem, iż potwierdza dostawę. Dyspozycja art. 20 ust. 6 ustawy o VAT odnosi się do sytuacji, gdy faktura została wystawiona po dostawie albo równocześnie z realizacją dostawy przez dostawcę, ale przed upływem 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa. Określenie obowiązku podatkowego według tego przepisu jest możliwe jedynie wówczas, gdy dostawa miała już miejsce, niemniej jednak nie upłynął jeszcze 15 dzień następnego miesiąca.
Zatem w przypadku gdy faktura nie potwierdza dokonania przez zagranicznego kontrahenta dostawy , nie zostaje spełniona przesłanka zawarta w tymże art. 20 ust. 6 ustawy o VAT. Przedmiotowa faktura nie dokumentuje żadnego zdarzenia gospodarczego podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W efekcie jej wystawienie nie powoduje powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT.
Reasumując, w przypadku gdy unijny kontrahent wystawi fakturę przed dokonaniem dostawy towarów i nie będzie to faktura potwierdzająca otrzymanie przez niego przedpłaty na poczet przyszłej transakcji, polski podatnik zobowiązany będzie rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu WNT 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrealizowana zostanie dostawa.
Małgorzata Breda
ECDDP Sp. z o.o.
