Wybieramy formę opodatkowania (cz. I)

Różne sposoby opodatkowania w ramach zasad ogólnych

Skala i liniowy - warunki do zastosowania

Opodatkowując działalność według skali podatkowej przedsiębiorca opłaca progresywny podatek dochodowy, czyli im wyższy uzyskuje dochód, tym wyższy uiszcza podatek.

Górna granica pierwszego przedziału skali ulegnie znacznemu podwyższeniu. W 2008 r. podatek według najniższej stawki 19% płacił podatnik, którego dochody nie przekraczały kwoty 44.490 zł. W 2009 r. podatek według nowej najniższej stawki w wysokości 18% zapłaci osoba opodatkowana według skali podatkowej, której dochody w roku podatkowym nie przekroczą kwoty 85.528 zł. Uzyskanie wyższego dochodu będzie oznaczało konieczność zapłacenia podatku według stawki 32%. Przedsiębiorca opodatkowany według skali dodatkowo ma prawo do zmniejszenia podatku o tzw. kwotę wolną, która w 2009 r. wynosi 556,02 zł.

Aby opodatkować wykonywaną działalność gospodarczą podatkiem liniowym, przedsiębiorca musi natomiast spełnić kilka warunków. Po pierwsze, nie może w roku podatkowym ani w roku go poprzedzającym wykonywać, w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Chodzi tu o usługi, które w tym samym zakresie zamierza wykonywać prowadząc działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Po drugie, jeśli wybierze ten sposób opodatkowania, to będzie on miał zastosowanie do wszystkich form prowadzonej przez niego działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o pdof. I po trzecie, wybór 19% podatku liniowego jako formy opodatkowania musi zgłosić do 20 stycznia danego roku podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku - do dnia poprzedzającego dzień jej rozpoczęcia, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Co łączy skalę i liniowy?

* metody obliczania dochodu

Zarówno liniowcy, jak i opodatkowani według skali podatkowej, jeżeli prowadzą podatkowe księgi przychodów i rozchodów, mogą obliczać dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki na podatek na dwa sposoby.

Korzystając z pierwszego z nich podatnicy wyliczają dochód jako różnicę pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem a kosztami jego uzyskania. Wysokość przychodów, jak i wysokość kosztów ustala się wówczas w rachunku narastającym, tj. według sum przychodów i kosztów wykazanych w księgach od początku roku.

Drugi sposób ma zastosowanie do podatników, którzy na koniec miesiąca sporządzają remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych. Ten sposób zobowiązani są również zastosować podatnicy, którym naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu. Według tego sposobu dochód ustala się jako różnicę pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków - jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa od remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego - jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

* podatek w trakcie roku, czyli zaliczki

Niezależnie od przyjętego sposobu opodatkowania na zasadach ogólnych, przedsiębiorca, który wybrał tę formę rozliczeń z fiskusem zobowiązany jest w trakcie roku podatkowego płacić zaliczki na poczet podatku dochodowego. Po jego zakończeniu musi natomiast dokonać ostatecznego rozliczenia w złożonym zeznaniu rocznym. W terminach płatności zaliczek, podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych nie mają obowiązku składania miesięcznych deklaracji.

W 2009 r. zaliczki miesięczne za okres od stycznia do listopada podatnik obowiązany jest wpłacać w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień podatnik opłaca w terminie do dnia 20 grudnia w wysokości należnej za listopad.

Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych mają również możliwość opłacania zaliczek w okresach kwartalnych. Przy czym prawo wyboru kwartalnego opłacania zaliczek przysługuje tzw. małym podatnikom w rozumieniu ustawy o pdof oraz podatnikom (po spełnieniu pozostałych ustawowych warunków), którzy w roku podatkowym rozpoczynają prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach określonych w ustawie o pdof.

U podatników opodatkowanych według skali podatkowej obowiązek wpłacenia kwartalnej zaliczki powstaje, poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Za kolejne kwartały zaliczkę ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym a sumą zaliczek za poprzednie kwartały. Natomiast u opodatkowanych podatkiem liniowym - zaliczkę kwartalną stanowi różnica między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku obliczonym według 19% stawki a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały.

Korzystanie z zaliczek kwartalnych podatnik musi zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego składając stosowne zawiadomienie. Mali podatnicy dokonują tego w terminie do 20 lutego roku podatkowego. Osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, mają obowiązek złożyć zawiadomienie najpóźniej w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Zaliczki kwartalne w 2009 r. powinny być wpłacane do urzędu skarbowego do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni kwartał, w wysokości zaliczki za kwartał poprzedni, wpłacają w terminie do 20 grudnia.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).

autor: Agata Cieśla

Gazeta Podatkowa Nr 520 z dnia 2009-01-02