Żołnierzu! Do szkoły marsz!
W dniu 24 kwietnia 2008 roku rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie udzielania pomocy żołnierzom zawodowym w związku z pobieraniem przez nich nauki oraz kierowania żołnierzy zawodowych na studia albo naukę w kraju lub za granicą. Określa ono tryb udzielania żołnierzom zawodowym pomocy w związku z pobieraniem przez nich nauki, rodzaj, zakres i wysokość tej pomocy oraz szczegółowy tryb jej zwrotu, a także sposób dokumentowania poniesionych przez żołnierza zawodowego wydatków objętych pomocą oraz tryb kierowania na studia lub naukę do szkoły wojskowej albo niewojskowej oraz na staż, kurs lub specjalizację w kraju lub za granicą i organy właściwe w tych sprawach, a także wzory umów.
Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 maja 2004 r. w sprawie kierowania i udzielania pomocy żołnierzom zawodowym w związku z pobieraniem przez nich nauki oraz ustalania równowartości kosztów poniesionych w związku z nauką (Dz. U. Nr 135, poz. 1451), które utraci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
Zgodnie z regulacją żołnierzowi pobierającemu naukę mogą być udzielone następujące rodzaje pomocy finansowej zwrot kosztów nauki pobieranych przez instytucję prowadzącą naukę lub zwrot kosztów noclegu oraz przejazdu do i z miejsca pobierania nauki na obszarze kraju w wysokości i w zakresie określonych w przepisach o należnościach przysługujących żołnierzom z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Istnieje również pomoc niefinansowa w postaci zmniejszenia liczby służ dyżurnych, zmniejszenie liczby wyjazdów służbowych oraz ograniczenie zlecania dodatkowych zadań. Żołnierz zainteresowany uzyskaniem pomocy w związku z pobieraniem nauki może wystąpić do dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o udzielenie tej pomocy. We wniosku musi on określić, z jakiego rodzaju pomocy chciałby skorzystać oraz mus dołączyć informację o rodzaju i trybie podjętej nauki oraz zaświadczenie ze szkoły (uczelni, instytucji prowadzących naukę) o pobieraniu nauki. W informacji dołączanej do wniosku żołnierz zamieszcza w szczególności nazwę i rodzaj szkoły (uczelni, instytucji prowadzących naukę), poziom, kierunek i tryb pobierania nauki, terminy i miejsce odbywania zajęć, planowany termin ukończenia nauki oraz kwalifikacje (tytuły), które żołnierz uzyska po ukończeniu nauki o całkowity koszt nauki pobierany przez instytucję prowadzącą naukę.
Dowódca jednostki wojskowej ustala, czy żołnierz spełnia warunki do udzielenia pomocy w związku z pobieraniem przez niego nauki, biorąc przy tym pod uwagę zbieżność poziomu i kierunku nauki z wymaganiami kwalifikacyjnymi określonymi w karcie opisu zajmowanego przez żołnierza stanowiska służbowego lub stanowiska służbowego wskazanego w prognozie przebiegu zawodowej służby wojskowej, zawartej w opinii służbowej. W przypadku, gdy żołnierz spełnia warunki do udzielenia pomocy w związku z pobieraniem nauki, dowódca jednostki wojskowej występuje do organu uprawnionego do wyznaczania żołnierza na wyższe od zajmowanego stanowisko służbowe z wnioskiem o wyrażenie zgody na zawarcie umowy. Po uzyskaniu zgody dowódca jednostki wojskowej zawiera z żołnierzem umowę, w której zostaje określony rodzaj pomocy oraz warunki zwrotu kosztów pomocy finansowej w przypadku przerwania nauki lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż trzy lata od dnia zakończenia nauki.
Dowódca jednostki wojskowej w drodze decyzji odmawia żołnierzowi udzielenia pomocy finansowej w związku z pobieraniem nauki w przypadku braku środków finansowych, odmawia żołnierzowi udzielenia pomocy w związku z pobieraniem nauki w przypadku niespełnienia przez żołnierza warunków oraz może odmówić żołnierzowi udzielenia pomocy finansowej w przypadku istnienia możliwości pobierania nauki w ramach szkolnictwa wojskowego. Może on również wstrzymać pomoc finansową w przypadku obniżenia poziomu wykonywania obowiązków służbowych, powtarzania przez żołnierza zawodowego semestru (roku) nauki z powodu niedostatecznych wyników w nauce, na okres powtarzania semestru (roku) nauki.
W sytuacji, gdy nauka trwa dłużej niż sześć miesięcy, to zwrot kosztów następuje okresowo po zaliczeniu przez żołnierza semestru lub roku nauki potwierdzonego zaświadczeniem. Żołnierz zobowiązany jest do przedstawienia dowódcy jednostki wojskowej zaświadczenia potwierdzającego zaliczenie kolejnych okresów nauki, ponieważ na podstawie takiego zaświadczenia dokonuje on zwrotu kosztów nauki. Zwrotu kosztów nauki na podstawie zaświadczenia instytucji prowadzącej naukę dokonywany jest przelewem na wskazany przez żołnierza rachunek bankowy w terminie 14 dni od dnia złożenia przez niego wymaganych dokumentów.
Rozdział 3 rozporządzenia traktuje o kierowaniu żołnierzy na studia lub naukę. Minister Obrony Narodowej kieruje na podyplomowe studia polityki obronnej i inne rodzaje kształcenia podyplomowego w kraju i za granicą. Organ wojskowy, właściwy do wyznaczania na stanowisko służbowe, kieruje na kursy w kraju oficerów zawodowych - do wojskowej uczelni akademickiej lub uczelni wojskowej albo niewojskowej, podoficerów zawodowych - do szkoły podoficerskiej, natomiast oficerów zawodowych korpusu osobowego medycznego i specjalistów medycznych - do Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych i innych instytucji prowadzących kształcenie lub szkolenie medyczne oraz żołnierzy wyznaczonych na stanowiska służbowe i skierowanych do wykonywania zadań w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego - odpowiednio do ośrodków szkolenia Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego. Minister Obrony Narodowej kieruje na studia i kursy za granicą przeznaczone dla oficerów zawodowych zajmujących lub przewidzianych do wyznaczenia na stanowiska służbowe zaszeregowane od stopnia etatowego majora (komandora podporucznika) wzwyż. Dyrektor departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw kadr na wniosek organu uprawnionego do wyznaczenia na stanowisko służbowe - kieruje na studia i kursy za granica przeznaczone dla żołnierzy zajmujących stanowiska służbowe zaszeregowane do pozostałych stopni etatowych, na wniosek organu uprawnionego do wyznaczenia na stanowisko służbowe. Natomiast Szef Służby Wywiadu Wojskowego kieruje na studia i kursy za granicą żołnierzy wyznaczonych na stanowiska służbowe i skierowanych do wykonywania zadań w Służbie Wywiadu Wojskowego.
Przed skierowaniem żołnierza na naukę w kraju lub za granicą, której koszt przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia żołnierza, organ uprawniony do skierowania na naukę zawiera umowę. Umowę z kandydatem na żołnierza zawodowego podpisuje komendant uczelni lub szkoły wojskowej równocześnie z kontraktem na pełnienie służby kandydackiej.
Koszty poniesione w związku z nauką żołnierza obejmują koszty przypadające na jednego żołnierza w zakresie zakwaterowania, umundurowania, wyżywienia oraz nauki. Przy wyliczaniu kosztów bierze się pod uwagę średnią wartość świadczeń należnych żołnierzowi, które zostaną wydane mu w naturze lub wypłacone w postaci ekwiwalentu i obejmują zakwaterowanie, umundurowanie, wyżywienie, w przypadku korzystania z bezpłatnego wyżywienia w czasie pobierania nauki oraz świadczenia związane z nauką. W przypadku żołnierzy pełniących służbę kandydacką zalicza się również ich uposażenie. Wysokość tych kosztów w odniesieniu do żołnierza pełniącego służbę kandydacką albo żołnierza ustala komendant odpowiedniej uczelni lub szkoły wojskowej albo instytucja prowadząca naukę, w porozumieniu z dyrektorem departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw szkolnictwa wojskowego. Okres nauki obejmuje okres od dnia rozpoczęcia nauki do dnia jej ukończenia albo przerwania, w tym urlopy i inne okresy nieobecności. Zwrot kosztów następuje w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez żołnierza lub żołnierza pełniącego służbę kandydacką wezwania do zapłaty odpowiednio od dowódcy jednostki wojskowej lub komendanta. Wezwanie do zapłaty powinno określać kwotę podlegającą zwrotowi.