ZUS od wypłat dokonanych pracownikowi w okresie wypowiedzenia umowy o pracę
Wypowiedzenie umowy o pracę to inaczej jednostronne oświadczenie woli jednej ze stron umowy, które powoduje, że po upływie okresu wypowiedzenia następuje rozwiązanie umowy o pracę. Zasadniczo w okresie tym pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a także innych świadczeń pieniężnych. Czy każde z nich jest oskładkowane?
Pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę. Obowiązywał go 3-miesięczny okres wypowiedzenia. W okresie wypowiedzenia został on zwolniony z obowiązku wykonywania pracy, ale otrzyma wynagrodzenie za ten czas. Czy kwota tej wypłaty będzie zwolniona ze składek ZUS?
NIE. Kwota wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi w okresie wypowiedzenia umowy o pracę podlega składkom ZUS. Tego rodzaju świadczenie nie zostało bowiem wyłączone z podstawy wymiaru składek.
Dla pracowników podstawę wymiaru składek ZUS stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, osiągany ze stosunku pracy. Za przychód z tego źródła uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, niezależnie od źródła finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności stanowią go wynagrodzenia (zasadnicze, za godziny nadliczbowe), różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona. Ponadto są nim świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W przychodzie pracowniczym (stanowiącym podstawę wymiaru składek społecznych) nie uwzględnia się wynagrodzenia chorobowego, zasiłków i świadczeń rehabilitacyjnych oraz przychodów zwolnionych z oskładkowania na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zwanego rozporządzeniem składkowym). Trzeba też pamiętać, że roczna wysokość podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może przekroczyć w danym roku kalendarzowym 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.
Wypłacone pracownikowi wynagrodzenie w okresie wypowiedzenia umowy o pracę jest jego przychodem ze stosunku pracy podlegającym składkom ZUS.
Tak ustalona podstawa wymiaru składek społecznych pracownika stanowi jednocześnie podstawę wymiaru składki zdrowotnej (po uprzednim jej pomniejszeniu o składki społeczne w części finansowanej przez pracownika). Z tą różnicą, że do podstawy wymiaru tej składki wlicza się wynagrodzenie chorobowe.
Obecnie obowiązujące przepisy nie zwalniają z oskładkowania wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Dotyczy to również sytuacji, gdy w okresie wypowiedzenia pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy.
Rozwiązując z pracownikiem umowę o pracę na czas określony, skróciłem mu okres wypowiedzenia umowy z trzech miesięcy do jednego. Zobowiązany jestem wypłacić pracownikowi odszkodowanie z tego tytułu. Wypłacę mu jednak wyższą jego kwotę, aniżeli wynikająca z przepisów. Czy wypłacona kwota będzie zwolniona z oskładkowania tylko do wysokości wskazanej w przepisach?
NIE. W sytuacji, o której mowa w pytaniu, cała kwota wypłaconego pracownikowi odszkodowania nie będzie oskładkowana.
Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy bądź z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę może skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do jednego miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Stanowi ono rekompensatę braku możliwości osiągania wynagrodzenia w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy o pracę. Kwota tego świadczenia, na mocy ustaleń umownych (między pracodawcą a pracownikiem), może być wyższa niż wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w okresie wypowiedzenia umowy o pracę.
Niezależnie jednak od jej wysokości tego typu wypłata nie jest oskładkowana. Z podstawy wymiaru składek ZUS pracowników wyłączono bowiem m.in. odszkodowania wypłacane pracownikom z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Wynika to z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego. Aby świadczenie takie było zwolnione ze składek ZUS na podstawie ww. przepisu, jego wypłata musi mieć bezpośredni związek z rozwiązaniem stosunku pracy, co zostało spełnione w omawianym przypadku.
Wypowiedzieliśmy pracownikowi umowę o pracę. Ostatnim dniem jej świadczenia będzie 31 stycznia 2017 r. W tym dniu wypłacimy mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Czy jego kwota będzie podlegać składkom ZUS?
TAK. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop, jako przychód ze stosunku pracy, należy oskładkować. Takie świadczenie nie zostało zwolnione ze składek ubezpieczeniowych. Zatem pracodawca jego kwotę powinien uwzględnić pracownikowi zarówno w podstawie wymiaru składek społecznych, jak i zdrowotnej.
Z pytania wynika, iż wypłatę ekwiwalentu pracownik otrzyma w tym samym miesiącu, w którym ustanie jego zatrudnienie. Wobec tego osobę tę należy wykazać w druku ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 ze zm.)
autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 6 (1360) z dnia 2017-01-19