Apple od pestki do jabłoni

giełdy

Sobota, 19 listopada 2011 (06:00)

35 lat - tyle zajęło zbudowanie najbardziej wartościowej firmy na świecie. Z garażu rodziców na Wall Street i jeszcze dalej. Doprowadziła do tego iskra geniuszu, nienaganne zarządzanie czy czysty przypadek? Oto losy naszego ulubionego owocu w pigułce.

Budowa imperium Apple

Apple. Marka rozpoznawana na całym świecie. Symbol minimalistycznego stylu i elegancji. Przyniosła rewolucję najpierw w komputerach osobistych i oprogramowaniu, później w mobilnej rozrywce multimedialnej. Pierwsze dzieło partnerów Steve'a Woźniaka i Steve'a Jobsa ujrzało światło dzienne w 1977 roku w Cupertino w Kalifornii. Dziesiątki nowych produktów, lata wzlotów i upadków doprowadziły spółkę obecnie do statusu największej firmy technologicznej na świecie o rocznych dochodach powyżej 60 miliardów dolarów i marce wycenianej wg raportu Forbesa z 2010 roku na 57,4 miliardy dolarów - bijącej głównych rywali: Microsoft i Google.

Reklama

Początki działalności były (jak zwykle) trudne. W 1976 roku Jobs zajął się kompletowaniem części z różnych źródeł, natomiast Woźniak wraz z przyjacielem Ronaldem Waynem - składaniem urządzeń. W zaciszu własnego garażu zbudowali łącznie 200 komputerów Apple I na zlecenie sklepu The Byte Shop. Urządzenia były relatywnie szybkie i proste w obsłudze. To, co je wyróżniało, to niesamowicie prosty design, wykorzystujący tak mało części, jak to było tylko możliwe. Kosztujący 666,66 dol. komputer znalazł wzięcie głównie wśród entuzjastów elektroniki i inżynierów.

Kolejnym kamieniem milowym był Apple II - pierwszy komputer domowy w plastikowej obudowie wyświetlający kolorową grafikę. Nowo powstała firma, Apple Computer, uzyskała kredyt w wysokości 250 tys. dol., a zamówienia na nowy produkt wzrosły kilkakrotnie. Następnym wynalazkiem był Apple III. Mimo że spółka zatrudniła kilka tysięcy nowych pracowników i zaczęła eksportować swoje wytwory, produkt nie spotkał się z rynkowym sukcesem ze względu na kiepską konstrukcję systemu chłodzącego.

Rok 1980 przyniósł z sobą spektakularny debiut giełdowy przedsiębiorstwa. Oferta publiczna zebrała więcej środków niż największe do tej pory upublicznienie Ford Motor Company. Wraz z wejściem na rynek komputera osobistego firmy IBM (PC - Personal Computer) w 1981, konkurencja w branży zaczęła się zacieśniać. Jobs postawił na nowoczesne zarządzanie, zatrudniając Johna Sculleya, prezesa Pepsi Coli, na stanowisku CEO.

Po nieudanej premierze komputera Lisa, wyróżniającego się wprowadzeniem folderów i ikon, ale również zbyt wysoką ceną - 10 tys. dol., w 1984 roku nadszedł czas na debiut legendarnego Macintosha. Nowe aplikacje, MacWrite i MacPaint, współpraca z Adobe Systems (owocująca wydaniem pierwszej laserowej drukarki LaserWriter), prosty interfejs oraz przystępna cena ułatwiły konkurencję z branżowym liderem, IBM PC.

Szeroką publikę przyciągnęła emisja 60-sekundowego spotu reklamowego podczas trzeciej kwarty pucharu Super Bowl. Wyreżyserowany przez Ridleya Scotta, zapowiadał premierę nowego Maca w konwencji książki "1984" George'a Orwella.

Legenda:

^{1 - premiera Macintosha (styczeń 1984)}

^{2 - odejście Jobsa z firmy po konflikcie ze Sculleyem (maj 1985)}

^{3 - wypuszczenie Apple IIGS (wrzesień 1986)}

^{4 - Spindler zastępuje Sculleya na fotelu CEO (wrzesień 1993)}

^{5 - wychodzi Microsoft Windows 95 (sierpień 1995), okres niskiej sprzedaży produktów}

^{6 - przejęcie firmy NeXT oraz powrót Steve'a Jobsa (grudzień 1996)}

^{7 - wystawa MacWorld Expo w Bostonie, ogłoszenie kontrowersyjnej ugody z Microsoftem (sierpień 1997)}

^{8 - kłopoty ze sprzedażą drogiego nowego modelu PowerMac G4 Cube / bańka internetowa (druga połowa 2000)}

^{9 - wprowadzenie do Maców napędu cd/dvd Superdrive, obniżka cen produktów (styczeń 2001)}

^{10 - premiera pierwszego iPoda (październik 2001)}

^{11 - otwarcie iTunes Music Store (kwiecień 2003)}

^{12 - wprowadzenie procesorów Intel do Maców (sierpień 2005)}

^{13 - 30-lecie istnienia firmy, wydanie serii nowych iPodów (kwiecień 2006)}

^{14 - premiera iPhone'a (czerwiec 2007)}

^{15 - premiera iPada (kwiecień 2010)}

Apple bez Steve'a Jobsa

Konflikt Jobsa ze Sculleyem o władzę w przedsiębiorstwie doprowadził do odejścia założyciela firmy ze spółki. Apple, pod kierownictwem Sculleya, zaczęło dbać o interesy swoich akcjonariuszy, wypłacając im pierwszą dywidendę w maju 1987 r. Miesiąc później doszło do splitu akcji w stosunku 2:1.

Kwartalne dywidendy dające zysk w wysokości w wysokości ok. 0,3 proc. zostały utrzymane do 1995 roku. Końcówka lat 80. przyniosła również przejęcie pięciu spółek zajmujących się projektowaniem oprogramowania. Towarzyszyło temu wydanie serii nowych modelów Maca, m.in. Mac II (okrzyknięty przez magazyn Rolling Stone "ulubieńcem Wallstreet"), MacSE, MacClassic oraz jednego z pierwszych laptopów - PowerBooka. Okres ten został nazwany przez magazyn MacAddict "pierwszą złotą erą" marki Macintosh.

Sprzedaż licencji systemów Windows 3.0 w 1990 r., a 5 lat później Windows 95, które dało się zainstalować na większości domowych komputerów, oznaczała dominację Microsoftu na rynku systemów oprogramowania. Apple stosowało restrykcyjną politykę licencjonowania, co dało Microsoftowi przewagę konkurencyjną w obliczu wysypu produkcji nowych pecetów na świecie. Kolejni dyrektorzy, Michael Spindler oraz Gil Amelio, nie zdołali powstrzymać lat olbrzymich strat. W ciągu czterech lat sprzedaż firmy spadła o 46 proc., a kwartalna strata została odnotowana 7 razy pod rząd.

Powrót firmy na drogę wzrostu

Na szczęście w 1997 nadeszło zbawienie w postaci powrotu na łono spółki założyciela - Steve'a Jobsa. Rok wcześniej Apple nabył założoną przez niego firmę informatyczną - NeXT, będącą właścicielem wytwórni filmów animowanych Pixar. Uprawnienia Jobsa szybko się rozszerzały. Na wystawie MacWorld Expo w Bostonie ogłosił zawarcie umowy z Microsoftem o wzajemnym licencjonowaniu technologii.

Sojusz z odwiecznym wrogiem zażegnał też wzajemny spór o prawa autorskie do interfejsu graficznego użytkownika. Likwidacja klonów komputerów Apple oraz otwarcie sklepu internetowego Apple Store doprowadziło do pierwszego od dawna kwartalnego zysku. Rewolucje przyniosły premiery nowego sprzętu: iMaca z nowym systemem Mac Os X, PowerMaca G3 oraz iBooka - stylowego i taniego laptopa.

Zostając CEO firmy Apple w 2000 roku, Jobs wypuścił na rynek program iTunes oraz otworzył sieć sklepów detalicznych w całej Ameryce. Wydarzeniem kończącym pewną erę istnienia przedsiębiorstwa był debiut na jesieni 2001 roku przenośnego odtwarzacza muzycznego, wyposażonego w dysk twardy - iPoda.

Innowacyjny odtwarzacz spotkał się z aprobatą spragnionych gadżetów Amerykanów i po paru latach jego udziały na tym rynku przekroczyły 75 proc. Nowym designerem sprzętu został Jonathan Ive, a jego wytwory szybko stały się eksponatami nowojorskiego Museum of Modern Art. W 2003 iTunes stał się także internetowym sklepem muzycznym, oferując rozsądną alternatywę domowym złodziejom własności intelektualnej. Jak się później okazało, inicjatywa ta przyniosła firmie krociowe zyski - 5 lat później sklep przekroczył barierę 4 mld sprzedanych utworów.

Innowacja goni innowację

W kolejnych latach rynek zalewały nowe modele iPodów (nano, shuffle) o większych pojemnościach, ekranach, wymyślnych kolorach i kształtach. MacBooki (następcy iBooków) oraz Macintoshe otrzymały szybsze procesory Intela na miejsce starej platformy PowerPC. Ich odbiorcami byli już nie tylko artyści i informatycy, ale dzięki obniżce cen, cała klasa średnia. Produkty firmy Apple stały się przedmiotami pożądania mas społeczeństwa - symbolami kultury zachodu, nowej mody i stylu.

Geometryczny wzrost wartości oraz udziałów w rynku spółki doprowadziły w 2007 roku do kolejnego przełomowego momentu - premiery multimedialnego, wielofunkcyjnego telefonu - iPhone'a.

Okrzyknięty przez magazyn Time wynalazkiem roku, oznaczał on rewolucję na rynku telefonii komórkowej. Wyposażony w ekran dotykowy, odbiornik wi-fi, spory dysk twardy oraz masę aplikacji, których tysiące można pobrać ze strony Apple Store, zapoczątkował rynkową hegemonię urządzeń typu smartphone. Mimo relatywnie wysokiej ceny, społeczne pożądanie iPhone'a zapewniło dominację Apple w tym segmencie elektroniki oraz doprowadziło do premiery czterech nowych modeli.

W 2010 roku ukazał się tablet iPad będący przenośnym komputerem z ekranem dotykowym. Rozszerzył on funkcjonalności iPhone'a, osiągając sprzedaż rzędu 15 mln sztuk w ciągu 9 miesięcy. Rok później w czerwcu, Apple zaprezentował swoją platformę cloud computingową, Cloud, przeznaczoną do darmowego gromadzenia danych w internecie i ich przesyłu pomiędzy urządzeniami marki Apple.

Choroba Jobsa

Już od 2004 roku lider i twarz marki, Steve Jobs, borykał się z kłopotami zdrowotnymi. Przeszedł wtedy operację z powodu raka trzustki, a 5 lata później przeszczep wątroby. Liczne urlopy zdrowotne spowodowały, że 24 sierpnia 2011 na stanowisku CEO zastąpił go Tim Cook, a sam Jobs objął stanowisko prezesa rady nadzorczej. 5 października 2011 Steve Jobs umarł w wieku 56 lat, pozostawiając po sobie najwyżej cenioną firmę na świecie. Zostanie zapamiętany jako charyzmatyczny lider, esteta, innowator, który zbudował potęgę przedsiębiorstwa w oparciu o kapitał intelektualny, setki patentów, pracę 50 tys. pracowników i wybitną kreatywność.

Apple na giełdzie

Akcje spółki Apple Inc. (NASDAQ: AAPL) wykazują dużą korelację z danymi fundamentalnymi (wydarzeniami z historii spółki). Debiuty nowych urządzeń, podpisane strategiczne umowy oraz przejęcia znajdują wyraźne odzwierciedlenie w wykresie cen akcji. Gdy założyciel firmy, Steve Jobs, stał się synonimem marki Apple, legendą branży nowoczesnej elektroniki, ceny udziałów stały się wrażliwe na doniesienia o jego stanie zdrowia, a nawet wypowiedzi.

11 sierpnia 2011 roku spółka Apple prześcignęła giganta naftowego Exxon Mobil, stając się najbardziej wartościową firmą na świecie o kapitalizacji ok. 350 mld dolarów. 20 września cena spółki osiągnęła historyczny rekord, dochodząc do 422,86 dolarów za akcję.