Emisja obligacji - sposób na dodatkowe finansowanie dla małych i średnich firm?

Jakie firmy zaliczają się do sektora MŚP? Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej, średniej wielkości przedsiębiorstwo średniorocznie zatrudnia mniej niż 250 osób i osiąga roczny obrót nieprzekraczający 50 mln euro lub jego roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro. W przypadku małego przedsiębiorstwa - średniorocznie pracuje w nim mniej niż 50 osób i jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 10 mln euro.

Aby szerzej opisać szczegóły związanie z emisją obligacji, należy przede wszystkim wyjaśnić czym obligacje korporacyjne właściwie są. Jest to papier wartościowy, za pomocą którego emitent zaciąga dług u jego nabywcy. Warunki emisji określają zaś między innymi takie kwestie jak: cel emisji, termin wykupu czy oprocentowanie papierów oraz sposób naliczania odsetek, które finalnie trafiają do osób lub podmiotów w nie inwestujących.

Emitent - często wspólnie z domem maklerskim - ustala wysokość oprocentowania, częstotliwość płatności odsetek oraz to, czy papiery dłużne mają być zabezpieczone czy też nie. Dzięki temu finansowanie za pomocą obligacji może być mniej skomplikowanym oraz bardziej elastycznym sposobem pozyskania funduszy, niż kredyt bankowy. Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia obciążeń finansowych emitenta. W czasie życia obligacji spłacane są najczęściej tylko odsetki, bez raty kapitałowej jak ma to miejsce w przypadku kredytu, całość jest wykupywana w dniu zapadalności papierów.

Emisja obligacji korporacyjnych może przybrać dwie formy - oferty prywatnej (private placement) lub oferty publicznej. Decydując się na tę pierwszą, przedsiębiorstwo często z udziałem pośrednika, którym może być wyłącznie dom maklerski, proponuje zakup swoich papierów określonej grupie odbiorców.

W większości są to instytucje finansowe np. fundusze inwestycyjne, choć niejednokrotnie również inwestorzy indywidualni. W przypadku oferty prywatnej adresatów nie może być więcej niż 149.

Oferta publiczna obligacji skierowana jest do co najmniej 150 lub więcej podmiotów albo do nieokreślonej liczby potencjalnych nabywców - wtedy inwestorem może zostać każdy, kto posiada rachunek maklerski. Taka oferta, zgodnie z przepisami, musi być przeprowadzona za pośrednictwem licencjonowanego domu maklerskiego.

Przygotowując się do oferty publicznej, podmiot musi sporządzić publicznie dostępny dokument informacyjny - prospekt emisyjny lub memorandum informacyjne. W przypadku prospektu emisyjnego niezbędne jest uzyskanie jego zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego. Szczególny rodzaj memorandum informacyjnego może być wykorzystywany do przeprowadzania ofert nie przekraczających wartością 2,5 mln euro. Takie memorandum nie jest zatwierdzane przez KNF.

W zależności od dokumentu zawiera on między innymi takie informacje o emitencie jak np. profil działalności, perspektywy rozwoju, informacje o osobach zarządzających i nadzorujących, sprawozdania finansowe, dane o emisji obligacji czy formie zabezpieczeń.

Chcąc dotrzeć do szerszej grupy adresatów, przedsiębiorcy po przeprowadzeniu emisji obligacji mają możliwość wprowadzenia papierów do obrotu na rynku wtórnym zwanym Catalyst. W ramach jego struktur funkcjonują dwa rynki detaliczne prowadzone przez Giełdę Papierów Wartościowych oraz dwa rynki hurtowe prowadzone przez należącą do GPW spółkę BondSpot.

Obrót obligacjami, działa w oparciu o system notowań ciągłych, zlecenia kupna i sprzedaży decydują o cenach papierów będących przedmiotem notowania na jednym lub kilku rynkach. Minimalna wartość nominalna obligacji korporacyjnych wprowadzanych na rynki organizowane przez GPW to 1 mln PLN. W przypadku rynków organizowanych przez BondSpot minimalna wartość to 5 mln PLN.

Zalety obligacji korporacyjnych są coraz częściej dostrzegane, dzięki czemu stają się one bardziej popularnym sposobem finansowania działalności operacyjnej i inwestycyjnej przedsiębiorstw. Emisja obligacji poprzez większą elastyczność instrumentu finansowego jaką oferuje, jest również dobrym sposobem na dywersyfikację źródeł finansowania dla firm. Jest także alternatywą dla przedsiębiorstw z sektorów mniej chętnie finansowanych przez banki.

Segment obligacji korporacyjnych rynku Catalyst rozwija się bardzo dynamicznie. Wartość notowanych papierów korporacyjnych od końca 2012 roku do końca września 2015 roku wzrosła z 46,4 mld PLN do 62,1 mld PLN, czyli o 34 proc. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy br. wartość notowanych na Catalyst obligacji przedsiębiorstw wzrosła zaś o blisko 11 proc.

Dzięki rosnącej świadomości na temat możliwości elastycznego wykorzystania obligacji korporacyjnych lub traktowania ich jako komplementarnego źródła finansowania do kredytów bankowych w najbliższym czasie możemy spodziewać się utrzymania co najmniej podobnej dynamiki wzrostu. Ponadto, również przedsiębiorstwa z sektora MŚP, powinny rozważać ten instrument, jako atrakcyjną możliwość pozyskania dodatkowego lub zdywersyfikowania już posiadanego źródła kapitału.

Rafał Rewczuk

Dom Maklerski Michael / Ström