Będzie trudniej o kupno kawy? To wynik unijnych przepisów ws. wycinki lasów
Międzynarodowy Dzień Kawy wypadający 29 września jest w tym roku obchodzony ostatni raz przed wprowadzeniem w życie unijnych przepisów mających na celu zaprzestanie importu surowców z terenów, na których dokonano wycinki drzew w celu upraw - o ile Komisja Europejska nie zmieni terminu wejścia ich w życie. Obecnie jest to styczeń 2025 roku, jednak do tej pory nie opublikowano wytycznych dla producentów. Brazylijskie władze apelują o to, by zrobiono to jak najszybciej lub opóźniono datę obowiązywania przepisów. Wskazują bowiem, że w przeciwnym razie dostęp do surowców, w tym kawy, może być utrudniony.
Jak wynika w badania przeprowadzonego na zlecenie Tchibo przez agencję badawczą Kantar ("Coffee U&A") Polacy są miłośnikami spożycia kawy. Pije ją niemal dziewięć na dziesięć osób (87 proc.), zaś średnia krajowa wynosi 2,4 filiżanki dziennie. Nieco więcej niż połowa respondentów (54 proc.) wybiera kawę białą zamiast czarnej. Co trzecia osoba korzysta z automatycznego ekspresu. W Polsce świadomość picia kawy rośnie - 44 proc. osób samodzielnie mieli ziarna kawy przed parzeniem, coraz więcej osób wybiera ziarna pochodzące z ekologicznych czy organicznych źródeł. Cztery na pięć osób planuje zakupy z wyprzedzeniem. Te jednak mogą być w przyszłości coraz droższe.
Ceny kawy rosną coraz bardziej. Obecnie notowania są najwyższe od 2011 roku. Wpływ na to ma przede wszystkim sytuacja pogodowa, która w ostatnich latach, z powodu suszy czy powodzi, nie sprzyja sytuacji rynkowej. Ponadto dużą rolę odgrywa tu sytuacja polityczna państw eksportujących surowiec, co ma też przełożenie na kurs walutowy.
KAWA
- Max 273,05
- Min 264,62
- Stopa zwrotu - 1T 6,80%
- Stopa zwrotu - 1M 5,39%
- Stopa zwrotu - 3M 18,86%
- Stopa zwrotu - 6M 41,02%
- Stopa zwrotu - 1R 81,16%
- Stopa zwrotu - 2R 20,30%
Zgodnie z najnowszymi danymi przedstawionymi przez Międzynarodową Organizację Kawy wolumen eksportu surowca z Afryki wzrósł w lipcu br. o 34,7 proc. w porównaniu z rokiem ubiegłym. Nieco mniejszy wynik zanotowano w przypadku Ameryki Południowej (26 proc.). Z kolei spadki zaobserwowano w krajach azjatyckich (-8,1 proc.) oraz Meksyku i Ameryce Łacińskiej (-7,1 proc).
Organizacja Fairtrade Polska informuje, że to małe gospodarstwa rolne w zdecydowanej większości odpowiadają za światową produkcję kawy. Z niemal 12,5 miliona farm tylko 5 proc. stanowią te, których powierzchnia przekracza 5 hektarów. Wskazuje jednocześnie, że w przypadku wielu z nich ich sytuacja jest zagrożona - przykładowo w Etiopii istnieje ryzyko uniemożliwienia upraw w 2050 roku ze względu na zmiany klimatyczne.
Problemy są także w Wietnamie, gdzie uprawia się robustę, wykorzystywaną w mieszankach.
"Susze i choroby roślin spowodowały spadek plonów i tym samym wzrost cen na giełdach międzynarodowych o niemal 100 proc. w stosunku do 2023 r. (wzrost z ok. 2,5 dol. za kg do prawie 5 dol. za kg). Taka sytuacja oddziałuje również na rynek arabiki, prowadząc do wyższych cen kawy. Według analizy przeprowadzonej przez Sztokholmski Instytut Środowiska (SEI) zmiany klimatyczne mogą potencjalnie zmniejszyć globalną produkcję kawy arabiki o 45,2 proc., podczas gdy globalna produkcja robusty może ucierpieć o 23,5 proc." - wskazuje Fairtrade Polska.
Nie tylko zmiany klimatu są wyzwaniem dla rynku kawy. Dołączyć do nich można także kwestie prawne. Od stycznia 2025 roku ma obowiązywać nowe unijne rozporządzenie deforestacyjne (EUDR), które nakłada m.in. na importerów i producentów kawy (ale także innych surowców, jak drewno, kakao czy soja) obowiązek przedstawienia dokumentacji na to, że nie powstały one na terenach wylesionych specjalnie pod ich uprawy. Do tej pory Komisja Europejska nie opublikowała wytycznych dla importerów i producentów.
Ambasador Brazylii przy UE w rozmowie z PAP podkreślił, że jego kraj jeszcze na etapie opracowywania przepisów na poziomie unijnym był im przeciwny. - Już kiedy pojawiły się pierwsze szczegóły dotyczące tej ustawy, informowaliśmy, że uważamy że nie jest to najlepszy sposób na rozwiązanie problemu deforestacji. Przeciwnie - są uprawy np. kakao, które przeciwdziałają deforestacji - powiedział polityk.
Dodał, że wraz z postępem procesu legislacyjnego brazylijskie władze uczestniczyły i monitorowały powstawanie regulacji. Teraz jednak apelują o ich powstrzymanie. - Przekazaliśmy władzom UE nasze stanowisko: albo opublikujecie wszystkie wytyczne i przepisy tak szybko, jak to możliwe, albo odłożycie ich wdrożenie. To, czego nie możecie zrobić, to utrzymać harmonogram, ale bez podania szczegółów dotyczących tego, jak powinno wyglądać przestrzeganie przepisów - powiedział Costa e Silva.
Polityk ostrzegł, że nieudolne wprowadzenie regulacji może nie tylko mieć poważne konsekwencje dla producentów, importerów i handlowców, ale także niekorzystnie odbić się na unijnym rynku żywnościowym oraz utrudnić Europejczykom dostęp do niektórych produktów, w tym do kawy. Spodziewać się należy także wzrostu cen, jeśli dostawy zostaną zakłócone i ograniczone.
Rzecznik Komisji Europejskiej Adalbert Jahnz powiedział w tym tygodniu podczas briefingu w Brukseli, że KE w tej chwili nie planuje odłożyć wdrożenia przepisów deforestacyjnych. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że nie wszyscy eksporterzy będą spełniać unijne wymagania, podaż kawy na europejskim rynku może się znacząco zmniejszyć, przez co cena może jeszcze szybciej rosnąć.
