Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej ma umożliwić osobom fizycznym o słabym statusie materialnym lub życiowym bezpłatny kontakt z adwokatem lub radcą prawnym. O ile aktualne, w przypadku takich osób, przepisy przewidują pokrycie kosztów reprezentacji adwokata lub radcy prawnego już w trakcie postępowań (karnych, cywilnych i sądowo-administracyjnych), o tyle na szczeblu przedsądowym takich regulacji nie ma.
Uprawniony beneficjent w ramach nowej ustawy otrzyma informacje o obowiązującym stanie prawnym, o przysługujących mu prawach, a także pomoc w sporządzeniu pism, np. wszczynających postępowanie sądowe.
Nieodpłatna pomoc prawna nie będzie obejmować spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego i handlowego. Nie obejmie też zagadnień podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z pomocy tej mogą jednak korzystać podatnicy nieprowadzący działalności lub osoby, które zamierzają otworzyć własny biznes - pomoc obejmuje bowiem tematykę przygotowania do rozpoczęcia działalności.
Beneficjenci - nie tylko najubożsi
Beneficjentem nieodpłatnej pomocy prawnej od 1 stycznia 2016 r. będą osoby fizyczne, którym w okresie 12 miesięcy poprzedzających zwrócenie się o udzielenie takiej pomocy zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej (to m.in. osoby ubogie, sieroty, bezrobotne, niepełnosprawne czy pokrzywdzone przemocą w rodzinie). Będą nimi też posiadacze ważnej Karty Dużej Rodziny, seniorzy powyżej 75. roku życia, weterani oraz poszkodowani w wyniku zdarzeń losowych (np. awarii technicznej), sytuacji kryzysowych i klęsk żywiołowych.
Warto zaznaczyć, że nowe przepisy nie ograniczają możliwości skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej także przez przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Muszą oni jednak spełniać wymienione powyżej warunki.
Wypełnienie luki
Obecnie poradnictwo prawne realizowane jest poprzez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego i ochrony praw lokatorów (art. 46 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej), a to nie wystarcza. Nowa ustawa poszerza przedmiot udzielanej pomocy o tak istotne gałęzie prawa, jak prawo zobowiązań, prawo spadkowe, prawo administracyjne oraz prawo podatkowe.
Bezpłatnej pomocy prawnej będzie udzielać adwokat lub radca prawny, dostępny w punkcie bezpłatnej pomocy 5 dni w tygodniu, minimum 4 godziny dziennie. Do takiej pomocy będzie mógł być również wyznaczony doradca podatkowy oraz absolwent studiów prawniczych, który ma za sobą 3-letnią praktykę zawodową.
Katarzyna Miazek
