Brunatny truciciel nadal nie w odwrocie
Polska zajmuje szóste na świecie i trzecie w Europie miejsce pod względem produkcji węgla brunatnego. Sam węgiel brunatny to najbardziej szkodliwy dla zdrowia człowieka rodzaj węgla. Tylko ten spalany w Elektrowni Bełchatów przyczynia się do 1270 przedwczesnych zgonów rocznie - alarmują w swojej analizie eksperci Health and Environment Alliance Polska.
Węgiel brunatny odpowiada za 13,5 proc. globalnej produkcji węgla. Najwięcej wydobywają go Niemcy (17,3 proc.), a Polska jest odpowiedzialna za 6,1 proc. jego światowej produkcji. I chociaż emisje związane ze spalaniem węgla brunatnego mają opłakane skutki dla zdrowia człowieka i przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska, to kraje europejskie, z Polską na podium, są największymi producentami i konsumentami węgla brunatnego na świecie. Od 2010 roku jego produkcja w Europie nie zmalała.
W szeroko rozumianym regionie europejskim działa 293 elektrownie węglowe, a 110 z nich wykorzystuje węgiel brunatny. W Europie produkuje się i konsumuje 50 proc. światowego wydobycia węgla brunatnego - wskazują autorzy przygotowanej przez HEAL Polska analizy "Węgiel brunatny - wpływ na zdrowie i zalecenia dla sektora opieki zdrowotnej".
Największa w Europie kopalnia węgla brunatnego znajduje się w Polsce. To zasilająca Elektrownię Bełchatów, kopalnia odkrywkowa Bełchatów. Sama elektrownia jest największą tego typu instalacją na świecie, a zarazem najbardziej szkodliwą dla zdrowia elektrownią na Starym Kontynencie. Przyczynia się ona do ok. 1270 przedwczesnych zgonów rocznie i generuje nawet 3,45 mln euro kosztów dla służby zdrowia.
W jaki sposób wydobycie i spalanie węgla brunatnego wpływają na zdrowie człowieka? Emisja szkodliwych zanieczyszczeń wpływa na jakość powietrza, a ta - kiedy jest zła - przyczynia się do pogorszenia stanu serca i płuc. Autorzy analizy przytaczają raport "Europe’s Dark Cloud", z którego wynika, że 7 z 10 elektrowni węglowych, które najbardziej przyczyniają się do przedwczesnych zgonów w Europie, wykorzystują węgiel brunatny, powodując 4 290 przedwczesnych zgonów rocznie. "Do tych przedwczesnych zgonów przyczyniły się trzy główne rodzaje zanieczyszczeń: cząstki stałe (najbardziej szkodliwe), ozon w warstwie przyziemnej oraz dwutlenek azotu, które wpływają m.in. na układ sercowo-naczyniowy i układ oddechowy" - czytamy w analizie.
- Ostatnie lata to czas intensywnej dyskusji o skutkach zdrowotnych zanieczyszczeń powietrza w kontekście smogu i tzw. niskiej emisji. Jednak nie należy zapominać, że energetyka zawodowa to także źródło zanieczyszczeń powodujących choroby i przedwczesne zgony oraz gazów cieplarnianych przybliżających nas do katastrofy klimatycznej - zaznacza Weronika Michalak z HEAL.
Wydobycie i spalanie węgla brunatnego ma bowiem opłakane skutki zarówno dla zdrowia człowieka jak i dla stanu środowiska naturalnego. - Kopalnie węgla brunatnego to olbrzymie spustoszenie lokalnego środowiska. Obniżenie poziomu wód gruntowych to nie tylko ekonomiczne ryzyko dla okolicznych rolników ale też znaczące i trwałe ograniczenie możliwości upraw i dostarczania na lokalny rynek zdrowej żywności - mówi dr Tadeusz Jędrzejczyk, specjalista zdrowia publicznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Co więcej, emisja rtęci na skutek produkcji energii z węgla jest wyższa niż we wszystkich pozostałych sektorach produkcji łącznie. A najwięcej rtęci emitują właśnie te elektrownie węglowe, które są opalane węglem brunatnym.
W analizie eksperci HEAL rekomendują wyeliminowanie energii ze spalania węgla w Europie najpóźniej do 2030 roku. Oznacza to zawieszenie wszelkich nowych projektów związanych z węglem i wygaszanie istniejących elektrowni węglowych (poczynając od tych wykorzystujących węgiel brunatny) oraz inwestując w przyjazne zdrowiu i odnawialne źródła energii - wskazują.
- W dobie coraz wyższej świadomości ekologicznej, zarówno w zakresie zanieczyszczeń powietrza, jak i katastrofalnych skutków zmiany klimatu, dalsze inwestowanie w kopalnie węgla - oprócz tego, że często zupełnie nieopłacalne - jest po prostu nieetyczne. Dziesiątki tysięcy ludzi każdego roku umiera w Polsce przedwcześnie z powodu zanieczyszczeń powietrza, także tych emitowanych z kominów elektrowni. Skutki zmiany klimatu zagrażają naszemu zdrowiu i życiu na wiele sposobów, dotykając głównie osoby o najniższym statusie finansowym. Węgiel brunatny jest najbardziej szkodliwym dla zdrowia rodzajem węgla, dlatego z jego wydobywania i spalania powinniśmy zrezygnować w pierwszej kolejności - podsumowuje Weronika Michalak.
Opr. d.p.
Źródło: Analiza "Węgiel brunatny - wpływ na zdrowie i zalecenia dla sektora opieki zdrowotnej", HEAL Polska
