Cyfryzacja, głupcze!

Sektory rodzimej gospodarki coraz odważniej sięgają po rozwiązania informatyczne, często z zaskoczeniem obserwując, że obejmują one już większość obszarów ich działania. Bez nowoczesnych wdrożeń IT nie ma co marzyć o zdobywaniu nowych rynków, czy nawet o utrzymaniu pozycji firmy.

W rodzimych realiach biznesowych trend "cyfryzacji wszystkiego" często pozostaje jednak w sferze deklaracji czy mniej lub bardziej odległych wizji. Praktykę i tempo przenoszenia biznesu do cyfrowej rzeczywistości reguluje bowiem rynek odczuwający w wielu branżach skutki spowolnienia i - w wielu przypadkach - ograniczenia finansowe.

Rozwój, elastyczność, bezpieczeństwo i optymalizacja kosztów to hasła, które powracają w rozmowach z przedstawicielami polskich firm przemysłowych. Informatyka ma jednak przede wszystkim przynieść wymierne korzyści w krótkim czasie, nowinki techniczne odstawiamy na przyszłość. Twarde realia rynkowe skłaniają nie tylko do liczenia każdej złotówki, ale przede wszystkim do wyborów takich wariantów, które te złotówki jak najszybciej pomnożą.

Perspektywa kosztowa sprawia, że cyfrowa rewolucja na krajowym podwórku okazuje się... ewolucją - ostrożnie prowadzonym procesem bez gwałtu i ofiar. Gorzej, że piony IT w polskich firmach przemysłowych nadal najczęściej pełnią rolę wewnętrznego działu usług, rzadziej współtworzą koncepcje rozwojowe.

- Przeminął boom na drogie, prestiżowe rozwiązania. Szuka się dziś raczej technologii szybkich we wdrożeniu, elastycznych, a przy tym - wydajnych i bezpiecznych - zauważa Tomasz Pych, dyrektor pionu przedsiębiorstw Asseco Poland. - Dotyczy to zwłaszcza obiegu dokumentów i zarządzania informacją. Na digitalizację dokumentów jako źródło oszczędności zwracają dziś oczy wszystkie branże. Przedsiębiorstwa kładą też nacisk na automatyzację, wymagają dostępności aplikacji na urządzeniach mobilnych.

- W roku 2013 r. w teleinformatykę najczęściej inwestowała energetyka, dużą aktywnością również wykazała się branża transportowa - wskazuje Paweł Dybała, presales engineer Unify. - Sięgano głównie po pomysły, których zastosowanie wynikało bezpośrednio z najpilniejszych potrzeb biznesowych firm - pozwalając na szybkie osiągnięcie celów.

Do szczególnie popularnych rozwiązać należą Systemy Unified Communications (zwiększenie wydajności pracowników i optymalizacja procesów), Contact Center, w tym centralizacja i standaryzacja usług dla potrzeb własnych (helpdesk, logistyka) i profesjonalna obsługa klienta (infolinia, serwis).

- W 2014 r. zaobserwujemy szczególne nasilenie inwestycji w energetyce, w sektorze publicznym i finansach - prognozuje Dybała. Jego zdaniem, najchętniej będą wybierane rozwiązania mobilne oraz systemy oparte na środowisku chmurowym i wirtualnym. Będą one dostarczane przez operatorów w formie usługi oraz wyspecjalizowanych integratorów rozwiązań IT.

- Po stronie nowych zamówień klienci w branży energetycznej zintensyfikowali swoją aktywność we wdrażaniu technologii smart metering - zgadza się Bogumił Kamiński, partner odpowiedzialny za rozwój biznesu w Infovide-Matrix. - W 2014 r. spodziewamy się, że ruszą wielomilionowe procesy inwestycyjne związane z tymi postępowaniami.

Sektor energetyczny stymuluje inwestycje IT - na jego plany informatyczne zwracają uwagę wszyscy znaczący uczestnicy rynku. Przedsiębiorstwa energetyczne mają jeszcze wiele do nadrobienia w cyfryzacji, ale wieloletnie strategie IT dają już efekty, zwłaszcza w obszarze obsługi klienta. A liberalizacja rynku sprawia, że w najbliższym czasie to właśnie ten sektor będzie oczkiem w głowie firm informatycznych. Tym bardziej że wciąż czekają go inwestycje w inteligentne sieci.

- W 2013 r. w naszej największej spółce, pełniącej rolę Operatora Systemu Dystrybucyjnego (Enea Operator), zakończyliśmy wdrożenie i produkcyjne uruchomienie systemu wspierającego elektroniczny obieg faktur wraz z jego integracją z systemem finansowo-księgowym - mówi Marcin Taisner, dyrektor departamentu teleinformatyki Enea.

W całej grupie usprawniono proces konsolidacji sprawozdań finansowych, w firmie matce zautomatyzowano zaś zarządzanie instrumentami finansowymi. W obszarze wsparcia obsługi klienta Enea rozbudowała system call center dla poprawy obsługi osób, które zgłaszają się przez zdalne kanały komunikacji. Co do rozwiązań infrastrukturalnych: koncern zwiększył bezpieczeństwo systemów informatycznych - m.in. wskutek wdrożenia zaawansowanych systemów analizy zdarzeń.

Przykładem korzyści z poprawy efektywności procesów wewnętrznych jest system do elektronicznego obiegu faktur: skrócono okres ich weryfikacji, opisu i zatwierdzenia, zredukowano też koszty przetwarzania i przechowywania elektronicznych dokumentów. System ułatwia także identyfikację osób odpowiedzialnych za poszczególne czynności związane z obiegiem faktury. Budowa własnej sieci transmisyjnej uniezależnia natomiast firmę od obcych sieci i eliminuje konieczność dzierżawienia łączy.

Roman Dudzik, dyrektor centrum IT Energa, wymienia wśród najważniejszych przedsięwzięć w obszarze informatyki, które grupa zakończyła w ub.r., m.in. wdrożenie tzw. Korporacyjnej Szyny Danych, przeniesienie funkcjonalności systemu SAP na spółki GK Energa, wdrożenie projektu Centralne Punkty Styku z internetem czy system monitoringu infrastruktury.

Korporacyjna Szyna to jednolita, centralna platforma integracyjna w architekturze SOA przy zachowaniu wysokiej dostępności rozwiązania, zgodnej z regulacjami dotyczącymi rozdzielenia działalności OSD i sprzedaży energii. Projekt poprawia efektywność procesów biznesowych (dzięki zwiększeniu stopnia automatyzacji przepływów in-formacji w złożonych środowiskach IT). Zmiany na styku informatyki i telekomunikacji posłużyły natomiast obniż-ce kosztów. Centralny system telefonii IP obniża wydatki związane z komunikacją głosową, unifikuje i standaryzuje rozwiązania transmisji głosowej oraz pracy grupowej. Scentralizowany dostęp do internetu dla pracowników grupy m.in. redukuje koszty oraz poprawia bezpieczeństwo sieci wewnętrznej. Te rozwiązania optymalizują przede wszystkim procesy wsparcia organizacji. Inaczej ma się rzecz w przypadku projektów AMI oraz SOS - chodzi o budowę systemu zbierania danych poprzez infrastrukturę inteligentnego opomiarowania oraz system obsługi sprzedaży dla segmentu dystrybucji i sprzedaży.

- Mamy tu do czynienia z polepszeniem działania podstawowych procesów grupy kapitałowej, a więc związanych z zarządzaniem relacjami z klientami - podkreśla Roman Dudzik. Przedsięwzięcia te są elementami strategii informatycznej Grupy Energa, wpływ sytuacji gospodarczej nie jest więc tu decydujący. Koncern będzie nadal inwestował we wdrożenie Systemu Obsługi Sprzedaży, który łączy kluczowe funkcjonalności z obszaru billingu oraz zarządzania relacjami z klientami. Wykorzystamy tam też elementy procesów, pozwalające na mobilne zarządzanie kontaktami z odbiorcami energii elektrycznej.

W RWE Polska informatyczne inwestycje dotyczyły w ub.r. usprawniania procesów obsługi klienta (CRM), za-równo dla klienta masowego, jak i biznesowego, z koncentracją na procesach zmiany sprzedawcy, poprawie jakości i szybkości obsługi. Firma, jak informuje Przemysław Poppe, dyrektor IT RWE Polska, prowadziła również inwestycje związane z projektami GIS (zarządzanie majątkiem sieciowym), a także projekty infrastrukturalne, mające na celu zapewnienie ciągłości działania. Firma zamierza sięgnąć także po pomysły rodem z cloud computingu (system pocztowy z wykorzystaniem chmury Microsoft Office 365).

Fortum zakończył w ub.r. ważne wdrożenia Termis Operation w Częstochowie (optymalizacja produkcji i dystrybucji ciepła) oraz Systemu Maximo (w którym odwzorowane są wszystkie procesy zachodzące w elektrociepłowni) w obszarze całej dystrybucji w Polsce.

- Pod koniec zeszłego roku w elektrociepłowni w Zabrzu wprowadziliśmy nowy system monitoringu produkcji w kogeneracji, oparty na programie wizualizacyjnym ASIX - wskazuje Piotr Górnik, dyrektor ds. produkcji i dystrybucji Fortum Power and Heat Polska. Umożliwia on bieżące śledzenie najważniejszych parametrów procesu produkcji, zarówno w sieci wewnętrznej, jak i przez internet. I pozwala na monitorowanie, archiwizowanie i raportowanie danych podstawowych urządzeń. Nowe rozwiązanie to narzędzie do planowania, monitorowania i optymalizowania produkcji i kosztów.

W tym roku firma rozpoczyna wdrożenie systemu dwustronnej komunikacji z węzłami cieplnymi (zdalne monitorowanie i sterowanie urządzeniami węzła zoptymalizuje dostawę energii, poprawi jakość oraz konkurencyjność usług oraz obniży bieżące koszty funkcjonowania. Wdrożenie uwzględni zbudowanie specjalnej platformy IT, dedykowanej klientom. Korzystając z komputera bądź smartfona, odbiorca będzie mógł wpływać na konsumpcję energii (możliwość podglądu i analizy bieżącego zużycia, określonych parametrów pracy oraz zdalnej zmiany ustalonych nastaw).

W dystrybucji Fortum planuje również wprowadzenie systemu GIS, który łączy charakterystykę geometryczną oraz lokalizację obiektów z ich charakterystyką opisową. Powstanie bogate źródło informacji, które będzie można wykorzystać m.in. do analizy ryzyka, planowania działań utrzymaniowych, remontowych oraz inwestycyjnych.

W Jastrzębskiej Spółce Węglowej (JSW) wieloletnią strategię rozwoju informatyki przyjęto w 2011 r. i - według zapewnień przedstawicieli grupy - wcielana jest ona w życie z dostosowywaniem do aktualnej sytuacji w otoczeniu biznesowym. W 2013 r. w JSW realizowano zatem projekty dotyczące modernizacji infrastruktury oraz optymalizacji wsparcia procesów biznesowych.

- Jeśli chodzi o infrastrukturę, to dokończyliśmy budowę sieci WAN, łączącej podmioty wchodzące w skład gru-py kapitałowej JSW - mówi Krzysztof Szymański, kierownik działu projektów Advicom, spółki obsługującej Jastrzębską Spółkę Węglową. Zapewniono w ten sposób bezpieczną i wydajną sieć o wysokiej dostępności, co pozwala na sprawną wymianę danych i przepływ informacji. Dokończono także budowę drugiego Centrum Przetwarzania Danych, dzięki czemu Advicom posiada obecnie dwa niezależne centraw oddzielnych lokalizacjach, połączone szybkimi łączami transmisyjnymi, co pozwoli podnieść dostępność kluczowych usług dla biznesu. Modernizowano także sieci LAN spółek grupy JSW. Ważnym projektem z punktu widzenia integracji grupy kapitałowej oraz optymalizacji kosztów stało się wdrożenie systemu do wideokonferencji.

Przeprowadzano również modernizację systemów Rejestracji Czasu Pracy. Wdrażane systemy oparto na nowoczesnych czytnikach, kartach identyfikacyjnych w technologii RFID oraz oprogramowaniu autorstwa spółki Advicom. W 2013 r. zakończono projekt implementacji narzędzi wspierających proces przygotowania skonsolidowanych raportów finansowych. W zakresie wspierania procesów inżynierskich od 2012 roku realizowany jest projekt Mapy cyfrowe w JSW SA.

Nasz rozmówca przekonuje, że realizacja wspomnianych projektów, wykorzystanie integracji, centralizacji oraz wirtualizacji, zaowocowało większą skutecznością w optymalizację kosztów IT oraz wysokim standardem bez-pieczeństwa danych i informacji.

- Te działania pozwoliły stworzyć systemy umożliwiające lepsze zarządzanie zasobami grupy JSW i dostarczanie informacji zarządczych, ułatwiających decyzje operacyjne i strategiczne - mówi Szymański.

Ostatni rok był pracowity także dla Katowickiego Holdingu Węglowego, który postawił na większą integrację wykorzystywanych już systemów, konsolidację sprzętu, wirtualizację oraz zwiększenie dostępności i bezpieczeństwa danych. - Zgodnie z planem zdecydowaliśmy się na rozbudowę infrastruktury sieciowej, w tym także międzyzakładowej sieci światłowodowej - mówi Marian Ryguła, kierownik działu IT KHW. - Dostosowujemy system ERP, wdrażając moduły wspierające obszary dotychczas nieobsługiwane lub te, gdzie integracja była na niesatysfakcjonującym poziomie.

Projekty przeprowadzane w KHW mają zapewnić jak największą efektywność, dostępność i bezpieczeństwo danych. - Rezygnujemy z projektów, które w krótkiej perspektywie nie przyniosą oczekiwanych korzyści - zaznacza jednak Marian Ryguła.

Spółka PKP Informatyka z Grupy PKP inwestowała w rozwój oprogramowania do obsługi kolejowych przewozów towarowych, m.in. w system automatycznej identyfikacji wagonów i lokomotyw, rozwiązania uwzględniające elektroniczną wymianę danych w celu wyeliminowania obiegu dokumentacji papierowej (e-biznes). Rozwijała system informacji pasażerskiej - urządzenia i oprogramowanie.

- Miniony rok to dla firmy także zmiany w procesach. Uruchomiliśmy narzędzia wspierające działania analityczne oraz konstrukcyjne w zakresie zarządzania architekturą korporacyjną, wspierające proces wytwórczy oprogramowania, zarządzanie projektami i usługami - mówi Tomasz Urbański, członek zarządu ds. operacyjnych. - Będziemy dalej inwestować w rozwój systemów dla kolejowych przewoźników pasażerskich i towarowych, w rozwiązania wsparcia dla obszarów infrastrukturalnych, systemy zarządzania przedsiębiorstwem, rozwiązania ITS.

Ton rozmów z menedżerami IT działających na polskim rynku dużych firm przemysłowych oraz z przedstawicielami spółek informatycznych obsługującymi biznes nadają obecnie kluczowe kwestie: digitalizacja i wirtualizacja oraz poprawa obsługi klienta, czyli to, co może przynieść oszczędności tu i teraz, a także zaowocować zwiększeniem przychodów w najbliższej przyszłości.

W okresie gorszej koniunktury gospodarczej przemysł poszukuje rozwiązań pozwalających zredukować koszty bez pogarszania jakości usług czy produktu. W obszar cyfrowy przenosi się działalność wspierająca podejmowanie decyzji, obieg dokumentów; postępuje integracja wcześniej wdrożonych narzędzi - to kontynuacja wieloletnich trendów i strategii.

Firmy inwestują też w drożną i bezpieczną infrastrukturę, poszerzając "wąskie gardła". Podmioty, dla których kluczowym obszarem jest nieskrępowany i szeroki kontakt z odbiorcą (dystrybucja energii), stawiają na narzędzia profesjonalnej obsługi klienta. Powoli do szerszej świadomości przedziera się użyteczność rozwiązań mobilnych (głównie podmioty o rozproszonej strukturze) czy chmurowych.

Obniżka kosztów teleinformatyki plus przyrost wydajności i doskonalenie procesów to już jednak ani nie jedyna, ani nie najlepsza recepta na sukces. Firma doradcza Accenture widzi największe rezerwy w aktywnym współuczestniczeniu menedżerów IT w opracowywaniu i zmianach strategii firmy. Tymczasem rodzimy biznes - ale nie tylko - zwykle traktuje sferę IT jako służebną wobec firmy. Z drugiej strony kooperacja w konstruowaniu planów firmy wymaga przebudowy czasem wąsko specjalistycznego myślenia samych menedżerów IT.

Jarosław Maślanek

Więcej informacji w portalu "Wirtualny Nowy Przemysł"