Jednym z nich jest Kraków, który już od maja zakazuje palenia e-papierosów w autobusach i tramwajach komunikacji miejskiej. Takie zasady również wprowadziły, m.in. Warszawa, Poznań, Łódź. Jakie są powody takiej decyzji? Razem ze zwiększającą się popularnością elektronicznego palenia, regularnie przybywało w oddziałach MPK skarg od pasażerów na temat przebywania w towarzystwie osób używających te produkty.
Skargi dotyczyły głównie narażania ich zdrowia, dyskomfortu spowodowanego zapachem, zadymieniem, itp. Mała wiedza i brak obiektywnych informacji na temat tego, czym właściwie są e-papierosy oraz jak realnie mogą wpłynąć na osoby przebywające w ich otoczeniu, są najczęstszą przyczyną aktualnej walki niepalących z e-palaczami, którzy zaczynają być traktowani jak użytkownicy tradycyjnych papierosów. Takie podejście nie właściwe, gdyż e-papieros różni się znacznie od tego tradycyjnego, a bierne palenie jest tego najlepszym przykładem. Watro wiec przytoczyć kilka informacji na ten temat.
Używanie papierosów niesie niebezpieczeństwo nie tylko dla samych palaczy, ale także dla ich otoczenia. Aby zrozumieć istotę tego zagadnienia, wprowadzono do nauki kilka fachowych pojęć. Dym podzielono na strumień główny, czyli ten bezpośrednio zaciągany do płuc, oraz strumień boczny, czyli tę część, która ulatnia się z przodu tlącego się papierosa. Bierne palnie polega na wdychaniu połączenia tego, co palacz wydycha do otoczenia,
z dymem bocznym. W przypadku e-papierosa zjawisko dymu bocznego nie występuje. Mechanizm odparowywania nikotynowego płynu uruchamia się tylko podczas nabierania wdechu.
a więc, o biernym paleniu możemy mówić tylko w kontekście oparów wydychanych przez e-palacza do otoczenia.
Analizując bierne palenie, badacze stwierdzili, że zawartość szkodliwych i toksycznych substancji w strumieniu bocznym dymu tytoniowego jest wielokrotnie większa niż w strumieniu głównym. Znaczy to dokładnie tyle, że dużo bardziej szkodliwe jest wdychanie tego, co ulatnia się z tlącego się papierosa, niż bezpośrednie zaciąganie się nim (wykres 1). Ponieważ bierni palacze narażeni są głównie na działanie bocznego strumienia dymu tytoniowego, ich zdrowie jest dużo bardziej narażone, niż powszechnie zwykło się uważać.
W ciągu licznych badań w dymie tytoniowym zidentyfikowano ponad 5600 różnych związków chemicznych. Jednak mimo szybkiego rozwoju nauki i techniki kilkaset związków nadal pozostało nierozpoznanych. Dym tytoniowy składa się z dwóch faz, gazowej i cząsteczkowej, w których można wyróżnić ok. 400-500 składników chemicznych w fazie gazowej oraz ok. 3500 składników chemicznych w fazie cząsteczkowej.2 Skład fazy gazowej stanowią głównie tlenki azotu, aldehyd octowy, pirydyna i N-nitrozoaminy. Wiele z tych substancji jest szkodliwych, np. N-nitrozoaminy są substancjami o możliwym działaniu rakotwórczym.3 W fazie cząsteczkowej pojawiają się m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), alkohole, fenole, metale ciężkie i alkaloidy pirydynowe (np. nikotyna).4,5,6 Wiele z tych substancji jest szkodliwych, np. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i niektóre metale ciężkie są substancjami kancerogennymi.
W przypadku e-papierosów sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Wszystkich substancji, które powstają w wyniku tworzenia się aerozolu, jest wielokrotnie mniej. Dzięki tej ograniczonej puli związków chemicznych dużo łatwiej można zbadać, co dokładnie jest wdychane przez e-palacza. W "dymie" e-papierosów nie stwierdza się takich szkodliwych substancji jak toluen, benzen, styren, naftalen, heksanal czy aldehyd walerianowy, które obecne są w dymie tytoniowym wypuszczanym ze zwykłego papierosa. Jedynym istotnym związkiem chemicznym, który pojawia się w otoczeniu e-palacza, jest nikotyna. Jednak najnowsze badania wykazują, że narażenie biernych palaczy na działanie nikotyny pochodzącej z e-papierosów jest aż 10-krotnie mniejsze niż w przypadku tradycyjnych papierosów - szczegółowe dane zostaną opublikowane podczas międzynarodowej konferencji w Bostonie.
Zatem, mimo iż wpływ biernego e-palenia ma znikomy lub żaden wpływ na nasze zdrowie, a badania na ten temat nadal trwają, regulacje dotyczące zakazu e-palenia w miejscach publicznych, powinny odnosić się głównie do zasad dobrego wychowania i poszanowania praw innych. Z pewnością znajdzie się przestrzeń dla wszystkich. W związku z wprowadzeniem przez kraje członkowskie unijnej dyrektywy tytoniowej, która powstała na początku 2014 roku, dyskusji w tym zakresie z pewnością będzie pojawiać się coraz więcej. Im większa będzie świadomość społeczeństwa na ten temat, tym lepiej wprowadzane zasady będą szanowały prawa zarówno e-palaczy jak i osób w ich otoczeniu.
- - - - -
1. J. Turiel, Indoor pollution and health hazards, Wiley&Sous, NY (1998).
2. W. Piekoszewski, E. Florek: Markery narażenia na dym tytoniow, Katedra i Zakład Toksykologii, Akademia Medyczna, Poznań, (2001).
3. D. Hoffmann, I. Hoffmann, K. El-Bayoumy: The Less Harmful Cigarette: A Controversial Issue. A Tribute to Ernst L. Wynder, Chem. Res. Toxicol., 14 (2001) 767-790.
4. D. Hoffmann, I. Hoffmann: The changing cigarette 1950-1995, J. Toxicol. Environ. Health., 50 (1997) 307-364.
5. D. Hoffmann, E.L. Wynder: Aktives und passives Rauchen, Lehrbuch der Toxikologie. H. Marquardt, S.G. Schafer. Mannheim, Leipzig, Wien, Zurich, BJ-Wiss.-Verl. (1994) 589-605.
6. M. Kulza: Interakcje metaboliczne pomiędzy dymem tytoniowym a alkoholem etylowym, Rozprawa Doktorska, Poznań (2011)
www.esmokinginstitute.com
