Ustawa o ochronie praw lokatorskich obowiązuje od 23 lat. Zgodnie z art. 16, od 1 listopada do końca marca, czyli w zimnych miesiącach roku, komornicy nie mogą wykonywać wyznaczonych sądownie eksmisji. Zakaz obejmuje również tych, którzy nie płacą czynszu lub kosztów najmu. Nie dotyczy on również mieszkań socjalnych, których mieszkańcy nie mogą zostać pozbawieni prawa do lokalu przez cały rok.
Cechy lokalu zastępczego
Z pomocą może ale nie musi przyjść gmina. Urzędnicy mogą wskazać lokal socjalny lub zastępczy, do którego eksmitowany będzie trudny lokator. Zwykle jednak dzieje się tak, gdy wykonywane wyroki dotyczą mieszkań gminnych. Zaś wynajmujący prywatne mieszkania sami opłacają takie pomieszczenia - lokale zastępcze czy pokoje hotelowe. Zgodnie z prawem, muszą one spełniać określone warunki. Przede wszystkim "nadawać się do zamieszkania, posiadać dostęp do zaopatrzenia w wodę i do ustępu".
Muszą też posiadać oświetlenie, ogrzewanie i nie mieć wilgoci. W pomieszczeniu ma być zainstalowane urządzenie do gotowania posiłków. Mają mieć co najmniej 5 metrów kwadratowych powierzchni mieszkalnej na osobę. W przypadku mieszkań powierzchnia musi wynosić co najmniej 10 m kw. na osobę, a gospodarstwach jednoosobowych - 20 m kw.
Odstępstwa od reguły
Zakazem eksmisji zimą nie są objęte osoby, które znęcają się nad rodziną, “które rażąco i uporczywie wykraczały przeciwko porządkowi domowemu”. Można go też podważyć gdy najemcy naruszają mir domowy innych lokatorów budynku. Od 2011 r. nie podlegają mu również dzicy lokatorzy, którzy bezprawnie zajęli mieszkanie. We wszystkich tych przypadkach wskazani nie mają prawa do lokalu tymczasowego i jeśli sami nie zatroszczą się o nowe miejsce zamieszkania, komornik usunie ich do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe.
Bez względu na porę roku, nakaz eksmisji nie obowiązuje kobiet w ciąży, małoletnich, osób niepełnosprawnych lub ubezwłasnowolnionych. Nie można też eksmitować sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą. Domu nie można również pozbawić obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej a także bezrobotnych.
