ETS rozstrzygnie, czy polscy komornicy mają pobierać i wpłacać VAT

W sprawie rozpatrywanej przez NSA chodziło o komornika, który prowadził postępowanie egzekucyjne wobec zadłużonej spółki. Chcąc odzyskać dług, komornik skierował do egzekucji nieruchomość należącą do tej spółki. W wyniku licytacji nieruchomość sprzedano za 1,4 mln zł, a komornik wystawił fakturę.

Urząd skarbowy uznał jednak, że komornik powinien nie tylko wystawić fakturę VAT, ale też - jako płatnik - obliczyć, pobrać i wpłacić do urzędu skarbowego podatek należny od tej sprzedaży, zgodnie z art. 8 ordynacji podatkowej. Z tego powodu urząd wydał decyzję, w której orzekł o odpowiedzialności komornika za niepobrany VAT.

Komornik odwołał się od tej decyzji, ale izba skarbowa podtrzymała decyzję pierwszej instancji.

Komornik złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Argumentował, że zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego kwota uzyskana w trybie egzekucji powinna być złożona na rachunku depozytowym sądu i on sam nie ma możliwości wpłacenia VAT do urzędu skarbowego. Podkreślił, że urząd zignorował jego starania, by uzyskać kwotę VAT z sumy depozytowej.

WSA oddalił jego skargę. Orzekł, że komornik, który prowadzi egzekucję nieruchomości, jest płatnikiem VAT, zgodnie z art. 18 ustawy o VAT. W związku z tym na każdym etapie prowadzenia egzekucji musi obliczyć, pobrać i wpłacić do urzędu skarbowego podatek należny od tej sprzedaży.

WSA przypomniał, że Trybunał Konstytucyjny uznał w wyroku z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt P 44/07), że art. 18 ustawy o VAT jest zgodny z konstytucją. Również Sąd Najwyższy w uchwale z 15 grudnia 2006 r. (sygn. III CZP 115/06) orzekł, że komornik może być płatnikiem VAT, a przepisy powinny być tak interpretowane, by zapewnić wykonanie art. 18 ustawy o VAT i wpłacenie przez komornika podatku.

Komornik złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten 21 lutego 2013 r. zawiesił postępowanie i postanowił skierować pytanie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. I FSK 221/12).

NSA spyta, czy art. 18 polskiej ustawy o VAT, który wprowadza instytucję płatnika, jest zgodny z dyrektywą 112. Jeśli okazałoby się, że taka instytucja jest zgodna z prawem unijnym, to Trybunał będzie musiał odpowiedzieć, czy komornik prowadzący egzekucję może być płatnikiem VAT z tego tytułu i jakie w związku z tym są prawa nabywcy licytowanej nieruchomości do odliczenia VAT.

Uzasadniając treść pytania sędzia Małgorzata Niezgódka-Medek przypomniała, że w sprawie wypowiadał się już zarówno Sąd Najwyższy, jak i Trybunał Konstytucyjny. Mimo tego - podkreśliła - ciągle trafiają do NSA sprawy komorników, z których wynika, że nie mają oni możliwości zapłaty VAT, ponieważ zgodnie z przepisami nie dysponują kwotą uzyskaną ze sprzedaży w trybie egzekucji. Ponadto - jak dodała sędzia - komornik nie może być pewny, że w każdej sytuacji egzekwuje nieruchomość od podatnika VAT.

Z tego powodu NSA powziął wątpliwości, czy takie rozwiązania, jakie przewiduje polskie prawo, nie są sprzeczne ze wspólnotowymi zasadami proporcjonalności i neutralności podatku VAT.

Nie jest jeszcze znany termin, kiedy Trybunał odpowie na pytania NSA.

Sprawdź: PROGRAM PIT 2012