"Fala renowacji": Unia chce modernizować budynki dla efektywności energetycznej

Budynki odpowiadają za około 40 proc. zużycia energii w UE i 36 proc. emisji gazów cieplarnianych z sektora energii. Dlatego zwiększenie ich efektywności energetycznej ma duże znaczenie w kontekście osiągnięcia celu neutralności klimatycznej UE do 2050 roku.

Opublikowana w zeszłym tygodniu przez Komisję Europejską strategia na rzecz "fali renowacji" (renovation wave), zakłada modernizację budynków pod kątem zwiększenia efektywności energetycznej i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. KE zamierza zwiększyć wskaźniki renowacji co najmniej dwukrotnie w ciągu najbliższych dziesięciu lat, co oznacza, że do 2030 roku można by odnowić 35 mln budynków. Na "fali renowacji" może wypłynąć Polska, a narzędzia do skoku na głęboką wodę - częściowo już są.

- Uważam, że "fala renowacji" to ogromna szansa dla Polski, żeby upiec dwie pieczenie na jednym ogniu. Z jednej strony, żeby rozwiązać problem fatalnej jakości powietrza wynikający z ogrzewania budynków starymi piecami na węgiel i drewno i jednocześnie, żeby ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, co jest celem unijnego programu termomodernizacji budynków - mówi Interii Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego. Jak dodaje, w tej chwili to od polskiego rządu zależy to, czy tę szansę jako Polska wykorzystamy.

- Mamy instrument, który jest gotowy i działający, przez co nie musimy zaczynać od zera. To jeden z największych programów modernizacji energetycznej budynków w Europie - mówi Andrzej Guła. Mowa tu o programie "Czyste Powietrze", który dotyczy termomodernizacji budynków jednorodzinnych. Według Andrzeja Guły, teraz trzeba dołożyć starań, żeby powstał program termomodernizacji dla budynków wielorodzinnych. - Istnieje Fundusz Termomodernizacji i Remontów, którego operatorem jest Bank Gospodarstwa Krajowego, ale on wymaga reform i zasilenia funduszami unijnymi - wskazuje lider Polskiego Alarmu Smogowego. - Chcę zaapelować do polityków: wykorzystajcie tę szansę - podkreśla. 

Polska może skorzystać na "fali renowacji", jednak - zdaniem ekspertów Forum Energii - obecnie nie jest przygotowana do wdrożenia tak dużego programu. - Uważam, że to do czego prowadzi nas Unia Europejska, to znacznie bardziej ambitne i znaczące cele poprawy efektywności energetycznej i redukcji emisji z budynków, niż przewidują to polskie programy termomodernizacji. "Fala renowacji" ma doprowadzić do tego, że redukcje emisji z budynków znacząco spadną i w tym celu trzeba bardziej ambitnie podejść do poprawy efektywności energetycznej w budownictwie. Mieszkania powstają na kilkadziesiąt lat, a rozmawiamy w UE o celu neutralności klimatycznej w 2050 r. - mówi Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii.

Zdaniem ekspertki w programach, które teraz wdrażamy, zbyt małą uwagę przykłada się do dobrej termomodernizacji. - Poprawiamy efektywność energetyczną, ale nie zastanawiamy się nad standardami budynków. Inwestujemy w mniej emisyjne, ale nadal emisyjne źródła ciepła. Zupełnie nie zwracamy uwagi na nowe budynki, które - zgodnie z unijnymi regulacjami od 2021 r. - powinny być niemal zeroemisyjne. I tu nie chodzi tylko o emisje, ale również o dużo niższe koszty. Za parę lat za emisje CO2 z budynków będzie trzeba płacić - wskazuje Maćkowiak-Pandera.

- Druga kwestia dotyczy całej neutralności klimatycznej. I o ile jest jasne, że udział gazu w ciepłownictwie sieciowym będzie rósł, to trzeba racjonalnie podejmować decyzje. Tak żebyśmy nie zaczęli inwestować w gaz, a za kilka lat okaże się, że trzeba od niego odchodzić. Teraz zależy nam na uporaniu się z problemem złej jakości powietrza, ale kiedy go rozwiążemy, to może się okazać, że mamy problem ochrony klimatu. I wtedy trzeba będzie inwestować w źródła odnawialne. Już teraz możemy starać się rozwiązać te dwa problemy równocześnie. Do tego jest potrzebna wizja państwa i wsparcie. Na pewno znajdą się środki na ten cel w programach unijnych, ale musimy wiedzieć, jak skutecznie po nie sięgnąć, żeby pomoc Polakom zrealizować te plany - ocenia prezes Forum Energii.

Według wstępnych założeń środki na przeprowadzenie "fali renowacji" mają pochodzić z unijnego Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, z grantów i instrumentów pomocowych w ramach wieloletniego budżetu Unii na lata 2021-2027 oraz ze środków prywatnych. Środki unijne prawdopodobnie nie będą mogły być wydawane na dofinansowanie pieców gazowych, ale tylko na bezemisyjne źródła ciepła. Polska chce ująć program "Czyste Powietrze" w Krajowym Planie Odbudowy, a zgłoszona przez resort klimatu potrzeba dofinansowania środkami unijnymi, to 8 mld euro.

Dominika Pietrzyk

Więcej o Funduszu Termomodernizacji i Remontów

https://www.bgk.pl/samorzady/fundusze-i-programy/fundusz-termomodernizacji-i-remontow/