GUS szacuje tegoroczne zbiory

- zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi szacuje się na 24,1 mln t, tj. o 1,3 proc. mniej od zbiorów ubiegłorocznych i o 3,4 proc. mniej od średniej z lat 2006-2010;

- zbiory rzepaku i rzepiku ocenia się na 2,6 mln t, tj. o 36,8 proc. więcej od zbiorów ubiegłorocznych i o 20,3 proc. więcej od średnich zbiorów z lat 2006-2010;

- zbiory ziemniaków ocenia się na 5,7 mln t, tj. o 36,5 proc. mniej od zbiorów uzyskanych w 2012 r. i o 41,9 proc. mniej od średnich zbiorów z lat 2006-2010;

- zbiory buraków cukrowych szacuje się na 10,3 mln t, tj. o 16,8 proc. mniej od ubiegłorocznych i o 4,3 proc. mniej od średnich zbiorów z lat 2006-2010;

- zbiory warzyw gruntowych ocenia się na blisko 4,3 mln t, tj. o 5,9 proc. mniej w porównaniu do produkcji z 2012 r. i o 6,2 proc. mniej od średnich zbiorów z lat 2006-2010;

- zbiory owoców z drzew szacuje się na niespełna 3,4 mln t, tj. o 2,6 proc. więcej niż w roku ubiegłym i o 34,1 proc. więcej od średniej z lat 2006-2010;

- zbiory owoców jagodowych szacuje się na niespełna 0,6 mln t, tj. o 3,3 proc. więcej od produkcji uzyskanej w roku 2012 i o 12,4 proc. więcej od średniej produkcji z lat 2006-2010.

Według rezultatów szacunku przedwynikowego szacuje się, że powierzchnia uprawy zbóż ogółem (zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi łącznie z kukurydzą na ziarno, gryką, prosem i pozostałymi zbożowymi) wyniosła około 7,5 mln ha i była mniejsza od ubiegłorocznej o 3,2 proc. i mniejsza o 10,3 proc. od średniej powierzchni z lat 2006-2010.

Plony zbóż ogółem oszacowano na 37,7 dt/ha tj. o 1,9 proc. wyżej niż w 2012 r. i o 17,1 proc. wyżej w porównaniu do średniej z lat 2006-2010.

Zbiory zbóż ogółem szacuje się na około 28,1 mln t, tj. o 1,4 proc. niżej w porównaniu do ubiegłorocznych i o 5,3 proc. wyżej w porównaniu do średniej z lat 2006-2010.

Szacuje się, że powierzchnia uprawy kukurydzy przewidzianej do zbioru na ziarno wynosi ok. 613,0 tys. ha, tj. o 12,7 proc. więcej niż w roku ubiegłym i o 105,7 proc. więcej niż średnia z lat 2006-2010.

Tegoroczny sezon wegetacji 2013 roku był niezbyt korzystny dla uprawy ziemniaka. Przedłużająca się aż do polowy kwietnia zima uniemożliwiła wcześniejsze sadzenie ziemniaków na wczesny zbiór. Sadzenie ziemniaków przeznaczonych na wczesny zbiór rozpoczęło się rejonami w drugiej dekadzie kwietnia, natomiast większość plantacji zostało zasadzonych w trzeciej dekadzie kwietnia i w pierwszej dekadzie maja.

Opóźnienie sadzenia ziemniaków przeznaczonych na jesienny zbiór było nieznaczne i wynosiło około 1 tygodnia. Ciepła, słoneczna pogoda oraz dobre uwilgotnienie gleby w pierwszej i drugiej dekadzie maja sprzyjało rozwojowi kiełków i wschodom roślin.

Niekorzystne warunki atmosferyczne spowodowały redukcję plonowania wielu odmian. W końcu sierpnia i we wrześniu warunki wegetacji ziemniaka poprawiły się, co sprzyja plonowaniu odmian późniejszych. Ocenia się, że powierzchnia uprawy ziemniaków (bez powierzchni w ogrodach przydomowych) wynosi około 270 tys. ha. Szacuje się, że plony ziemniaków wyniosą 214 dt/ha. Zbiory ziemniaków ze względu na zmniejszenie areału uprawy i niższe od ubiegłorocznych plony wyniosą jedynie 5743,5 tys. t.

Z uwagi na długą zimę, do siewów buraków cukrowych przystąpiono w bieżącym roku z opóźnieniem. Rozpoczęte pod koniec drugiej dekady kwietnia siewy buraków cukrowych powszechnie prowadzono w trzeciej dekadzie kwietnia, a zakończono w pierwszej dekadzie maja. Intensywne majowe opady deszczu powodowały zwłaszcza na glebach ciężkich zaskorupianie powierzchniowych warstw gleby.

Z tego powodu wschody buraków cukrowych były nierównomiernie. Występujące na przełomie maja i czerwca ulewne deszcze i burze, rejonami spowodowały podtopienia lub częściowe zalania plantacji, a lokalne gradobicia uszkodziły rośliny buraków cukrowych na niektórych plantacjach. W wyniku intensywnych opadów deszczu, w wielu rejonach kraju utrudnione było chemiczne zwalczanie chwastów, zastosowanie prawidłowego nawożenia i ochrona roślin przed chorobami. W wielu rejonach kraju pojawiły się objawy bakteryjnej plamistości. Chorobie tej sprzyja chłodna i wilgotna pogoda, szczególnie gdy opady są gwałtowne, a dodatkowo grad uszkadza blaszki liściowe.

Szacuje się, że powierzchnia uprawy buraków cukrowych w bieżącym roku wynosi ok. 194,1 tys. ha i jest o 17,9 tys. ha, tj. o 8,4 proc. mniejsza od ubiegłorocznej.

Szacuje się, że plony buraków cukrowych będą niższe od ubiegłorocznych o 53 dt/ha, tj. o 9,1proc. i wyniosą 529 dt/ha, a zbiory oszacowano na 10276,0 tys. t, tj. o 2073,6 tys. t (o 16,8 proc.) mniej od zbiorów ubiegłorocznych.

Siewy warzyw gruntowych na przeważającym obszarze kraju rozpoczęły się znacznie później niż w latach przeciętnych, ze względu na wyjątkowo długą zimę i zalegającą jeszcze na początku kwietnia pokrywę śnieżną, a później nadmiar wody pochodzącej z topniejącego śniegu. W związku z tym wystąpiła nawet konieczność rezygnacji z uprawy części wczesnych odmian warzyw.

Pomimo opóźnienia siewów, początkowo na ogół wegetacja warzyw gruntowych przebiegała bez zakłóceń, warunki atmosferyczne w większości rejonów sprzyjały wschodom i wzrostowi roślin. Jednak w czerwcu nadmierne opady deszczu, szczególnie w rejonach Polski centralnej i północno-wschodniej, wpłynęły niekorzystnie na dalszą wegetację oraz prowadzenie zabiegów agrotechnicznych. Część upraw warzyw została stracona z powodu występujących na plantacjach podtopień oraz wypłukiwania roślin.

Ocenia się, że łączna produkcja warzyw gruntowych w 2013 r. wyniesie ponad 4,3 mln ton i w porównaniu do roku ubiegłego będzie niższa o 5,9 proc. i o 6,2 proc. niższa od średniej produkcji z lat 2006 - 2010. Przewiduje się, że zbiory wszystkich podstawowych gatunków warzyw gruntowych, z wyjątkiem pomidorów, będą niższe od uzyskanych w roku ubiegłym.

Przezimowanie drzew owocowych w okresie zimy 2012/2013 było na ogół dobre. Pomimo marcowych mrozów, które wystąpiły po okresie dość wysokich temperatur i rozhartowaniu się drzew, w skali całego kraju nie odnotowano znaczących uszkodzeń. Straty mrozowe zanotowano jedynie na niektórych niżej położonych plantacjach oraz gatunków drzew bardziej wrażliwych na mróz. Mimo znacznie opóźnionej wegetacji wiosną, drzewa owocowe kwitły przeważnie obficie, a kwitnienie na ogół przebiegało w sprzyjających, stabilnych warunkach pogodowych. Na przeważającym obszarze kraju warunki dla wzrostu owoców kształtowały się początkowo korzystnie, a jedynie lokalnie plantacje drzew owocowych zostały uszkodzone przez silne gradobicia i ulewne deszcze. Na wielu plantacjach zaobserwowano jednak nasilenie chorób grzybowych.

Według przedwynikowego szacunku zbiory owoców z drzew w bieżącym roku będą bardzo wysokie - o 2,6 proc. wyższe od wysokich zbiorów uzyskanych w roku 2012 i wyniosą blisko 3,4 mln t. Tegoroczną produkcję owoców z drzew ocenia się na poziomie znacznie wyższym od średniej z lat 2006 - 2010 (o ponad 34 proc.). Przewiduje się, że wyższa od ubiegłorocznej będzie produkcja wszystkich gatunków owoców z drzew z wyjątkiem orzechów włoskich, których produkcję ocenia się niżej od ubiegłorocznej (ze względu na ograniczenie areału uprawy).

Plantacje krzewów owocowych i truskawek przezimowały w większości dobrze, jedynie na młodszych plantacjach wystąpiły niewielkie uszkodzenia. Jednak przedłużająca się zima wpłynęła niekorzystnie na kondycję upraw truskawek, a część z nich uległa później zniszczeniu w wyniku czerwcowych podtopień pól. Mimo trudnych warunków tegoroczną produkcję tego gatunku ocenia się na ok. 165 tys. t, tj. o ok. 10 proc. więcej od uzyskanej w poprzednim sezonie, lecz o ponad 10 proc. mniej od średniej produkcji z lat 2006 - 2010.

Szacuje się, że zbiory owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych wyniosą w bieżącym roku ok. 576 tys. t, tj. o 3,3 proc. więcej niż w roku ubiegłym i o 12,4 proc. więcej od średniej produkcji z lat 2006 - 2010.

Według przedwynikowego szacunku, niższe od ubiegłorocznych będą jedynie zbiory agrestu i malin. Zbiory malin ocenia się 121 tys. t, tj. o 4,4 proc. mniej od rekordowych zbiorów roku ubiegłego. Obecny szacunek produkcji malin został obniżony w porównaniu do wstępnej prognozy zbiorów podanej w lipcu, z uwagi na gorsze od przewidywanego plonowanie odmian jesiennych.

Na plonowanie malin jesiennych niekorzystny wpływ miał brak dostatecznej ilości wilgoci w glebie w miesiącu sierpniu.

- przedłużająca się zima uniemożliwiła terminowe rozpoczęcie wiosennych prac polowych oraz spowodowała znaczne opóźnienie siewów zbóż jarych,

- bardzo późne ruszenie wegetacji roślin ozimych i trwałych użytków zielonych. Ruszenie wegetacji nastąpiło dopiero w drugiej dekadzie kwietnia i było opóźnione w porównaniu do terminów średnich wieloletnich o około 3 tygodnie,

- intensywne opady deszczu występujące w maju i czerwcu spowodowały rejonami podtopienia i zalania pól oraz gnicie sadzeniaków na plantacjach ziemniaczanych,

- lokalnie występujące ekstremalne warunki atmosferyczne, tj. burze i nawałnice połączone z opadami gradu i silnym wiatrem. W wielu gospodarstwach rolnych odnotowano straty w uprawach rolnych i ogrodniczych oraz na trwałych użytkach zielonych,

- mniejsza ilość stosowanych przez rolników zabiegów agrotechnicznych i uprawek pielęgnacyjnych (brak możliwości wjazdu na nasiąknięte wodą pola) oraz małe wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniakowego,

- ograniczony wpływ środków ochrony roślin i herbicydów spowodowany niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi (nawracającymi deszczami),

- zwiększone zagrożenie porażenia roślin chorobami grzybowymi spowodowane wysoką temperaturą powietrza, dużą wilgotnością oraz brakiem możliwości terminowego wykonania zabiegów ochronnych,

- brak opadów w II połowie lipca i w sierpniu niekorzystnie wpłynął na wzrost bulw ziemniaków i korzeni roślin okopowych.

- dobre wyrośnięcie i rozkrzewienie zbóż ozimych oraz rzepaku i rzepiku ozimego w końcowej fazie wzrostu jesienią 2012 r.,

- korzystne warunki zimowania zarówno zbóż ozimych jak i rzepaku ozimego - niewielkie straty zimowe i wiosenne (zaorano około 0,6 proc. powierzchni zasianej zbóż ozimych i około 1,2 proc. powierzchni zasianej rzepaku ozimego),

- na ogół dobry stan ozimin po zimie,

- znacznie wyższy areał zasiewów kukurydzy na ziarno w porównaniu do roku ubiegłego,

- znacznie wyższy niż w ubiegłym roku areał uprawy zbóż ozimych posiadających wyższy

potencjał plonotwórczy,

- korzystne warunki pogodowe w okresie przeprowadzania żniw rzepaku i zbóż od połowy lipca do połowy sierpnia,

- poprawa uwilgotnienia gleby w końcu sierpnia i we wrześniu korzystnie wpłynęła na stan plantacji upraw okopowych i trwałych użytków zielonych.

Raport GUS opr.MZB