Handel minerałami z obszarów ogarniętych konfliktami pod nadzorem

Zgodnie z nowymi przepisami prawie wszyscy unijni importerzy cyny, wolframu, tantalu i złota będą musieli wykazać się "należytą starannością" przy kontrolowaniu swoich dostawców. Najwięksi producenci będą musieli wyjawić jak sprawdzają pochodzenie minerałów.

Nowe rozporządzenie stwarza możliwość zmiany życia ludzi uwikłanych w wojnę. Nasz system będzie jednak działać w praktyce tylko pod warunkiem, że pozostanie elastyczny a wszystkie zaangażowane strony będą się go sumiennie uczyć i działać odpowiedzialnie" - powiedział poseł sprawozdawca Iuliu Winkler (EPL, Rumunia).

"Nie możemy przymykać oczu na krzywdę w innych częściach świata, której sami jesteśmy przyczyną. Te przepisy przygotowują grunt dla skutecznego narzędzia, mającego służyć zerwaniu związku między konfliktami, łamaniem praw człowieka i naszą konsumpcją dóbr codziennego użytku" -powiedział przewodniczący komisji handlu międzynarodowego Bernd Lange (S & D, DE).

Parlament wynegocjował obowiązkowe kontrole importu

Przedstawiciele Parlamentu i Rady UE (ministrowie z państw członkowskich) doszli w listopadzie 2016 do roboczego porozumienia w sprawie projektu przepisów. Posłom udało się przekonać Radę, że przestrzeganie zasad "należytej staranności" określonych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD/OCDE) powinno być obowiązkowe dla większości importerów, którzy sprowadzają cynę, wolfram, tantal i złoto z obszarów ogarniętych konfliktami i terytoriów wysokiego ryzyka.

Z obowiązku zostaliby jedynie zwolnieni mali importerzy, tacy jak dentyści i jubilerzy, którzy nie byliby w stanie sprostać dodatkowym obciążeniom administracyjnym. Przepisy nie obejmują też materiałów pochodzących z odzysku. W sumie oba te wyjątki dotyczą szacunkowo 5% importowanych surowców.

Ujawnienie źródła pochodzenia minerałów przez unijnych producentów i sprzedawców.

Parlament przeforsował teraz zapis, wedle którego duże unijne firmy (ponad 500 pracowników), które używają importowanych minerałów w produkcji, będą skłaniane do informowania organów krajowych o źródle pochodzenia i sposobach pozyskiwania minerałów, oraz do zgłaszania tych informacji do unijnego rejestru.

Wysokie standardy

Rozporządzenie zakłada maksymalne wykorzystanie istniejących już systemów kontroli przemysłu tak, by uniknąć podwójnych obciążeń. Zgodnie z decyzją Parlamentu zdolność tych systemów do zapewnienia wysokich standardy zgodnych z wytycznymi OECD będzie regularnie sprawdzana.

Klauzula rewizyjna

Komisja Europejska będzie dokonywać regularnej oceny skuteczności rozporządzenia pod katem zarówno wpływu przepisów na sytuację na obszarach konfliktów jak przestrzegania ich przez unijne firmy. Może zaproponować zaostrzenie wymogów, gdyby formy nie wywiązywały się z zobowiązań.

Dalsze kroki

Po przyjęciu porozumienia przez Radę, przepisy zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Wymóg "należytej staranności" będzie obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Vacatio legis jest niezbędne, by państwa członkowskie miały czas na powołanie właściwych organów, a importerzy na zapoznanie się z nowymi obowiązkami.

Kraje bogate w złoża mineralne, które są teatrem konfliktów zbrojnych, mogą wpaść w błędne koło: nielegalnie eksploatowane złoża są źródłem nielegalnych zysków, które stanowią źródło finansowania zbrojnych buntów i przewrotów. Dlatego konieczne jest zatrzymanie udziału firm z UE w tym procederze.

Unijne rozporządzenie będzie miało zastosowanie do wszystkich obszarów świata, w których istnieje wysokie ryzyko wybuchu konfliktu lub które już są dotknięte konfliktami zbrojnymi. Demokratyczna Republika Konga i Region Wielkich Jezior to najbardziej oczywiste przykłady takich obszarów. Eksperci opracują listę najbardziej zagrożonych obszarów, ale kraj pochodzenia nie jest jedyną poszlaką: informacje na temat tranzytu lub nieuczciwych dostawców również powinny pomóc w rozpoznaniu sytuacji.

Cyna, tantal, wolfram i złoto są wykorzystywane w produkcji wielu zaawansowanych technologiczne urządzeń, m.in. w przemyśle motoryzacyjnym, elektronicznym, lotniczym, produkcji opakowań, materiałów budowlanych, oświetlenia, maszyn i oprzyrządowania przemysłu, jak również w biżuterii. Zasady "należytej staranności" zostały zdefiniowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD/OCDE), aby ułatwić firmom przestrzeganie praw człowieka i unikanie przyczyniania się do konfliktów poprzez handel surowcami. Zasady te mają status zaleceń.

Afganistan: Talibscy bojownicy zarabiają ok. 20 mln USD rocznie na nielegalnej eksploatacji kopalń lapis lazuli na płn. wsch. Afganistanu - informowała już brytyjska organizacja pozarządowa Global Witness. Domaga się ona wpisania afgańskiego lapis lazuli na listę "minerałów konfliktu" podaje PAP.

Spore złoża tych półszlachetnych kamieni znajdują się w kopalniach w górzystej prowincji Badachszan na północnym wschodzie kraju. Ten niegdyś stabilny region jest obecnie teatrem walk między "talibami, pewnymi przedstawicielami władz lokalnych i regionalnymi kacykami", którzy walczą o kontrolę nad kopalniami i dochodami, które one generują - wynika z opublikowanego raportu Global Witness.

Eksploatacja lapis lazuli - którym ozdabia się biżuterię i który służy do dekoracji dzieł sztuki - jeśli byłaby lepiej zarządzana przez władze, mogłaby finansować krajowy system zdrowia, siły bezpieczeństwa i edukację, sfery obecnie bardzo osłabione - oceniają autorzy raportu.

W Afganistanie jest wydobywany w Hindukuszu - Badachszan, i eksploatowany ponad 6 tys. lat.

Większość autorów prac o minerałach, skałach, kamieniach jubilerskich i ozdobnych używa nazw lazuryt i lapis-lazuli zamiennie, pomimo faktu, że lazuryt jest minerałem, zaś lapis-lazuli skałą zawierającą lazuryt jako jeden ze składników.