Jaki będzie wpływ niemieckiego "szoku gazowego” na polską gospodarkę?
Dziś ma nastąpić pełne wznowienie transportu gazu przez rurociąg Nord Stream 1. Obecnie istotnym czynnikiem ryzyka dla perspektyw gospodarczych w Niemczech i strefie euro jest potencjalne wystąpienie zakłóceń w tych dostawach. Zgodnie z szacunkami Bundesbanku (banku centralnego Niemiec), ryzyko to jest skoncentrowane w okresie IV kw. 2022 r. - II kw. 2023 r. i może przyczynić się do wystąpienia recesji w Niemczech. W tym kontekście pojawia się pytanie, w jakim stopniu spadek aktywności gospodarczej naszego sąsiada przyczyni się do spowolnienia wzrostu gospodarczego w Polsce, która jest ważnym dostawcą półproduktów i komponentów (tzw. dóbr pośrednich) dla Niemiec. Analitycy Credit Agricole przedstawili wyniki analizy.
Pomagajmy Ukrainie - Ty też możesz pomóc!
- Dostawy gazu do Niemiec przez Nord Stream 1 zostały przywrócone - poinformowała niemiecka Agencja ds. Sieci Przesyłowych. Dodano, że dostawy surowca i tak będą się odbywały w ograniczonym zakresie. Gazociąg ten odpowiada za 30 proc. importu gazu do Niemiec.
- Rosyjski państwowy koncern poinformował w czwartek, że dostawy surowca będą obecnie odbywały się w ograniczonym wymiarze - oznajmił Klaus Mueller, szef Federalnej Agencji ds. Sieci Przesyłowych.
Zgodnie z danymi Eurostatu (por. wykres), 35,8 proc. całkowitego zużycia energii w niemieckim przemyśle pochodzi z gazu. Zużycie gazu jako źródła energii jest zróżnicowane po branżach i waha się od 6 proc. w produkcji drewna i wyrobów drewna do 55 proc. w produkcji artykułów spożywczych, napojów i tytoniu. Odsetki te nie są jednak wprost proporcjonalne do wrażliwości poszczególnych branż na zakłócenia w dostawach gazu.
Należy pamiętać, że niektóre kategorie przetwórstwa wykorzystują gaz tylko do wytwarzania energii elektrycznej, która może być relatywnie łatwo substytuowana z innych źródeł. Dla takich przedsiębiorstw, po wcześniejszym przygotowaniu się, przerwy w dostawach gazu nie będą stanowiły istotnej bariery dla prowadzenia działalności. Z kolei w innych branżach przetwórstwa substytucja gazu nie jest możliwa z uwagi na specyfikę procesu technologicznego. Służy on bowiem jako surowiec w procesie produkcji (np. branża chemiczna) czy paliwo zasilające urządzenia (np. branża metalurgiczna). Dla tych branż zakłócenia w dostawach gazu wiązałyby się z dużym spadkiem produkcji.
Po konsultacji z ekspertami branżowymi analitycy Credit Agricole wyselekcjonowali kategorie niemieckiego przetwórstwa szczególnie wrażliwe na "szok gazowy".
Na potrzeby naszej analizy zakładamy, że zaobserwujemy spadek produkcji o 50 proc. w branżach takich jak "produkcja metali", "produkcja metalowych wyrobów gotowych", "produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych", "produkcja papieru i wyrobów z papieru". Zakładamy, że produkcja obniży się o 30 proc. w kategoriach "produkcja wyrobów tekstylnych, odzieży, obuwia i skór" oraz "wytwarzaniu i przetwarzaniu koksu i produktów rafinacji ropy naftowej".
Zakładamy, że w pozostałych kategoriach przetwórstwa (z wyłączeniem produkcji artykułów spożywczych) i budownictwie produkcja obniży się o 10 proc. Uważamy, że rząd niemiecki podejmie działania umożliwiające utrzymanie ciągłości produkcji żywności.
Przyjęliśmy, że zakłócenia w dostawach gazu nie przyczynią się bezpośrednio do spadku aktywności w usługach. Niemniej jednak, aktywność w sektorze usług również ucierpi z uwagi na efekty wtórne związane ze spadkiem produkcji w innych branżach, na rzecz których świadczone są usługi. Uważamy, że opisany powyżej spadek produkcji w wybranych segmentach gospodarki wystąpi Niemczech w IV kw. br. i potrwa do I kw. 2023 r.
Skala szoku jest obarczona istotną niepewnością - trudno ocenić jak szybko firmy będą w stanie przestawić się na alternatywne w stosunku do gazu źródło energii. Skala szoku będzie również uzależniona od warunków meteorologicznych w trakcie sezonu grzewczego oraz działań pomocowych podejmowanych przez rząd niemiecki. Należy podkreślić, że w poniższej analizie prezentujemy konsekwencje zakłóceń w dostawach gazu i spadku produkcji tylko w Niemczech. Przerwy w dostawach gazu mogą przyczynić się do spadku aktywności również w innych krajach (np. Włochy, Austria), co potęgowałoby skalę negatywnego wstrząsu na tempo wzrostu gospodarczego w Polsce.
W celu oszacowania wpływu "szoku gazowego" na polską gospodarkę posłużyliśmy się opracowaną przez OECD tablicą przepływów międzygałęziowych (tzw. analiza input-output) dotyczącą 2018 r. Obejmuje ona wartości transakcji pomiędzy 45 branżami gospodarek pomiędzy 71 krajami, co pozwala na bardzo szczegółową analizę rozlewania się "szoku gazowego" w Niemczech na różne kraje i sektory.
W naszej analizie szukamy odpowiedzi na pytanie w jakim stopniu spadek produkcji w Niemczech przyczyni się do zmniejszenia popytu na dobra pośrednie produkowane w Polsce, tym samym ich produkcji.
- ekty bezpośrednie, które reprezentują bezpośredni wpływ spadku produkcji w Niemczech na aktywność polskich branż będących bezpośrednimi dostawcami komponentów i półproduktów na potrzeby niemieckiego przetwórstwa. Efekty te zmaterializują się w Polsce od razu po spadku produkcji w Niemczech.
- efekty pośrednie, które reprezentują wtórne efekty "szoku gazowego". Obejmują one m.in. spadek produkcji w polskich przedsiębiorstwach, które dostarczają dobra pośrednie na potrzeby innych polskich firm będących bezpośrednimi dostawcami dla niemieckich przedsiębiorstw.
Efekty pośrednie uwzględniają również spadek produkcji w polskich przedsiębiorstwach, które współpracują z zagranicznymi firmami będącymi dostawcami dla niemieckich przedsiębiorstw. Z uwagi na rozbudowaną siatkę (często międzynarodowych) powiązań efekty pośrednie mogą zmaterializować się w pełni z pewnym opóźnieniem w stosunku do wystąpienia przerw w dostawach gazu w Niemczech.
Relatywna skala efektów bezpośrednich i pośrednich jest mocno zróżnicowana w zależności od branży. W niektórych dominują efekty bezpośrednie - przykładowo produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych posiada dużą ekspozycję na niemieckie branże, które zostaną mocno dotknięte przez zakłócenia w dostawach gazu. Z kolei efekty pośrednie dominują w przypadku "Wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę". Spadek produkcji w Niemczech bezpośrednio ma niewielki wpływ na aktywność w tej branży. Jednak z uwagi na spadek produkcji w innych kategoriach polskiego przetwórstwa, w tej branży również odnotowany zostanie spadek aktywności z uwagi na zmniejszone zapotrzebowanie na energię.
Nasza analiza wskazuje, że łącznie w ramach efektów bezpośrednich i pośrednich "szok gazowy" w Niemczech przyczyniłby się do znaczącego spadku produkcji w Polsce w ramach kategorii takich jak "produkcja metali" (o 7,9 proc.), "górnictwo surowców nieenergetycznych" (o 5,2 proc.), "produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych" (4,5 proc.), "działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie" (3,3 proc.) oraz "produkcja papieru i wyrobów z papieru" (3,2 proc.).
W pozostałych polskich branżach szacowany przez nas spadek produkcji nie przekracza 3 proc. (por. wykres). Zgodnie z przyjętymi założeniami, obliczone przez nas zmniejszenie produkcji w Polsce zmaterializowałoby się w Polsce w IV kw. br. i I kw. 2023 r. Na podstawie naszych szacunków możemy stwierdzić, że w ramach całej gospodarki wartość dodana w okresie IV kw. 2022 r. - I kw. 2023 r. będzie niższa o 1,5 proc. w porównaniu do scenariusza bez wystąpienia "szoku gazowego". Z uwagi na genezę wstrząsu i powiązania handlowe pomiędzy Polską i Niemcami, szok ten będzie skoncentrowany w przetwórstwie przemysłowym. Oczekujemy, że wartość dodana w przetwórstwie obniży się w tym okresie o 3,5 proc.
Szacujemy, że "szok gazowy" obniży średnioroczną dynamikę PKB w Polsce o 0,4 pkt. proc. w 2022 r. i o 0,3 pkt. proc. w 2023 r. Wpływ zakłóceń w dostawach gazu w Niemczech został częściowo uwzględniony naszym zrewidowanym scenariuszu makroekonomicznym. Niemniej jednak rzeczywista skala spadku aktywności w Niemczech jest obecnie trudna do oszacowania i zależy od wielu czynników, a tym samym "szok gazowy" stanowi ryzyko w dół dla naszej prognozy wzrostu gospodarczego w br. (4,1 proc. r/r) i 2023 r. (3,3 proc.).
GAZ ZIEMNY
- Max 3,01
- Min 2,86
- Stopa zwrotu - 1T 5,73%
- Stopa zwrotu - 1M 12,17%
- Stopa zwrotu - 3M 36,57%
- Stopa zwrotu - 6M 31,11%
- Stopa zwrotu - 1R -2,32%
- Stopa zwrotu - 2R -50,00%
Raport Credit Agricole Bank Polska
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
