Koniec stanu zagrożenia epidemicznego coraz bliżej. Jakie zmiany czekają pracowników i pracodawców?

Odwołanie z dniem 1 lipca stanu zagrożenia epidemicznego obowiązującego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 przewiduje projekt rozporządzenia, który opublikowano we wtorek na stronach Rządowego Centrum Legislacji. 

- Najważniejsze jest to, że udało się uregulować kwestię pracy zdalnej w rozwiązaniach kodeksowych w ramach nowelizacji, która weszła w życie 7 kwietnia. Dzięki temu nie będzie już ryzyka, że pracodawcy będą musieli w szybki sposób przestawić się z jednego trybu pracy na drugi. Pod tym kątem ustawodawca zdążył zanim zostanie zniesiony stan zagrożenia epidemicznego, co zresztą mogło być jedną z przesłanek, dla których czekał do lipca - skomentował w rozmowie z Interią Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting.

Ostatnie zmiany w Kodeksie pracy wprowadziły nowe, szczegółowe regulacje dotyczące pracy zdalnej, które obowiązują niezależnie od stanu zagrożenia epidemią. 

Przypomnijmy jednak, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oraz w okresie 3 miesięcy po jego odwołaniu pracodawca może wydać pracownikowi polecenie, aby wykonywał pracę zdalnie (w wielu firmach praca zdalna może wciąż opierać się na tej regulacji). 

W tym przypadku wykonywanie pracy zdalnej odbywa się nawet wtedy, gdy jeszcze nie został opracowany wymagany przez nowe przepisy regulamin pracy zdalnej (lub z pracownikami nie zawarto żadnego porozumienia dotyczącego zasad pracy zdalnej).

W ramach ustawy covidowej zawieszono obowiązek wykonywania badań okresowych pracowników. Gdy rozporządzenie odwołujące stan zagrożenia epidemicznego wejdzie w życie, firmy będą mieć 180 dni na nadrobienie tych zaległości. 

- Okresowe badania medycyny pracy nie musiały być przeprowadzane w czasie epidemii i zagrożenia epidemicznego. Teraz pracodawcy będą musieli ponownie się nimi zająć - przypomina Oskar Sobolewski.

- Ważna była również zmiana dotycząca honorowych dawców krwi i uzyskaniu przez nich prawa do dwóch, a nie jednego płatnego dnia urlopu, jednak ten aspekt również zdążył już zostać wpisany na stałe do systemu prawnego - dodaje. 

Stan zagrożenia epidemicznego wprowadził szczególne przepisy dotyczące legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce (dodatkowo pobyt ten jest regulowany specjalnymi przepisami związanymi z wojną w Ukrainie).

Ustawa covidowa wprowadziła zasadę przedłużenia ważności zezwoleń na pobyt czasowy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni (w tym przypadku stanu zagrożenia epidemicznego).

Co ważne, legalizacja pobytu Ukraińców regulowana jest innymi przepisami (ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym), które zakładają, że "automatyczne" przedłużenie legalności pobytu przestanie obowiązywać 24 sierpnia 2023 roku.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego część pracodawców korzystała też z ustawowego ograniczenia wysokości odprawy lub odszkodowania wypłacanego pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Jego wysokość nie mogła przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ten limit zniknie po 1 lipca.

Warto też przypomnieć, że w czasie obowiązywania przepisów covidowych pracodawca mógł wysłać na urlop pracownika nawet w terminie nieuzgodnionym wcześniej w zakładowym planie urlopów (chodzi o niewykorzystany urlop z poprzedniego roku). Jeżeli 1 lipca zostanie zniesiony stan zagrożenia epidemicznego, przepisy dotyczące urlopów wrócą do reguł sprzed pandemii.

Oprac. JŚ, ARŻ

***