Kto może brać udział w przetargu na zamówienie publiczne?
Firmy zainteresowane udziałem w procedurze przetargowej, oprócz szczegółowo określonych przez zamawiającego kryteriów dotyczących realizacji przedmiotu zamówienia, muszą spełniać szereg warunków podmiotowych odnoszących się ściśle do nich, jako wykonawców. Firma startująca do przetargu musi znajdować się m.in. w dobrej kondycji finansowej, legitymować się odpowiednimi uprawnieniami oraz gwarantować prawidłową i sprawną realizację zamówienia.
Obowiązujące przepisy Prawa zamówień publicznych określają, jakie warunki podmiotowe muszą spełniać wykonawcy, by móc przystąpić do procedury udzielania zamówienia publicznego. Są to regulacje dotyczące wszystkich podmiotów zainteresowanych udziałem w przetargu, niezależnie od trybu, w jakim jest on organizowany.
O udzielenie zamówienia publicznego mogą ubiegać się wykonawcy, którzy:
- posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień,
- posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie
- dysponują potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
- znajdują się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Jak czytamy w piśmie Urzędu Zamówień Publicznych zamieszczonym na jego stronie internetowej (www.uzp.gov.pl): "Warunki udziału w postępowaniu mają na celu ograniczenie ryzyka wyboru wykonawcy niezdolnego do wykonania zamówienia publicznego lub w stosunku do którego, ze względu na sytuację podmiotową zachodzi prawdopodobieństwo nienależytego wykonania zamówienia. Przez warunki udziału w postępowaniu należy, zatem rozumieć warunki określone przez ustawodawcę odnoszące się do właściwości podmiotowej wykonawcy, których spełnienie jest wymagane od każdego wykonawcy przystępującego do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pod rygorem wykluczenia".
O udzielenie zamówienia publicznego nie może ubiegać się wykonawca, który podlega z mocy ustawy wykluczeniu z procedury przetargowej. Zaistnienie którejś z sytuacji wymienionych w zamkniętym katalogu art. 24 ust. 1 Prawa zamówień publicznych powoduje obowiązkowe wykluczenie przez zamawiającego wykonawcy z przetargu. Wykluczeniu podlegają np. wykonawcy, którzy wyrządzili szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, jeżeli szkoda ta została stwierdzona orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania. Wykonawca nie będzie jednak podlegał wyłączeniu, jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia było następstwem okoliczności, za które nie ponosił odpowiedzialności. Ponadto szans na przystąpienie do przetargu nie mają wykonawcy, w stosunku do których otwarto likwidację lub ogłoszono upadłość. Przy czym nie dotyczy to wykonawców, którzy po ogłoszeniu upadłości zawarli układ zatwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu, jeżeli układ nie przewiduje zaspokojenia wierzycieli poprzez likwidację majątku upadłego. Udziału w przetargu nie wezmą również wykonawcy, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne bądź zdrowotne. Wyjątek stanowią ci przedsiębiorcy, którzy korzystają z przewidzianych prawem zwolnień, odroczeń lub uzyskali możliwość rozłożenia na raty zaległych płatności albo uzyskali wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.
Z udziału w przetargu wykluczeni zostaną wykonawcy będący w konflikcie z prawem. W przypadku przedsiębiorców będących osobami fizycznymi wykluczające jest prawomocne skazanie za przestępstwo takiej osoby, popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przekupstwa, przeciwko środowisku, obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych. Taki sam skutek odnosi prawomocne skazanie za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Podobne regulacje mają zastosowanie w stosunku do wspólników spółek jawnych czy partnerów spółek partnerskich. W przypadku osób prawnych kwestia karalności dotyczy urzędujących członków organu zarządzającego.
Do procedury przetargowej nie mogą przystąpić wykonawcy, którzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub w celu sporządzenia oferty posługiwali się osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, chyba że udział tych wykonawców w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji. Jeżeli przystąpienie do przetargu uzależnione jest od wniesienia wadium, to niedopełnienie tego obowiązku również powoduje wykluczenie wykonawcy z przetargu
Od wymienionych warunków podmiotowych należy odróżnić konieczne do spełnienia kryteria przedmiotowe. Odnoszą się one nie do podmiotu ubiegającego się o udzielenie zamówienia, ale do samego przedmiotu zamówienia, jego opisu i warunków, na jakich będzie ono realizowane. Niespełnienie tych wymogów powoduje, że oferta wykonawcy zostaje odrzucona.
Ciężar udowodnienia spełniania zastrzeżeń podmiotowych i przedmiotowych zawsze obciąża wykonawcę. Co więcej, zamawiający ma prawo żądać od wykonawcy oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie wymogów udziału w postępowaniu. Do zamawiającego należy bowiem wybór kryteriów stawianych wykonawcom mających na celu zagwarantowanie prawidłowego wykonania zamówienia. Na podstawie tych warunków zamawiający określa dokumenty, które po przedstawieniu przez wykonawców mają potwierdzać ich spełnianie. Rodzaje dokumentów, jakich może żądać zamawiający oraz formy, w jakich mogą być one składane, określa rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w tej sprawie (Dz. U. z 2009 r. nr 226, poz. 1817).
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.01.2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. nr 113, poz. 759).
autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa Nr 682 z dnia 2010-07-22