Lawinowo rośnie liczba zwolnień L4. Kto choruje najczęściej?

• W ub.r. Polacy opuścili w pracy 288,8 mln dni
• Polak korzysta z L4 przeciętnie przez 12 dni w roku
• 4 na 10 Polaków nie wzięło w ciągu roku zwolnienia lekarskiego
• Absencja co piątego pracownika przekracza 15 dni w roku
• Częściej i dłuższe zwolnienia biorą pracownicy fizyczni

W ub.r. zarejestrowano w Polsce 27 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy na łączną liczbę 288,8 mln dni - wynika z ostatnich danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To o prawie jedną trzecią więcej niż rok wcześniej (20,5 mln w 2021 roku). Najczęstszą przyczyną nieobecności w pracy były choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej (16,4 proc. nieobecności), ciąża, poród i połóg (15,7 proc.), choroby układu oddechowego (14,2 proc.), urazy, zatrucia i inne skutki działania czynników zewnętrznych (13,3 proc.) oraz zaburzenia psychiczne (10 proc.).

- Dane o absencji pracowników z powodu zwolnień lekarskich są alarmujące i powinny skłonić do działań przede wszystkim samych pracodawców. Przedsiębiorstwa ponoszą bardzo wysokie koszty związane z nieobecnością członków zespołu, zarówno bezpośrednie jak wypłata wynagrodzenia za pierwsze dni zwolnienia, jak i pośrednie, związane z czasowym obsadzeniem wakatów. Zdrowie pracowników staje się języczkiem u wagi coraz większej liczby firm w Polsce, szczególnie w obliczu nadal niespłaconego długu covidowego i niezmiennie słabej kondycji publicznych usług medycznych. Przejawem tej troski są między innymi oferowane benefity, które często wpisują się w szerszy kontekst kultury organizacyjnej. Aż 2 na 3 pytanych przez nas pracowników nie wyobraża sobie braku pakietu medycznego, dopiero na drugim i trzecim miejscu znalazły się dofinansowanie do wypoczynku i ubezpieczenie na życie. A właśnie możliwość korzystania z firmowego pakietu medycznego ma bezpośrednie przełożenie na absencję pracowników - mówi Alina Smolarek, dyrektorka HR w Centrum Medycznym ENEL-MED.

W ciągu minionego roku pracownik w Polsce przebywał średnio 12 dni na zwolnieniu lekarskim. 6 na 10 Polaków choć raz było nieobecnych w pracy z powodu choroby. Do tygodnia (czyli 5 dni roboczych) na L4 przebywało 16 proc. zapytanych, od 6 do14 dni - 23 proc., a 15 dni lub więcej - 22 proc. Aż 40 proc. pracowników nie skorzystało z takiej opcji ani razu w ciągu roku.

Duże znaczenie ma rodzaj wykonywanej pracy. Średnia liczba dni na L4 w przypadku pracownika fizycznego wyniosła 16, gdy wśród specjalistów wykonujących pracę umysłową - 10 dni. Zwolnienia pracowników fizycznych są też dłuższe - minimum 15 dni na zwolnieniu przebywało 27 proc. z nich i 18 proc. specjalistów.

Częściej nieobecne w pracy były kobiety (średnio prawie 15 dni w roku) niż mężczyźni (9,5 dnia), co w dużej mierze spowodowane jest sytuacjami związanymi z ciążą i porodem. Biorąc pod uwagę wiek, najzdrowsi wydają się być najmłodsi i jednocześnie najstarsi pracownicy (średnio 8 i 9 dni wolnych z powodu choroby w grupach wiekowych 18-25 lat oraz 56-65 lat). Wśród osób w wieku 36-45 lat ta średnia jest najwyższa i wynosi 14 dni.

Biorąc pod uwagę wielkość firmy, pracownicy tych największych korzystają ze zwolnień częściej niż ich koledzy z mniejszych podmiotów. Pracownik małej i średniej firmy przebywał na L4 przeciętnie niecałe 11 dni, gdy w przypadku dużych przedsiębiorstw wynik ten wynosi 14 dni.

Z badania "Zdrowy pracownik 2023" wynika, że możliwość korzystania z opieki zdrowotnej zapewnionej przez pracodawcę przekłada się na niższą absencję. 42 proc. zapytanych pracowników wskazuje, że dzięki firmowym pakietom medycznym nie muszą zwalniać się wcześniej z pracy, aby stać w kolejkach, mają łatwiejszy dostęp do e-recept oraz teleporad. W konsekwencji dłużej są w pracy. Częściej tę opinię podzielają młodsi pracownicy - 44 proc. i 47 proc. wskazań na "tak" w grupach wiekowych 18-25 lat i 26-35 lat. Rzadziej osoby w wieku 56-65 lat (36 proc. wskazań). Co czwarty respondent jest odmiennego zdania i nie widzi przełożenia pakietów firmowych na absencję w pracy (23 proc.), a co trzeci nie ma pakietu medycznego (36 proc.).

- Rutynowe kontrole u okulisty czy ginekologa, okresowe badania medycyny pracy, wsparcie psychologiczne - to tylko przykłady usług, których na co dzień potrzebują pracownicy. Kalendarz działań pracodawcy na rzecz zdrowia pracowników może obejmować wiele propozycji od profilaktyki do szczepień na grypę i wspierać firmy w zapobieganiu absencjom. W dalszej perspektywie takie wsparcie wpływa na wzmocnienie wizerunku pracodawcy troszczącego się o zdrowie swoich pracowników - uważa Alina Smolarek.

Wojciech Szeląg