Nadchodzi nieuniknione? Zagrożony co piąty pracownik w Polsce

Finansiści, prawnicy, niektórzy urzędnicy państwowi, specjaliści ds. administracji, a nawet tak cenieni obecnie programiści - wszyscy oni powinni obawiać się nadejścia zmian, które niesie ze sobą upowszechnienie sztucznej inteligencji (AI). Polski Instytut Ekonomiczny przebadał, które zawody są najbardziej zagrożone. Wynik jest przygnębiający - zaliczają się do nich w szczególności te prace, które wymagają wyższych kwalifikacji. PIE zwraca uwagę, że nie mówimy tylko o finansistach, prawnikach czy programistach. O swoje kariery i stanowiska pracy powinni się obwiać także menedżerowie, sekretarki, a nawet... nauczyciele akademiccy.

Wciąż nie wiemy, jaki finalnie będzie wpływ sztucznej inteligencji na nasze życie i czy AI nie będzie - w strachu przed społecznymi stukami - w jakiś sposób ograniczana. Mimo wszystko już można wymienić zawody najbardziej narażone na konkurencję AI. PIE w swoim raporcie sporządziło listę 20 zawodów o największej ekspozycji na działanie AI:

• specjaliści ds. finansowych;
• matematycy, aktuariusze i statystycy;
• specjaliści z dziedziny prawa;
• urzędnicy państwowi ds. nadzoru;
• specjaliści ds. administracji i zarządzania;
• analitycy systemów komputerowych i programiści;
• sekretarki
• kierownicy ds. sprzedaży, marketingu i rozwoju;
• pracownicy ds. finansowo-statystycznych;
• nauczyciele akademiccy;
• inżynierowie (z wyłączeniem elektrotechnologii);
• literaci, dziennikarze i filolodzy;
• kierownicy ds. obsługi biznesu i zarządzania;
• kierownicy ds. technologii informatycznych i telekomunikacyjnych;
• specjaliści do spraw sprzedaży, marketingu i public relations;
• specjaliści z dziedzin społecznych i religijnych;
• średni personel do spraw finansowych;
• specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych;
• bibliotekoznawcy, archiwiści i muzealnicy;
• pracownicy obsługi biurowe.

Jeśli kogoś przeraża powyższa lista, spieszymy donieść, że wiele jeszcze może się zmienić wraz z rozwojem AI i regulacjami prawnymi, które będą jej towarzyszyć.

W dwudziestce zawodów najmniej narażonych na zagrożenie ze strony AI możemy przede wszystkim robotników. Będą wśród nich robotnicy wykonujący proste prace w przemyśle, budownictwie czy transporcie oraz robotnicy z branży górniczej. AI na rynku pracy nie zagraża także leśnikom, rolnikom i rybakom. 

O swoją pracę nie powinni się martwić również pracownicy kuchenni czy osoby sprzątające. Z badań wynika, że pracy nie powinno zabraknąć dla operatorów różnych maszyn, zwłaszcza tych pracujących w terenie, których zadania nie są rutynowe, czy wręcz powtarzalne.

Także nauczyciele szkół podstawowych czy średnich z oczywistych względów nie powinni bać się o pracę.

Kobiety w Polsce są bardziej narażone na zmiany w pracy spowodowane wprowadzaniem AI, niż mężczyźni - wynika z badań PIE.

"W grupie 20 grup zawodów najbardziej narażonych na zmiany związane z wprowadzeniem AI pracuje aż 28 proc. wszystkich zatrudnionych w Polsce kobiet i 17 proc. mężczyzn - wylicza Polski Instytut Ekonomiczny.

Przyczyny wydają się proste: kobiety rzadziej podejmują się prac fizycznych i częściej są lepiej wykształcone od mężczyzn - pracują więc w zawodach mocniej wystawionych na wykorzystanie AI.

PIE wskazuje, że sektor działalności finansowej i ubezpieczeniowej wykazuje najwyższą ekspozycję na AI. Wiąże się to z dużą ilością informacji przetwarzanych w obu branżach.

Sektor rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa odnotowuje najniższą ekspozycję na AI, co sugeruje, że jest on najmniej dotknięty przez rozwój tych technologii. Podobnie niski poziom ekspozycji można zauważyć w działalności gastronomicznej i zakwaterowaniu oraz w budownictwie - konkluduje PIE.

Niewątpliwie, wyższą elastyczność na rynku pracy (tej eksponowanej na wpływ AI) zachowają osoby o sporych kompetencjach cyfrowych. Polska wciąż nie należy do europejskich prymusów.

Wykres. Odsetek osób, których umiejętności cyfrowe są na poziomie podstawowym lub wyższym w 2023 r. w państwach UE

Okazuje się, że pracownicy w województwie mazowieckim są najsilniej narażeni na oddziaływanie AI, co wynika z koncentracji zawodów specjalistycznych.

Województwa małopolskie, dolnośląskie, pomorskie i śląskie również wykazują wysoką ekspozycję na działanie AI (duże aglomeracje miejskie, które koncentrują działalność firm i instytucji korzystających z zaawansowanych technologii).

Z kolei województwa lubelskie, podlaskie, świętokrzyskie i kujawsko-pomorskie mają najniższe wskaźniki w Polsce (struktura zatrudnienia podpowiada, że ekspozycja na działanie AI będzie tam najmniejsza.

***