Nowy trend w szkolnictwie. Uczelnie łączą się z powodu "demograficznego tsunami"
Spadająca z roku na rok liczba studentów wymusza zmiany na rynku szkół wyższych. Kolejne uczelnie decydują się na fuzje lub przejęcia, by uniknąć bankructwa, a także, by zwiększyć swój potencjał i przyciągnąć do siebie więcej studentów. Na razie trend ten występuje wśród szkół prywatnych. Niewykluczone, że za 2-3 lata zaczną się łączyć również uczelnie państwowe.
- Uczelnie coraz częściej decydują się na fuzje i przejęcia, co wynika ze spadającej liczby studentów. Niektórzy to zjawisko nazywają "demograficznym tsunami". Innym bardzo ważnym powodem jest chęć poprawy swojej pozycji konkurencyjnej poprzez połączenie potencjału dwóch lub więcej uczelni - wyjaśnia Paweł Zygarłowski, prezes Centrum Rozwoju Szkół Wyższych TEB Akademia w rozmowie z Agencją Informacyjną Newseria.
Jego zdaniem, na łączeniu szkół zyskują wszyscy, zarówno same uczelnie, jak i studenci. Przede wszystkim korzyścią dla obu stron jest większy potencjał dydaktyczny szkół.
- Mogą lepiej przygotowywać programy, co jest szczególnie istotne z perspektywy rynku pracy, mają szansę lepiej skonsultować je z pracodawcami. Korzyścią dla studentów jest to, że funkcjonują w bezpieczniejszych uczelniach, lepiej przygotowanych do ich obsługi, zapewniający szerszy wachlarz usług, w uczelniach dużych, które mają wystarczającą skalę, by rozwijać swoją infrastrukturę dla studentów - wymienia ekspert.
W jego ocenie, dzięki fuzjom i połączeniom spadnie ryzyko, że studenci będą mieli dyplomy uczelni, które już zniknęły z rynku. A takie sytuacje w najbliższym czasie mogą mieć coraz częściej miejsce.
W ostatnich trzech latach już około 20 polskich uczelni prywatnych zmieniło założyciela (to sytuacja, w której nabywane są akcje lub udziały spółki kapitałowej będącej założycielem uczelni przejmowanej). Procesy te dotyczą teraz ok. 7 proc. wszystkich istniejących niepaństwowych szkół wyższych.
- Same fuzje, czyli proces, kiedy dwie lub więcej uczelni łączą się w jedną, jest jeszcze stosunkowo rzadko spotykany. Dopiero 1 października w sektorze szkół niepublicznych nastąpi pierwszy tego typu proces. Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu połączy się z Wyższą Szkołą Zarządzania i Finansów we Wrocławiu, a do Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu zostanie włączona Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna w Szczecinie - informuje prezes Centrum Rozwoju Szkół Wyższych TEB Akademia.
W wyniku fuzji szkół na Dolnym Śląsku powstanie największa uczelnia niepubliczna na tym terenie. Pod względem wielkości i liczby studentów (13 tysięcy) może konkurować z państwowymi szkołami - Politechniką Wrocławską i Uniwersytetem Wrocławskim.
Jednak zjawisko to w Polsce nabiera przyspieszenia.
- Należy się spodziewać, że w najbliższych latach liczba fuzji i przejęć, szczególnie w sektorze niepublicznym, będzie wzrastała. Będzie to ok. 10 takich procesów rocznie w całym sektorze - ocenia Paweł Zygarłowski.
Jego zdaniem, już wkrótce zjawisko to zacznie dotyczyć również sektora państwowego.
- Uczelnie państwowe będą o tym dyskutować. To się w kilku ośrodkach akademickich dzieje. Sądzę, że presja wynikająca z tego, że coraz więcej uczelni publicznych ma problemy finansowe, wprowadza się plany naprawcze, ministerstwo grozi wprowadzeniem zarządu komisarycznego, będzie powodować, że takie tematy będą występować również w sektorze publicznym. Jednak nie spodziewam się, by dochodziło do procesów połączeń w najbliższych 2-3 latach - mówi Paweł Zygarłowski.
Jak dodaje, w tym przypadku procesy te będą znacznie trudniejsze. Wiążą się np. z długimi dyskusjami, z koniecznością uzyskiwania zgody organów kolegialnych poszczególnych uczelni oraz z utratą pewnego prestiżu. Dodatkowo, jeśli w procesie przejęcia czy fuzji bierze udział szkoła publiczna, wymagana jest ustawa, natomiast w przypadku uczelni zawodowych - rozporządzenie Rady Ministrów.
Zdaniem eksperta, nawet w przypadku uczelni prywatnych są to trudne procesy.
- Szacuje się, że w biznesie 25 proc. tego typu procesów kończy się sukcesem, w przypadku uczelni ten odsetek pewnie jest większy. Ale zawsze to proces trudny z powodów formalnych, z powodu łączenia różnych kultur organizacyjnych poszczególnych uczelni - wyjaśnia Paweł Zygarłowski.
Proces ten od pewnego czasu sprawdza się zagranicą. Co więcej, często do połączenia uczelni dochodzi z inicjatywy władz danego państwa, które chce mieć tzw. okręty flagowe, czyli uznane ośrodki edukacyjne, które mogą konkurować z uczelniami w innych krajach, są zdecydowanie bardziej efektywne ekonomicznie i mają większy dostęp do grantów badawczych
Biznes INTERIA.PL na Facebooku. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
- Taki proces stymulowany przez państwo miał miejsce w Norwegii, gdzie odpowiedniki naszych wyższych szkół zawodowych były łączone w większe uczelnie, żeby powiększyć ich potencjał. Motyw związany z tym, że uczelnie starają się nie zbankrutować, bardzo często występuje na rynku amerykańskim. Tam wiele uczelni małych, w szczególności wyznaniowych, zostało wchłoniętych przez większe szkoły - mówi prezes Centrum Rozwoju Szkół Wyższych TEB Akademia.
