Od samolotów do śmigłowców - świętują 100-lecie powstania zakładu

12 lipca br. Finmeccanica-AgustaWestland świętowała stulecie powstania zakładu Westland Aircraft w Yeovil i wiele sukcesów lotniczych, które dokonano od momentu ich utworzenia. Założone w 1915 r. zakłady Westland wyprodukowały wiele samolotów takich jak Whirlwind, Welkin, Wapiti, Lysander zanim skupiły się na produkcji śmigłowców i później też ich projektowaniu, czego rezultatem są takie maszyny jak Lynx i AW101.

W 2001 r. AgustaWestland powstała z połączenia dwóch wielkich firm lotniczych i od 2004 r. stała się własnością Finmeccanica. W 2007 r. Agusta obchodziła stulecie rozpoczęcia działalności, a obecnie firma Westland osiągnęła ten sam historyczny kamień milowy.

Obecnie, 100 lat po skonstruowaniu pierwszego morskiego samolotu Short Type 184, zakład w Yeovil jest liderem technologii śmigłowcowej - projektuje, rozwija i produkuje najnowszej generacji maszyny, znajdujące zastosowanie do zadań cywilnych i wojskowych. W Yeovil znajduje się linia montażu końcowego śmigłowców Super Lynx 300, AW159 i AW101, a także cywilnego śmigłowca nowej generacji AW189. Zakład jest także głównym dostawcą śmigłowców dla brytyjskiego Ministerstwa Obrony Narodowej, zapewnia też zintegrowane wsparcie operacyjne (IOS) oraz pakiety usług szkoleniowych dla śmigłowców Apache AH Mk.1, Merlin, Sea King i AW159 Wildcat, które stanowią część brytyjskiej floty śmigłowcowej.

Firma Finmeccanica-AgustaWestland w znacznym stopniu przyczynia się też do rozwoju gospodarki Wielkiej Brytanii zatrudniając ponad 3200 pracowników oraz generując kolejne 6800 miejsc pracy

u swoich poddostawców. Jest także nagrodzonym pracodawcą, który aktywnie wspiera edukację

i rozwój umiejętności w szkołach i na uczelniach oraz oferuje szeroki wybór praktyk dla tych absolwentów szkół wyższych lub średnich, którzy chcą być częścią przyszłych osiągnięć lotniczej spółki.

W kwietniu 1915 r. bracia Petter, którzy prowadzili dobrze prosperujący zakład inżynieryjny w Yeovil, podjęli decyzję, aby zaoferować swoje usługi rządowi, celem wsparcia go w okresie wojny. Admiralicja zleciła im szybie rozpoczęcie produkcji samolotów morskich Short 184 na licencji. W ten sposób utworzono zakład Westland Aircraft jako oddział firmy Petters Ltd i tak rozpoczęło się sto lat historii lotnictwa.

Zaprojektowany przez Short Brothers Ltd jako samolot morski z torpedami, Short 184 był pierwszym samolotem, który został wyprodukowany w zakładach Westland Aircraft w Yeovil. Konstrukcja samolotu było typowa dla tego okresu; usztywnione drutem, drewniane ramy z kadłubem i skrzydłami pokrytymi tkaniną. Produkcja samolotu Short 184 rozpoczęła się w lipcu 1915 r., a pierwszy samolot został ukończony w grudniu 1915 r. Maszynę zdemontowano i przetransportowano za pomocą powozu konnego do Yeovil, skąd koleją przewieziono go do River Hamble, aby mógł zostać przetestowany. Przed końcem pierwszej wojny światowej, produkcja w Yeovil została rozwinięta o lekki bombowiec DH9A i dwusilnikowych ciężki bombowiec Vickers Vimy.

Popyt na samoloty wojskowe uległ znacznemu zmniejszeniu po wojnie, więc zakłady Westland zaczęły projektować samoloty cywilne. Latanie nadal było uznawane za niebezpieczne, ale wojna przyśpieszyła rozwój statków powietrznych. Projektanci i inżynierowie mogli teraz skupić się na poprawie bezpieczeństwa i zdatności do lotu statków powietrznych. W tym okresie poszukiwano cywilnego luksusu w samolotach, rozwijano koncepcję zamkniętych kokpitów, kabin pasażerskich i dokładano wszelkich starań, aby te maszyny wyglądały bardziej elegancko, latały coraz wyżej i szybciej. Wiele statków powietrznych takich jak Widgeon, Wessex, Wapiti i Pterodactyl powstało w okresie międzywojennym.

W 1933 r., samolot wyprodukowany przez zakłady Westland jako pierwszy przeleciał nad Mount Everest. Ekspedycja Houston Mount Everest miała na celu udowodnić, że brytyjski samolot z brytyjską załogą może latać nad najwyższym szczytem Ziemi, a ta możliwość może zostać wykorzystana do pogłębiania wiedzy naukowej poprzez fotografowanie niedostępnego i niebezpiecznego terenu. Dwa znacznie zmodyfikowane samoloty Wapitis znane jako PV.3 Houston-Westland i PV.6 Houston-Wallace zostały przystosowane do lotów w ciężkich warunkach. Podczas pierwszego lotu udało się zdobyć szczyt, a podczas drugiego, wbrew wcześniejszym wytycznym, osiągnięto naukowe cele ekspedycji. Tygodnik The Times nazwał to wydarzenie "wspaniałym przypadkiem niesubordynacji". Piloci najpierw zostali upomniani przez Królewską Marynarkę Wojenną za naruszenie zasad postępowania, ale później zostali uhonorowani Krzyżem Sił Powietrznych.

Podczas II wojny światowej firma Westland i jej zakłady w całości poświęciły się produkcji statków powietrznych, w przeciwieństwie do poprzedniej wojny, podczas której również produkowały uzbrojenie. Zakład Supermarine w Southampton został zniszczony przez Luftwaffe w 1940 r., paraliżując produkcję Spitfire i Seafire, których produkcja i naprawy zostały przeniesione do zakładów Westland. Ponad 2000 tych samolotów zostało tam wytworzonych, a jeszcze więcej zostało naprawionych.

Kolejna słynna konstrukcja wyprodukowana przez zakłady Westland w czasie wojny to Lysander, który zyskał sławę podczas służby dla brytyjskiego Zarządu Operacji Specjalnych (SOE). Ich zadaniem było wysadzanie i odbieranie agentów lub opuszczonych załóg samolotów alianckich we Francji. Produkowano też myśliwce Westland Whirlwind i Welkin, a ostatni samolot wytworzony przez firmę - Wyvern - służył w Królewskiej Marynarce Wojennej po wojnie.

W 1946 r. zarząd zakładów Westland podjął decyzję, aby skupić się całkowicie na branży śmigłowcowej. Ta odważna decyzja nie została podjęta z łatwością, mając na uwadze, że w tamtym okresie śmigłowce nie były tak popularne i miały bardzo ograniczone możliwości. Zakłady Westland początkowo produkowały maszyny firmy Sikorsky na licencji, korzystając z technologicznej przewagi Stanów Zjednoczonych, zamiast podążać za raczkującym jeszcze wówczas przemysłem w Wielkiej Brytanii. Wkrótce jednak opracowały śmigłowce własnej konstrukcji. Później, w wyniku zachęt rządu brytyjskiego zakłady Westland nabyły Fairey Aviation Ltd i oddziały przedsiębiorstw Bristol Aeroplane Co i Saunders-Roe, które zajmowały się produkcją śmigłowców. Pierwsze śmigłowce takie jak Dragonfly i Whirwind służyły w brytyjskich siłach zbrojnych oraz były sprzedawane na eksport. Kolejne maszyny to większe i oferujące lepsze osiągi śmigłowce Wessex i Sea King.

W 1971 r. śmigłowiec Westland Lynx zrealizował swój dziewiczy lot, a w 2015 r. mocno zmodernizowany Super Lynx 300 jest nadal produkowany. W 1986 r. specjalnie zmodyfikowany model Lynx, seryjny G-LYNX, pobił rekord świata prędkości śmigłowca osiągając 400,87 km/h (249.10 mph/) podczas kursu na Somerset Levels. Od prawie 30 lat żadna maszyna nie była w stanie pobić tego rekordu, pomimo wielu prób podejmowanych przez innych producentów.

Rezultatem współpracy między firmami Agusta i Westland w latach osiemdziesiątych był śmigłowiec EH101, światowy lider w swojej klasie, obecnie wykorzystywany do różnych zadań: od misji poszukiwawczo-ratowniczych po transport szefów państw/rządów. Jego użytkownikami są klienci na całym świecie. Obecnie EH101 przekształcił się w AW101, który charakteryzuje się najnowszymi technologiami i zintegrowanym wyposażeniem misyjnym.

W 2006 r. podpisano umowę z brytyjskim Ministerstwem Obrony Narodowej na rozwój i produkcję śmigłowca Future Lynx, który później został nazwany AW159 Wildcat. Był to pierwszy w pełni cyfrowo zaprojektowany śmigłowiec firmy AgustaWestland, a jego dziewiczy lot odbył się w 2009 r. Ciekawostką jest, że pierwszym śmigłowcem przekazanym klientowi z Yeovil w 2015 r. był właśnie AW159 Wildcat brytyjskiej Marynarki Wojennej. Odbyło się to sto lat po tym jak odebrała ona pierwszy samolot wyprodukowany przez zakłady Westland w 1915 r.

W ostatnich latach, zakłady w Yeovil rozszerzyły swoje zaangażowanie w programy śmigłowców cywilnych, w szczególności z rodziny najnowszej generacji śmigłowców AgustaWestland, którą tworzą modele AW139, AW169 i AW189. AW189 jest pierwszym cywilnym statkiem powietrznym, który został wyprodukowany w Yeovil od połowy lat 80-tych, podczas gdy łopaty wirnika i przekładnie wszystkich trzech modeli, wchodzących w skład rodziny, wytwarzane są właśnie w Yeovil.

W 2015 r. zakład Finmeccanica-AgustaWestland w Yeovil stoi na czele sektora śmigłowcowego i stanowi centrum nowoczesnej produkcji w Wielkiej Brytanii, wytwarzając najbardziej zaawansowane technologicznie cywilne i wojskowe śmigłowce dla klientów na całym świecie. AgustaWestland w Yeovil posiada kilka centrów doskonałości, które zajmują się projektowaniem i produkcją najnowocześniejszych wirników i przekładni oraz integracją kompleksowych systemów misji i awioniki.