Opóźnia się kluczowa inwestycja. Co z bezpieczeństwem gazowym Polski?

W ubiegłym roku terminal w Świnoujściu przeładował około 4,66 mln ton skroplonego gazu ziemnego. W 2023 r. do gazoportu dotarły 62 dostawy LNG, o cztery ładunki więcej niż w 2022 r. Tym samym po odcięciu dostaw gazu z Rosji Orlen w pełni wykorzystał zarezerwowaną przepustowość terminala. Ze Świnoujścia LNG po regazyfikacji trafia do Krajowego Systemu Przesyłowego, integrującego najważniejsze gazociągi w Polsce. Powiedzieć, że świnoujski terminal ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju, to tyle, co nie powiedzieć nic. 

Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu eksploatowany jest od 2016 roku. Obecnie jego zdolność regazyfikacji - czyli przywracania gazu z postaci skroplonej do gazowej - wynosi 6,2 mld m3 rocznie. Te moce regazyfikacyjne to efekt zakończenia I etapu rozbudowy terminala LNG. Operator systemu gazociągów przesyłowych, spółka Gaz-System, która zawiaduje terminalem, podzieliła bowiem program rozbudowy terminala na etapy. Drugi etap rozbudowy w założeniu objął budowę nowego nabrzeża w celu umożliwienia cumowania, postoju, załadunku i rozładunku mniejszych zbiornikowców LNG - a także budowę trzeciego zbiornika. Na terenie terminala znajdują się już dwa kriogeniczne (czyli zapewniający zachowanie właściwości LNG w bardzo niskiej temperaturze) kontenery do procesowego magazynowania LNG o pojemności 160 tys. m sześc. Każdy. 

I właśnie realizacja tego drugiego etapu rozbudowy terminala opóźnia się. Trzeci zbiornik miał zostać oddany do użytku na początku 2024 r. Termin ten nie został dotrzymany, a Gaz-System jako kolejną datę wskazał koniec kwietnia. Jednak i ten harmonogram okazał się nierealny. Ponieważ nowy termin ukończenia przedsięwzięcia nie został podany, zapytaliśmy Gaz-System, czy może określić choćby przybliżony czas zakończenia prac przy konstrukcji i oddawaniu do użytku trzeciego zbiornika. 

- Aktualnie inwestycja pod nazwą Program Rozbudowy Terminalu LNG znajduje się na końcowym etapie realizacji. Inwestor i wykonawca koncentrują swoje działania na tym, by zakończyć projekt w najkrótszym możliwym terminie z zachowaniem wymogów jakościowych i bezpieczeństwa. Wykonawca prowadzi prace na placu budowy bez przerw - poinformowała redakcję Interia Biznes Iwona Dominiak, rzeczniczka prasowa Gaz-Systemu.  

- Należy podkreślić, że Program Rozbudowy realizowany jest od początku w niełatwych warunkach zewnętrznych (pandemia COVID19, wybuch wojny na Ukrainie, zaburzenia w łańcuchu dostaw materiałów) - zwraca uwagę przedstawicielka polskiego operatora gazociągów. - Gaz-System na bieżąco kontroluje postęp prac. Wykonawca przedstawił Gaz-System przyczyny wystąpienia opóźnień w realizacji inwestycji, które w jego ocenie mogły wpłynąć na wydłużenie niektórych prac - dodaje.  

Wykonawca, o którym mowa, to konsorcjum firm PORR i TGE Gas Engineering GmbH. Pierwszy z konsorcjantów nie wskazał nam, jakie dokładnie przyczyny opóźnień inwestycji wchodzą w grę, zaznaczając, że jedynym podmiotem udzielającym informacji na temat rozbudowy terminala w Świnoujściu jest inwestor. 

- Spółka na bieżąco podejmuje działania związane z nadzorem nad inwestycją i realizacją zawartych kontraktów. Co istotne, terminal pracuje bez zakłóceń i realizuje dostawy gazu ziemnego do krajowego systemu przesyłowego, zapewniając bezpieczeństwo zasilania wszystkim odbiorcom - zapewnia Iwona Dominiak z Gaz-Systemu. 

Po fuzji z Grupą PGNiG podmiotem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo gazowe Polski jest Orlen. To on sprowadza przez Świnoujście LNG do Polski, a dzięki terminalowi rozwija też krajowy rynek LNG małej skali, bijąc kolejne rekordy sprzedaży. Tylko w 2023 roku Orlen załadował w Świnoujściu rekordową liczbę 8423 cystern LNG (więcej o blisko 60 proc. w ujęciu rok do roku) o łącznym wolumenie ponad 149,5 tys. ton. Autocysternami skroplony gaz ziemny trafia do klientów przemysłowych i komunalnych w całym kraju. 

Zapytaliśmy Orlen, czy w świetle opóźnień w inwestycji w tak kluczową infrastrukturę, jak ta na terenie terminala w Świnoujściu, bezpieczeństwo gazowe Polski może być zagrożone. 

"Opóźnienie rozbudowy Terminala LNG w Świnoujściu nie zagraża bezpieczeństwu energetycznemu Polski. Grupa Orlen dysponuje w pełni zdywersyfikowanym portfelem dostaw gazu ziemnego, dzięki czemu zapewnia bezpieczne i nieprzerwane dostawy do polskich odbiorców" - poinformował nas płocki koncern. 

"Krajowe zapotrzebowanie na ten surowiec zaspokajane jest wydobyciem własnym, zarówno ze złóż w Polsce, jak i na Norweskim Szelfie Kontynentalnym, zakupami od zagranicznych dostawców (dostawy realizowane m.in. przez gazociąg Baltic Pipe), a także dostawami LNG (w roku 2023 Orlen wykorzystał w pełni zarezerwowaną przepustowość Terminala LNG w Świnoujściu i dostarczył tą drogą rekordowe 6,5 mld m3 gazu)" - precyzuje Orlen. 

"Ponadto w sposób niezakłócony trwa cykl zatłaczania podziemnych magazynów gazu przed kolejnym sezonem zimowym. Spółka monitoruje sytuację na rynku gazu i zapotrzebowanie na ten surowiec, dzięki czemu na bieżąco podejmuje decyzje w zakresie zarządzania dostawami gazu do Polski" - dodaje biuro prasowe Orlenu. 

Ewentualne obawy o bezpieczeństwo gazowe naszego kraju, które po zerwaniu umów gazowych z Federacją Rosyjską w kwietniu 2022 r. znalazło się w centrum uwagi, rozwiewa też ekspert, którego pytamy o potencjalne negatywne konsekwencje opóźnień w budowie trzeciego zbiornika na LNG w Świnoujściu. 

- Te opóźnienia dzieją się w momencie, w którym mogą się dziać - mamy już niemalże okres letni, więc zużycie gazu jest sezonowo najniższe. Z tego punktu widzenia opóźnienia nie zmieniają nic, jeśli chodzi o bezpieczeństwo i płynność rynku - mówi Interii Biznes Robert Tomaszewski, szef działu energetycznego Polityki Insight. - Najważniejsze jednak, żeby inwestycja była gotowa na okres jesienno-zimowy; wtedy ten trzeci zbiornik będzie nam pomocny, jeśli chodzi o stabilizowanie dostaw LNG do Polski. 

- Trzeba jednak podkreślić, że ten trzeci zbiornik nie jest "gamechangerem" - zaznacza ekspert. - Ta infrastruktura, którą już mamy, gwarantuje nam bezpieczeństwo.  

- Pamiętajmy jednak, że będziemy mieli więcej bloków gazowych - obecnie w budowie są instalacje o mocy 4 GW - ciepłownictwo będzie też coraz mocniej przestawiać się z węgla na gaz, a więc zapotrzebowanie Polski na ten surowiec w najbliższych latach będzie rosło. Stąd też budowa trzeciego zbiornika w terminalu LNG w Świnoujściu, stąd pływający terminal FSRU (z ang. Floating Storage Regasification Unit - red.) - bo wlot do naszego systemu musi być szerszy - tłumaczy Robert Tomaszewski. 

Inwestycja FSRU zakłada umiejscowienie w rejonie Gdańska pływającej jednostki, która będzie zdolna do wyładunku LNG, jego składowania i regazyfikacji. Projektem również zawiaduje Gaz-System, a oddanie inwestycji do użytkowania jest planowane w perspektywie 2027/2028 roku - czytamy na stronie operatora gazociągów. 

- Musimy też mieć większe możliwości przechowywania LNG, co ma znaczenie dla naszych magazynów - dodaje rozmówca Interii Biznes. - Nie wszystkie one są w pełni "responsywne", jeśli chodzi o sytuację rynkową. Mając trzeci zbiornik, możemy odciążyć w razie potrzeby system przechowywania, który ma znaczenie strategiczne, ale ze względu na geologiczne i technologiczne uwarunkowania nie da się go szybko opróżnić. 

Wspomniane 62 transporty skroplonego gazu odebrane przez terminal w Świnoujściu w 2023 r. zaspokoiły 38 proc. zapotrzebowania Polski na gaz. Krajowe zużycie gazu, według szacunków resortu klimatu i środowiska, wyniosło w ubiegłym roku około 17 mld m sześc., rosnąc o 2,8 proc. 

Katarzyna Dybińska