Orlen skarży amerykańską firmę. A miała być piękna współpraca
W 2018 r. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG) uroczyście ogłaszało podpisanie długoterminowych umów na dostawy skroplonego gazu (LNG) do Polski od dwóch amerykańskich firm: Venture Global Calcasieu Pass oraz Venture Global Plaquemines. Ówczesne władze podkreślały, że to sukces polityki energetycznej Polski, która stawiała pierwsze kroki na drodze do uniezależnienia się od rosyjskiego gazu. Minęło 6 lat, PGNiG stało się częścią Orlenu - a Orlen skarży Venture Global LNG do amerykańskiej Federalnej Komisji Regulacji Energetyki. Powód? Skroplony gaz nie płynie do naszego kraju.
Venture Global LNG to spółka-matka dla Venture Global Calcasieu Pass i Venture Global Plaquemines, z którymi w 2018 r. podpisał kontrakt PGNiG. Na mocy tej umowy do Polski miały przez 20 lat trafiać dostawy po ok. milion ton LNG rocznie, w formule free on board, pozwalającej na reeksport, czyli dalszy obrót surowcem przez PGNiG na międzynarodowych rynkach.
"Stany Zjednoczone były i będą wiarygodnym partnerem dla Polski w przyszłości" - mówiła wtedy ówczesna ambasador USA w Polsce, Georgette Mosbacher. Przyjaciółka Donalda Trumpa, który w tym czasie był prezydentem USA, podkreślała, że dla jego administracji eksport energetyczny jest priorytetem.
PGNiG aneksował z czasem umowę z dwiema spółkami z rodziny Venture Global o dodatkowe 2 mln ton. W efekcie miały one stać się największymi dostawcami gazu skroplonego do Polski.
Dostawy od spółek Venture Global Calcasieu Pass oraz Venture Global Plaquemines LNG miały być realizowane za pośrednictwem powstających instalacji produkcyjnych w Luizjanie - odpowiednio Calcasieu Pass LNG w Calcasieu Parish, o planowanym terminie zakończenia budowy nie wcześniej niż w 2022 r., oraz Plaquemines LNG w Plaquemines Parish, o planowanym terminie zakończenia budowy nie wcześniej niż w 2023 r.
I właśnie ta pierwsza instalacja, Calcasieu Pass, jest osią sporu Orlenu oraz innych europejskich koncernów energetycznych z Amerykanami. Płocki koncern - jak informuje Reuters - złożył wniosek do Federalnej Komisji Regulacji Energetyki (FERC) przeciwko Venture Global LNG. Dołączył tym samym do grona takich firm, jak BP, Shell, Repsol czy Edison, które we wniosku do FERC skarżą się na przedłużające się uruchomienie terminalu Calcasieu Pass w Luizjanie.
Europejskie firmy proszą, aby FERC - odpowiednik polskiego URE - odrzucił wniosek Venture Global LNG o wydłużenie o rok pozwolenia na budowę terminala. Twierdzą, że wszystkie potrzebne prace zostały już dawno zakończone - a Venture Global celowo opóźnia oddanie instalacji do użytku i nie realizuje umów na dostawy gazu skroplonego do partnerów na Starym Kontynencie.
Dlaczego Amerykanie mieliby to robić? Zdaniem Orlenu i pozostałych firm skarżących Venture Global, chodzi o pieniądze. Z terminala Calcasieu Pass są realizowane dostawy na rynku spotowym, czyli rynku dnia następnego, na którym obowiązują ceny hurtowe aktualnie notowane na giełdzie. Są one korzystniejsze z punktu widzenia sprzedawcy niż ceny ustalone w kontraktach długoterminowych.
Venture Global tłumaczy się, że aby realizować dostawy w ramach długoterminowych kontraktów, musi oddać wszystkie elementy terminala Calcasieu Pass, a to potrwa - stąd m.in. wniosek o wydłużenia pozwolenia na budowę do FERC.
Polska może za to polegać na innym dostawcy gazu skroplonego z USA - to firma Cheniere, z którą PGNiG zawarło 24-letni kontrakt także w 2018 r. Jest on indeksowany do cen na amerykańskiej giełdzie. Cheniere wywiązuje się z dostaw - począwszy od 2023 roku, PGNiG - teraz już w strukturach Orlenu - każdego roku ma kupować ok. 1,45 mln ton LNG, co przekłada się na ok. 1,95 mld m sześc. gazu po regazyfikacji.
