Polska "B" do likwidacji. Są na to pieniądze

W ramach programu pieniądze będą podzielone na cztery priorytety:

1. Nowoczesna gospodarka (914,4 mln euro),

2. Wojewódzkie ośrodki wzrostu (508,0 mln euro),

3. Infrastruktura drogowa i przejść granicznych (609,6 mln euro),

4. Pomoc techniczna (64,8 mln euro).

Pozostała kwota (64,8 mln) stanowić będzie rezerwę.

Wśród tych priorytetów najbardziej interesujące dla przedsiębiorcy są działania w obrębie Priorytetu pierwszego ? 1.3. Wspieranie innowacji i 1.4. Promocja i współpraca, gdyż to właśnie między innymi przedsiębiorcy z rejonu Polski Wschodniej mogą być beneficjentami tych działań. Ich dofinansowanie może wynieść nawet do 85 proc. kwalifikujących się wydatków. Pozostałe działania tego priorytetu, czyli Działanie 1.1. Infrastruktura wyższych uczelni i 1.2. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego skierowane są do wyższych uczelni, jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostek o charakterze badawczo-rozwojowym.

Działanie 1.3. Wspieranie innowacji

Celem działania jest poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwój i dyfuzja przedsięwzięć innowacyjnych, co ma poprawić konkurencyjność przedsiębiorstw w skali krajowej i międzynarodowej. Działanie w znacznej części jest kierowane do przedsiębiorstw produkcyjnych działających w różnych branżach. Dotacje mają zaktywizować innowacyjność przedsiębiorstw z regionu Polski Wschodniej oraz podnieść efektywność wykorzystania poprzez przemysł wiedzy i badań naukowych. W dłuższej perspektywie ma się to przyczynić do zacieśnienia współpracy między firmami, a ośrodkami naukowo-badawczymi takimi jak wyższe uczelnie i samodzielne jednostki badawcze, a także do rozwoju działów B+R w firmach.

Duże projekty

W ramach działania będą wspierane duże projekty inwestycyjne, których wartość w przypadku kompleksowego przygotowania terenu pod inwestycje wyniesie co najmniej 1 mln euro, zaś gdy mamy zamiar realizować inny projekt inwestycyjny, jego wartość powinna przekroczyć 3 mln euro. Projekty te to przede wszystkim:

- tworzenie infrastruktury zaplecza B+R w przedsiębiorstwach, które obejmuje zatrudnienie wykwalifikowanej kadry,

- budowa lub rozbudowa, a także modernizacja i uruchamianie parków przemysłowych i technologicznych oraz rozwój inkubatorów technologicznych, centrów doskonałości, centrów transferu technologii, ośrodków innowacji itp. wraz z ich wyposażeniem, a także zatrudnieniem niezbędnej kadry,

- przygotowanie terenów pod prowadzenie działalności inwestycyjnej związanej z parkami i inkubatorami,

- kompleksowe przygotowanie terenu pod inwestycje przygotowanie obszarów produkcyjnych, a także strefy nowoczesnych usług i produkcji,

- budowa lub rozbudowa oraz wyposażenie w sprzęt jednostek naukowych.

Działanie 1.4. Promocja i współpraca

Celem działania jest zbudowanie stałej platformy wspólnego działania regionów Polski Wschodniej w zakresie działań promocyjnych i rozwoju współpracy międzyregionalnej. Działanie to może zainteresować zwłaszcza przedsiębiorstwa działające w sferze usług np. firmy działające w branży marketingowej i informatycznej.

Przedsięwzięcia realizowane w ramach promocji i współpracy mają na celu likwidację dysproporcji rozwojowych regionów Polski Wschodniej poprzez zaangażowanie do współpracy szerokiego grona instytucji i partnerów społeczno-gospodarczych. Działanie ma być komplementarne do innych działań podejmowanych w zakresie pierwszego priorytetu PO RPW, ma stanowić uzupełnienie działań w obszarze unowocześnienia infrastruktury akademickiej, wspierania innowacji i budowy społeczeństwa informacyjnego na obszarze Polski Wschodniej.

Tworzenie wizerunku

Taka zintegrowana akcja promocyjna ma na celu stworzenie wizerunku Polski Wschodniej jako obszaru atrakcyjnego pod względem gospodarczym i inwestycyjnym. Nie będzie to łatwe, gdyż aktualnie wschodnie województwa postrzegane są jako skrajnie nieatrakcyjny teren na prowadzenie inwestycji. W pięciostopniowej skali, dwa spośród pięciu województw: podkarpackie i warmińsko-mazurskie znajdują się na przedostatniej pozycji tzw. klasa D, zaś pozostałe trzy: świętokrzyskie, lubelskie i podlaskie zajmują niechlubne ostatnie miejsce (klasa E). Jako główne przyczyny takiego stanu wymienia się: niską aktywność województw wobec inwestorów, niewielką chłonność regionalnych rynków, słabą dostępność transportową i niski poziom infrastruktury społeczno-gospodarczej.

Przyciąganie inwestorów

W ramach Działania 1.4. Promocja i współpraca, oprócz kampanii, których celem jest przyciągnięcie inwestorów, będzie realizowana akcja mająca na celu wypromowanie obszaru Polski Wschodniej, jako "Wschodniej bramy Unii Europejskiej" oraz pomostu łączącego Europę Wschodnią i Zachodnią.

Projekty, które mogą aplikować o wsparcie w tym działaniu to:

- tworzenie oraz rozwój ponadregionalnych ośrodków zajmujących się obsługą inwestorów,

- organizowanie warsztatów i konferencji na tematy dotyczące rozwoju regionalnego Polski Wschodniej, jej potencjału turystycznego i kulturowego oraz przygotowywanie analiz, ekspertyz i publikacji w tej tematyce,

- organizowanie warsztatów służących wymianie doświadczeń w zakresie pozyskiwania i obsługi inwestorów,

- prowadzenie spójnych badań analitycznych, których celem jest opracowanie wspólnej dla całego obszaru Polski Wschodniej strategii i programów rozwoju,

- wspieranie sieci współpracy dotyczącej innowacyjnej działalności gospodarczej,

- tworzenie wspólnych dla Polski Wschodniej baz danych tematów związanych z wdrażaniem polityki spójności na obszarze Polski Wschodniej lub ofert współpracy przedsiębiorców oraz terenów pod inwestycje,

- wspólne projekty promocyjne Polski Wschodniej.

Dla wszystkich projektów, które mają być realizowane w tej inicjatywie ważne jest, aby miały charakter ponadregionalny ? muszą angażować wszystkie pięć województw Polski Wschodniej. Wartość projektu, który ubiega się o dotację powinna wynosić ponad 500 tys. euro.

Inne działania

Pozostałe działania PO RPW są skierowane do przedsiębiorców, którzy prowadzą uczelnie wyższe. Specjalnie dla nich przewidziano Działanie 1.1. Infrastruktura uczelni wyższych. W ramach programu realizowane będą projekty z zakresu infrastruktury dydaktycznej oraz naukowo-badawczej. Szczególny nacisk położony jest na kształcenie w kierunkach matematyczno-przyrodniczych, technicznych i kluczowych dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Projektom, które zakładają przygotowanie bądź modernizację infrastruktury uczelni w celu kształcenia studentów w tych kierunkach będzie łatwiej uzyskać wsparcie. Preferowane są duże projekty takie, których wartość przekracza 5 mln euro.

Inne priorytety i działania nie dają bezpośrednio możliwości wsparcia dla przedsiębiorcy, jednak mimo to mogą okazać się interesujące. Firmy z branży budowlanej, zwłaszcza drogowej mogą spodziewać się wzrostu popytu na ich usługi w tym rejonie. Działania w trzecim priorytecie skierowane są na poprawę stanu infrastruktury drogowej Polski Wschodniej: mają powstać nowe drogi wysokiej klasy, obwodnice i mosty, które zapewnią lepszą łączność między miastami regionu i udrożnią drogi tranzytowe na Wschód. Ważne dla przedsiębiorców może okazać się także Działanie 2.2. Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej. Zakłada ono, że duże miasta, zwłaszcza wojewódzkie, staną się ważnymi centrami międzynarodowych targów i konferencji. Skorzystają na tym nie tylko firmy z branży turystycznej działające w regionie, ale również lokalni producenci, którzy będą mogli promować swoje towary na miejscu. Warto śledzić na bieżąco efekty realizacji poszczególnych działań PO RPW.

Od kiedy wsparcie?

18 sierpnia br. minął pierwszy termin naboru wniosków do PO RPW. Z pięciu województw Polski Wschodniej wpłynęło łącznie 366 zgłoszeń. Nabór nie obejmował Działań 1.2. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego, 3.2. Infrastruktura przejść granicznych i Priorytetu czwartego (Pomoc techniczna). Największym zainteresowaniem cieszyły się: Działanie 3.1. Infrastruktura drogowa ? 147 wniosków, Działanie 1.3 Wspieranie innowacji ? 80 wniosków oraz Działanie 1.1. Infrastruktura uczelni wyższych ? 77 wniosków. Najwięcej zgłoszeń do Planu Inwestycyjnego złożyło województwo lubelskie (113) oraz podkarpackie (85).

Jednak na pewno nie był to ostatni nabór w ramach PO RPW ? ramy czasowe tego działania przewidują lata 2006 ? 2008, jako czas identyfikacji i przygotowania dokumentacji technicznej projektów. W tym czasie powinny być ustanawiane kolejne terminy składania wniosków. Lata 2007 2013 to okres, w którym będą wdrażane projekty infrastrukturalne i inne projekty rozwojowe z zakresu wsparcia rozwoju zasobów ludzkich, przedsiębiorczości i innowacyjności, zaś w okresie 2014 2020 przewidywane są wdrożenia kolejnych projektów oraz uruchomienie inwestycji przemysłowych i gospodarczych.

W obecnym naborze zaskakuje mała liczba wniosków z województwa warmińsko-mazurskiego (tylko 40), a dysponuje ono drugą z rzędu wielkością dotacji przypadającą na jednego mieszkańca województwa 300 euro (podczas, gdy średnia dla tych województw wynosi 256 euro), co daje łączną kwotę 428,6 mln euro. Rozkład środków finansowych przypadających na poszczególne województwa przedstawia się następująco:

- Lubelskie 479,5 mln euro

- Podkarpackie 459,6 mln euro

- Podlaskie 371 mln euro

- Świętokrzyskie 358,2 mln euro

- Warmińsko-Mazurskie 428,6 mln euro.

Kwota przeznaczona dla województw to 2096,8 mln euro do tego pozostaje jeszcze 64,8 mln euro rezerwy, która zostanie rozdysponowana w miarę potrzeb.

Dlaczego rozwój Polski Wschodniej?

Stworzenie odrębnego programu specjalnie dla województw Polski Wschodniej argumentuje się tym, że są to najbiedniejsze regiony poszerzonej Unii Europejskiej. Komisja Europejska szacuje, że dopływ środków finansowych do tego regionu w ramach PO RPW podniesie regionalny PKB o 8 proc., co z kolei przełoży się na zwiększoną możliwość finansowania tych województw w przyszłości.

Regiony te nie potrafiły dostatecznie skorzystać z oferowanych Polsce dotacji. Głównymi beneficjentami dotychczasowej pomocy strukturalnej były województwa lepiej rozwinięte. Już przed przystąpieniem do UE, województwa wschodnie otrzymały znacznie mniej środków. Na przykład województwo świętokrzyskie otrzymało dziesięciokrotnie mniejszą kwotę wsparcia niż województwa leżące na zachodzie naszego kraju. Po akcesji Polski do UE, dotychczas stosowany (w latach 2004 ? 2006) sektorowy podział środków unijnych również się nie sprawdził. Nie zapewnił słabiej rozwiniętym i peryferyjnym województwom dostatecznego wsparcia, co spowodowało ich stagnację, a nawet regresję. Przyczyny leżą w koncentracji priorytetów sektorowych w dużych miastach (tzw. lokomotywach rozwoju), przejściach granicznych z Unią Europejską oraz w dużych inwestycjach z zakresu transportu i ochrony środowiska, skoncentrowanych w zachodnich i centralnych częściach Polski.

Wyrównanie szans

Rozwój Polski Wschodniej, poza aspektem "solidarnościowym" ma znaczenie dla gospodarki całego kraju. Województwa Polski Wschodniej cechuje znacznie wyższy poziom bezrobocia niż w reszcie kraju (w warmińsko-mazurskim osiąga ono rekordowo wysoki wskaźnik - 27,6 proc., dane III.2006r.), a co za tym idzie również wysoki wskaźnik ludności, która korzysta z różnego rodzaju zasiłków. Rozwój tego regionu wpłynie znacząco na poprawę sytuacji całego kraju.

PO RPW wydaje się być dobrze przemyślany i przygotowany. Trafnie i kompleksowo analizuje potrzeby województw programy i działania są tak dobrane, aby równomiernie rozwijać gospodarkę i całe otoczenie biznesu w tych regionach. Pamiętano o niezbędnej infrastrukturze, rozwoju zasobów ludzkich, a także bardzo ważnych działaniach marketingowych (promocji regionu). Jeżeli uda się zrealizować założenia PO RPW, to w ciągu 5 lat najbiedniejsze dotychczas województwa będą miały szansę stać się ważnymi regionami gospodarczymi kraju - będą przyciągały inwestorów zagranicznych i polskich.

Kinga Korniejenko