Wierzymy, że przyszłej perspektywie unijnej Polska podniesie problem jakości powietrza do rangi działania, które uzyska stosowne wsparcie - powiedział w środę pełnomocnik premiera ds. rządowego programu Czyste Powietrze Piotr Woźny.
Woźny uczestniczył w środę w Katowicach w konferencji nt. realizacji rządowego Programu dla Śląska, z udziałem m.in. premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministra inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego.
Kwieciński ogłosił tam, że jednym z 14 nowych przedsięwzięć Programu dla Śląska będzie realizacja w tym regionie programu Czyste Powietrze, gdzie sprawa dotyczy ok. 500 tys. budynków i gdzie z przewidzianych w latach 2018-29 na cały kraj 103 mld zł trafić ma łącznie 10,6 mld zł (taką też kwotę pod tym kątem zapisano w Programie dla Śląska).
Prezentując założenia Czystego Powietrza - także w kontekście potrzeb woj. śląskiego - Woźny przypomniał, że trzy najważniejsze filary programu to: przepisy dot. wymagań dla kotłów na paliwa stałe (już obowiązujące) i norm jakościowych dla paliw stałych (wciąż trwają prace nad rozporządzeniem), a także mechanizmy wsparcia.
Odnosząc się do konieczności zapewnienia takich mechanizmów Woźny podkreślił, że nie da się realizować dwóch pierwszych filarów "bez amortyzacji dla osób, którym przyjdzie korzystać z droższych produktów".
Pełnomocnik wskazał przy tym na wagę inicjatywy Komisji Europejskiej "Catching-up Regions", w której m.in. przez rok na bazie woj. małopolskiego i śląskiego analizowano, jak wykreować system wsparcia polskich domów jednorodzinnych, aby "pomóc im załatwić trzy rzeczy: doprowadzić, aby płaciły tańsze rachunki za energię, żeby poprawić jakość powietrza i żeby zmniejszyć skalę ubóstwa energetycznego".
Woźny wymienił dwie rekomendacje: aby ustanowić dobrze oddzielone programy wsparcia dla osób ubogich (program socjalny) i nieubogich energetycznie, a także by koordynować wydawanie pieniędzy publicznych pod kątem efektywności ich zaangażowania.
Woźny ocenił jednocześnie, że rządowe zaangażowanie w finansowanie działań przewidzianych Czystym Powietrzem jest "substytutem tego, co powinny zrobić władze województw" w ślad za przyjmowanymi przez nie uchwałami antysmogowymi. "Te uchwały niestety zamieniły się w deklaracje - powiedziałbym - społeczno-polityczne, ponieważ nie szły za nimi konkretne działania - poza Małopolską - mające na celu wsparcie mieszkańców w procesie wymiany przestarzałych kotłów" - zdiagnozował.
"Na Śląsku tego zabrakło" - podkreślił Woźny przypominając, że spośród 36 polskich miast na tegorocznej liście WHO 50 europejskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, 15 znajduje się w woj. śląskim (mieszka w nich 1,59 mln osób). Wskazał, że w tym kontekście 15 miast regionu obejmie pilotażowy program Stop Smog, dotyczący termomodernizacji, dla najmniej zamożnych gospodarstw domowych.
"To, co robimy, to uchwała, która przeszła przez komitet stały i myślę, że w ciągu tygodnia lub za dwa tygodnie trafi na Radę Ministrów, w której robimy dedykowany program wsparcia dla tych najmniej zamożnych gospodarstw. Chcemy zacząć uczyć się wydawać pieniądze razem z samorządem województwa i gminami. Te 15 śląskich miast, to są miasta zarówno powyżej 100 tys. mieszkańców, jak i poniżej 100 tys. mieszkańców" - zapowiedział pełnomocnik.
W tym kontekście przypomniał też, że woj. śląskie jest jedynym regionem w Polsce, który ma przypisane dla siebie środki bezpośrednio w POIiŚ (na wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych, na efektywną dystrybucję ciepła i chłodu oraz na promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji).
Zaznaczył tu, że efektem jego spotkań w woj. śląskim jest zmiana zapisów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i uruchomienie renegocjacji Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską - pod kątem umożliwienia samorządom woj. śląskiego finansowania z tych zasobów termomodernizacji wielorodzinnych budynków komunalnych.
Przedstawiając plan działań związanych z wdrożeniem "projektu Czyste Powietrze" na lata 2018-27 Woźny zapowiedział, że w latach 2018-19 uruchomione zostaną dwa programy wsparcia: koordynowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej program Czyste Powietrze oraz pilotaż dla ubogich energetycznie w miastach z listy WHO.
"W latach 2018-21 chcemy zinwentaryzować wszystkie dostępne środki publiczne, które są jeszcze w tej perspektywie unijnej; chcemy też nauczyć się z samorządami wspólnie wydawać te pieniądze" - zadeklarował pełnomocnik.
"Wierzymy, że dzięki wsparciu ministra Kwiecińskiego i jego fenomenalnego zespołu ww przyszłej perspektywie unijnej Polska podniesie problem jakości powietrza do rangi działania, które uzyska stosowne wsparcie i będzie to wyglądało inaczej, niż w tej perspektywie, w której wyłącznie Śląsk otrzymał pieniądze na walkę z zanieczyszczeniem powietrza" - wskazał.
.........................
Rząd chce efektywniej walczyć ze smogiem!
Jak podaje dzisiejsza Rzeczpospolita , rząd planuje wyłożyć pieniądze na: wymianę w domach jednorodzinnych starych węglowych pieców na nowe, przyłączenie do sieci ciepłowniczej oraz na docieplenie domów.
Pieniądze otrzyma przede wszystkim 31 miast poniżej 100 tys. mieszkańców. Chodzi o te, które znalazły się na czarnej liście Światowej Organizacji Zdrowia najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie. Są to m.in.: Nowy Sącz, Piotrków Trybunalski, Sucha Beskidzka, Myszków, Pszczyna czy Żory. Więcej w dzisiejszym wydaniu gazety.
...............................
Minister środowiska zaznaczył, że nie spodziewa się gwałtownej lawiny wniosków pierwszego tygodnia od uruchomienia naboru do programu, bo jest on rozłożony w czasie, a inwestycje trzeba planować. Dodał, że jeśli w pierwszych 2-3 latach wniosków będzie rzeczywiście więcej "to wtedy będziemy myśleć o dofinansowaniu". Podkreślił, że możliwości finansowe są - np. oferty kredytowe Banku Światowego.
- Póki co mamy stosowny zapas środków finansowych w Narodowym Funduszu (Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej), aby ten program wystartować - podkreślił.
Program dotyczy wymiany pieców i termomodernizacji budynków i będzie realizowany przez 12 lat, z czego przez 10 lat będzie można składać wnioski. Budżet programu ma wynieść 103 mld zł, z czego finansowanie w formie dotacji to 63,3 mld zł, a w formie pożyczek 39,7 mld zł.
Według Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wymiana pieców i termomodernizacja będzie dotyczyła około 4 mln budynków.
Do końca 2019 roku wysokość dofinansowania w programie wahać się będzie od 30 do 90 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji. Od 1 stycznia 2019 roku dofinansowanie wyniesie od 40 do 90 proc. Po nowym roku 30 proc. dotacja zmieni się w ulgę podatkową. Z informacji przekazanych przez resort środowiska wynika, że ulga wynosić będzie 23 proc. plus 7 proc. dotacja.
Największa dotacja - do 90 proc. kosztów inwestycji przewidziana będzie przy 600 zł miesięcznego dochodu na jedną osobę w rodzinie. Takie wsparcie będzie mogło być uzupełnione pożyczką do 10 proc. wartości dotacji.
Kolejne progi to: dotacja do 80 proc. - 601-800 zł na osobę w rodzinie - pożyczka do 20 proc. wartości; dotacja do 70 proc. - 801- 1000 zł na osobę - pożyczka do 30 proc.; dotacja 60 proc. - 1001 - 1200 zł na osobę - pożyczka do 40 proc.; dotacja do 50 proc. - 1201-1400 dochód na osobę - pożyczka do 50 proc. wartości; dotacja do 40 proc. - dochód 1401-1600 na osobę - pożyczka do 60 proc.; dotacja do 30 proc. - dochód powyżej 1600 zł na osobę - pożyczka do 70 proc. wartości dotacji.
Minister poinformował, że oprocentowanie kredytu w programie będzie wynosiło około 2,41 proc. w skali roku.
Beneficjentami programu będą osoby fizyczne, które mają prawo własności lub są współwłaścicielami budynku. Z powodu smogu i powikłań wynikających ze złej jakości powietrza, w Polsce umiera 45-50 tys. osób rocznie. Za największe emisje zanieczyszczeń, w tym pyłów zawieszonych PM2,5, PM10 oraz benzo(a)pirenu odpowiada sektor bytowo-komunalny oraz transport.
.
